Alfa Librae
| α² Lib | |||||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja | 14h 50m 52,713s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja | −16° 02′ 30,40″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −68,40 ± 0,12 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −10 ± 5 km/s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | gwiazda ciągu głównego | ||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | kA2hA5mA4IV-V[1] | ||||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] | 0,10[2] | ||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||||
| Temperatura | 8500 K[3] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 7952[2] pc | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,0786[2] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| α¹ Lib | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja | 14h 50m 41,175s[4] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja | −15° 59′ 50,03″[4] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | 76,22 ± 0,35 ly | ||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −63,08 ± 0,33 mas/rok[4] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −23,47 ± 0,15 km/s[4] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | gwiazda ciągu głównego | ||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | F4 V[5] | ||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] | −0,06[5] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Temperatura | 6700 K[3] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Alfa Librae (α Lib, Zubenelgenubi) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wagi. Jest odległa od Słońca o około 76 lat świetlnych.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Zubenelgenubi, wywodzi się od arabskiego لزُبَانَى الجَنُوبِي al-zubānā al-janūbiyy, co oznacza „południowe szczypce” (Skorpiona), jako że była ona traktowana dawniej jako część gwiazdozbioru Skorpiona[3]. Nazwa ta jest tłumaczeniem określenia stgr. Χηλή νότιος, pochodzącego z Almagestu Ptolemeusza. Współczesnemu przypisaniu do gwiazdozbiorowi Wagi odpowiada arabska nazwa الكفة الجنوبية al-kiffa al-janūbiyy, „południowa szala” (Wagi), która została częściowo przetłumaczona na łacinę w czasem spotykanej formie Kiffa australis[6]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna W 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Zubenelgenubi dla określenia najjaśniejszego składnika systemu[7].
Charakterystyka obserwacyjna[edytuj | edytuj kod]
Jest to druga co do jasności gwiazda konstelacji. Jest to gwiazda wielokrotna, okiem nieuzbrojonym można rozdzielić dwa składniki, które są gwiazdami spektroskopowo podwójnymi[1][4]. Obserwowana wielkość gwiazdowa widocznych dla gołego oka składników to 2,75 i 5,15m, zaś ich wielkość absolutna jest równa odpowiednio 0,92 i 3,34m[2][5]. Dzieli je na niebie 231,1 sekundy kątowej, prawie cztery minuty kątowe (pomiar z 2012 roku)[8].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Jasna Alfa Librae A i słabsza Alfa Librae B charakteryzuje podobny ruch własny i najprawdopodobniej są one związane grawitacyjnie. W przestrzeni dzieli je odległość co najmniej 5500 au i jedno okrążenie wspólnego środka masy zajmuje ponad 200 tysięcy lat[3].
Jaśniejszą gwiazdę tworzą składniki należące do typu widmowego A. Jest ona sklasyfikowana jako możliwy podolbrzym[1][3]. Ma temperaturę 8500 K[3]. Słabsza gwiazda Alfa Librae B to gwiazda ciągu głównego, reprezentuje typ widmowy F[4][3]. Ma ona temperaturę około 6700 K[3]. Układ ten może należeć do gromady ruchomej Kastora, wraz z Kastorem, Wegą i Fomalhautem[3][9].
Gwiazda zmienna KU Librae, oddalona o 2,6°, ma ruch własny zgodny z układem Alfa Librae. Pomimo oddalenia o około parsek, może być związana z nim grawitacyjnie i być dalekim, piątym składnikiem systemu[9]. Jest to żółty karzeł należący do typu G8[10].
W pobliżu znajduje się także obiekt oznaczony HIP 72603C. Jest to brązowy karzeł lub nawet podkarzeł reprezentujący typ widmowy M. Jest to niezwiązany z Alfa Librae obiekt tła[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Alfa² Librae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g Anderson E, Francis C.: HIP 72622. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Jim Kaler: Zubenelgenubi. STARS. [dostęp 2018-08-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Alfa¹ Librae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e Anderson E, Francis C.: HIP 72603. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-27]. (ang.).
- ↑ Libra, the Balance or Scales. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 275, 276. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-27].
- ↑ Mason et al.: WDS J14509-1603A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ a b J. A. Caballero. Reaching the boundary between stellar kinematic groups and very wide binaries. II. α Librae + KU Librae: a common proper motion system in Castor separated by 1.0 pc. „Astronomy and Astrophysics”. 514, s. A98, 2010. DOI: 10.1051/0004-6361/200913986. arXiv:1001.5432. Bibcode: 2010A&A...514A..98C. (ang.).
- ↑ KU Lib w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ P.R. Allen, A.J. Burgasser, J.K. Faherty, J.D. Kirkpatrick. Low-mass tertiary companions to spectroscopic binaries. I. Common proper motion survey for wide companions using 2MASS. „The Astronomical Journal”. 144 (2), s. 62, 2012. DOI: 10.1088/0004-6256/144/2/62. Bibcode: 2012AJ....144...62A.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alfa Librae w bazie SIMBAD (ang.)