Augustyn Gruszka
 pułkownik intendent z wsw | |
| Data i miejsce urodzenia | 28 lipca 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 28 grudnia 1976 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | Wyższa Szkoła Wojenna |
| Stanowiska | szef intendentury okręgu wojskowego |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     | |
.png){kind=small}
Augustyn Gruszka (ur. 28 lipca 1896 w Weryni, zm. 28 grudnia 1976 w Nowym Jorku) – pułkownik intendent z wyższymi studiami wojskowymi Wojska Polskiego, minister skarbu w emigracyjnym rządzie Aleksandra Zawiszy. W 1965 roku Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski awansował go na generała brygady w korpusie generałów[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Augustyn Gruszka urodził się 28 lipca 1896 roku w Weryni. Był członkiem Związku Strzeleckiego. Od sierpnia 1914 roku służył w Legionach Polskich, najpierw w 2 pułku piechoty, od lipca 1915 roku w 6 pułku piechoty. Został ranny w bitwie pod Kościuchnówką (14 listopada 1915 roku). Po rekonwalescencji powrócił do 2 pułku piechoty, pozostał w nim także po tzw. kryzysie przysięgowym. Należał do legionistów internowanych, a następnie oskarżonych w tzw. procesie w Marmarosz-Siget.
W październiku 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Do 1923 roku służył w Departamencie VII Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych. Zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. 1 listopada 1924 roku został odkomenderowany z Departamentu VII MSWojsk. do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze asystenta służby intendentury na okres jednego roku[3]. 22 lipca 1925 roku został przeniesiony służbowo na dwuletnie studia w École Supérieure de Ľintendance w Paryżu. Przed skierowaniem na studia powrócił do rezerwy kadry oficerów służby intendentury[4].
Do 15 października 1928 roku był przydzielony do Sanatorium Wojskowego w Zakopanem[5]. Następnie pozostawał w dyspozycji szefa Departamentu Intendentury MSWojsk[6]. W 1932 roku pełnił służbę w Departamencie Intendentury MSWojsk[7].
Po studiach uzupełniających, został wykładowcą służby intendentury w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. 27 czerwca 1935 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów intendentów. Od czerwca 1938 roku do września 1939 roku był szefem intendentury w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku był delegatem Naczelnego Kwatermistrza w Stanisławowie.
18 września 1939 przedostał się na Węgry, następnie do Francji, gdzie został członkiem Komisji Regulaminowej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od sierpnia 1940 przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie do końca II wojny światowej był szefem Wydziału Intendentury Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych. W 1943 roku został awansowany na pułkownika.
Po II wojnie światowej zamieszkał w USA. 11 października 1965 roku Prezydent RP August Zaleski mianował go ministrem skarbu w rządzie Aleksandra Zawiszy[8]. W tym samym roku Prezydent RP August Zaleski awansował go na generała brygady w korpusie generałów[1][2]. 11 czerwca 1970 roku Prezydent RP August Zaleski zwolnił go z urzędu ministra skarbu i powierzył mu sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowego Rządu[9]. Był członkiem IV Rady Rzeczypospolitej Polskiej (1968–1970). Zmarł 28 grudnia 1976 roku w Nowym Jorku. Został pochowany na Cmentarzu South Ealing w Londynie (13 CHH)[10] (w tym samym miejscu została pochowana Józefa Izabella Gruszka)[11].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[12]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1958)[13]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[14]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[15]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych według awansów dokonanych na uchodźstwie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, Nr 4 z 30 czerwca 1969.
- ↑ a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 99. Autorzy podali, że pułkownik Gruszka został awansowany na generała brygady 11 listopada 1964 roku, lecz prawdopodobnie chodzi tu o starszeństwo, a nie o datę awansu.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 122 z 18 listopada 1924 roku, s. 684.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 76 z 22 lipca 1925 roku, s. 409-410.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 373.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 771, 784, tu jako datę urodzenia podano 28 sierpnia' 1896 roku.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 314, 445.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 grudnia 1965 roku, s. 29. W dniu mianowania na urząd ministra skarbu był pułkownikiem intendentem z wyższymi studiami wojskowymi.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 2, Londyn 1 października 1970 roku, s. 7.
- ↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-17] (pol.).
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 2 (17), s. 98, Grudzień 1969. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 maja 1958 r., s. 23, „za współudział w pracy Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Lista Oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb, Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych L.dz. 6/68, Londyn, 30 czerwca 1969 roku w: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 30 czerwca 1969 roku.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Augustyn Gruszka. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-05-06].