Al Kooper

Al Kooper
Ilustracja
Al Kooper (2009)
Imię i nazwisko

Alan Peter Kuperschmidt

Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1944
Brooklyn (Nowy Jork)

Gatunki

blues, R&B, pop-rock

Zawód

muzyk, kompozytor, producent muzyczny

Aktywność

od 1958

Wydawnictwo

Columbia, Legacy

Powiązania

The Blues Project, Blood, Sweat & Tears, Bob Dylan, Mike Bloomfield

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Al Kooper (ur. jako Alan Peter Kuperschmidt 5 lutego 1944 w Brooklynie) – amerykański muzyk, kompozytor i producent muzyczny, najbardziej znany jako członek zespołu The Blues Project oraz założyciel zespołu Blood, Sweat & Tears i jego lider (w początkowym okresie działalności). Współpracował jako muzyk sesyjny między innymi z Bobem Dylanem (grał na organach w utworze „Like a Rolling Stone”), The Rolling Stones (grał na organach, fortepianie i rogu w utworze „You Can't Always Get What You Want”). W 1972 odkrył i wylansował zespół Lynyrd Skynyrd produkując jego trzy pierwsze albumy studyjne.

Dwukrotnie nominowany do Nagrody Grammy.

W 2023 roku został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame.

Życiorys i kariera muzyczna[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]

Kooper urodził się na Brooklynie w Nowym Jorku w 1944 roku, jako syn Sama i Natalie Kuperschmidt[1][2]. Jako chłopiec lubił śpiewać razem z płytami Bessie Smith, które odtwarzał mu ojciec, a które stanowiły dla niego wstęp do bluesa, a następnie do gospel, R&B i soulu. W dzieciństwie zaczął się również uczyć gry na pianinie i na gitarze. W latach 50. interesował się głównie muzyką gospel, a później, gdy nadszedł rock and roll, zainteresował się charakterystycznym dla tego gatunku śpiewem. Utworzył zespół, z którym śpiewał w swojej okolicy. W 1959 roku został członkiem zespołu Royal Teens[1].

Lata 60.[edytuj | edytuj kod]

Na początku lat 60. zaczął pisać piosenki. W 1964 roku był współautorem utworu „This Diamond Ring” zespołu Gary Lewis & the Playboys, a w 1965 roku – „I Must Be Seeing Things” Gene’a Pitneya. Obie piosenki zyskały rozgłos (druga z nich osiągnęła 1. miejsce na liście przebojów)[1].

16 czerwca 1965 roku Kooper dzięki producentowi Tomowi Wilsonowi uczestniczył sw sesji nagraniowej utworu „Like a Rolling Stone” Boba Dylana, w którym miał początkowo grac na gitarze, ale ostatecznie zagrał na organach, instrumencie, na którym nie umiał grać. Jednak ostateczny efekt wzbudził uznanie Dylana, który nalegał, by Wilson zwiększył głośność organów w ostatecznym miksie utworu[2].

Kooper grał później jako członek zespołu Dylana na Newport Folk Festival w 1965 roku, uczestniczył też w sesji nagraniowej jego albumu Blonde on Blonde. Na zaproszenie Wilsona uczestniczył w przesłuchaniu nowo powstałego nowojorskiego zespołu The Blues Project, po zakończeniu którego zaproponowano mu członkostwo w nim[1]. Zespół tworzyli wówczas: gitarzysta Danny Kalb, basista Andy Kulberg, gitarzysta Steve Katz i perkusista Roy Blumenfeld. The Blues Project był czasami żartobliwie nazywany Jews Project, ponieważ czterej jego członkowie: Kalb, Kooper, Katz i Blumenfeld byli Amerykanami żydowskiego pochodzenia[2]. Zespół dzięki uznanym przez krytyków płytom oraz występom na żywo przyczynił się do spopularyzowania brzmienia miejskiego bluesa lat 60., którego przykładem stały się takie utwory jak: „Two Trains Running”, „I Can't Keep From Cryin' Sometimes”, „Flute Thing” i „Violets Of Dawn”[3].

Po odejściu z The Blues Project założył jazz-rockowy zespół Blood, Sweat & Tears, który po podpisaniu kontraktu z Columbia Records pod koniec 1967 roku wydał w roku następnym swój debiutancki album, Child Is Father to the Man, składający się niemal w całości z piosenek autorstwa Koopera. Później, na skutek tarć personalnych w zespole i nacisków nacisków ze strony wytwórni, która chciała bardziej komercyjnego brzmienia, Kooper odszedł z zespołu. Powrócił do gry jako muzyk sesyjny pojawiając się na płytach Jimiego Hendrixa, The Who i The Rolling Stones (piosenka „You Can't Always Get What You Want”). Dostał też pracę w Columbia Records jako producent muzyczny. Wyprodukował pierwszym oficjalny album koncertowy duetu Simon & Garfunkel. Wcześniej w 1968 roku ze swoim wieloletnim przyjacielem, gitarzystą Mikiem Bloomfieldem oraz Stephenem Stillsem nagrał album Super Session[1], który odniósł sukces komercyjny zdobywając w 1970 roku certyfikat złotej płyty w Stanach Zjednoczonych[4]. Również 1968 roku wydał swój pierwszy solowy album, zatytułowany I Stand Alone, którego był producentem[5].

Lata 70.[edytuj | edytuj kod]

W 1970 roku napisał ścieżkę dźwiękową do filmu The Landlord (Właściciel) w reżyserii Hala Ashby’ego[6].

W 1972 roku przeprowadził się do Atlanty, zainteresowany muzyką, którą tam usłyszał. Odkrył zespół Lynyrd Skynyrd. Postanowił wydawać jego płyty zakładając w tym celu własną wytwórnię, Sounds of the South. Wyprodukował pierwsze trzy albumy zespołu, które zawierały takie hity, jak: „Sweet Home Alabama”, „Saturday Night Special” i „Free Bird”. W 1974 roku sprzedał Sounds of the South wytwórni MCA Records i przeniósł się do Los Angeles[3].

W 1975 roku wyprodukował debiutancki album zespołu The Tubes; był również współautorem piosenki „Haloes”[7].

W 1976 roku opublikował (wspólnie z B. Edmondsem) swoje wspomnienia, Backstage Passes: Rock And Roll Life In The Sixties[6].

Lata 80.[edytuj | edytuj kod]

W latach 80. aktywność nagraniowa Koopera osłabła, choć występował z Dylanem, Tomem Petty i Joe Walshem, a także komponował ścieżki dźwiękowe do produkcji telewizyjnych i filmów[1], w tym do serialu Crime Story[6].

Lata 90.[edytuj | edytuj kod]

W latach 90., po ponad 20-letniej przerwie, nagrał instrumentalny album ReKooperation, wydany przez wytwórnię MusicMasters. Wystąpił również w kilku koncertach głównych członków oryginalnego składu Blood, Sweat and Tears[1]. Jesienią 1997 roku rozpoczął pracę jako wykładowca w Berklee College of Music[3].

XXI w.[edytuj | edytuj kod]

W 2001 roku wytwórnia Sony/Legacy Recordings wydała dwupłytowy box set Koopera, Rare & Well Don. Na pierwszej płycie CD znalazły się najpopularniejsze utworami artysty, po raz pierwszy zremasterowane w formacie 24-bitowym pod jego nadzorem. Na drugiej płycie CD zawarto zbiór osiemnastu niewydanych wcześniej utworów, nagranych przez Koopera począwszy od 1964 roku, w tym także jego pierwszy solowy singiel z 1965 roku. Do płyty została dołączona 28-stronicowa, kolorowa książeczka ze szczegółami wszystkimi nagrań, obszernymi notkami autorstwa wieloletniego krytyka rockowego Jaana Uhelszkiego, rzadkimi zdjęciami z archiwów Sony Music oraz opiniami miłośników jego twórczości, takich jak Tom Petty, Pete Townshend, Steve Winwood, Gene Simmons i innych[3].

Na początku 2003 roku Sony/Legacy wydała zaginiony koncert Koopera i Mike’a Bloomfielda z Fillmore East z 1968 roku oraz zremasterowany Super Session w formacie CD z 4 dodatkowymi utworami[3].

W 2005 i 2010 roku wystąpił w roli samego siebie w dwóch filmach dokumentalnych: No Direction Home: Bob Dylan w reżyserii Martina Scorsese i Who Is Harry Nilsson (And Why Is Everybody Talkin' About Him?) w reżyserii Johna Scheinfelda[8].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

  • 7 września 2001 roku podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego w Berklee College of Music Al Kooper oraz perkusista jazzowy Elvin Jones otrzymali tytuły doktora honoris causa tej uczelni. Uzasadniając przyznanie tytułu Kooperowi rektor uczelni, Lee Eliot Berk podkreślił jego rolę w wylansowaniu wielu ważnych postaci rocka lat 60. i 70.: „Jego działalność jako autora piosenek, muzyka sesyjnego i producenta plasuje go pośród prawdziwych gigantów amerykańskiej muzyki pop”[10].

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Lista według Discogs[13]:

  • I Stand Alone (1968)
  • Super Session (1968, z Mikiem Bloomfieldem i Stephenem Stillsem)
  • The Live Adventures Of Mike Bloomfield And Al Kooper (1969, z Mikiem Bloomfieldem)
  • Kooper Session – Al Kooper Introduces Shuggie Otis (1969)
  • You Never Know Who Your Friends Are (1969)
  • Easy Does It (1970)
  • The Landlord (Original Movie Picture Soundtrack) (1971)
  • New York City (You're a Woman) (1971)
  • A Possible Projection of the Future / Childhood's End (1972)
  • Naked Songs (1973)
  • Act Like Nothing's Wrong (1977)
  • Championship Wrestling (featuring Jeff "Skunk" Baxter) (1982)
  • Rekooperation (1994)
  • Soul Of A Man: Al Kooper Live
  • Fillmore East: The Lost Concert Tapes 12/13/68 (2003, z Mikiem Bloomfieldem)
  • Black Coffee (2005)
  • White Chocolate (2008)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Albumy wyprodukowane przez Ala Koopera.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Bruce Eder: Al Kooper Biography. AllMusic. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
  2. ↑ a b c Seth Rogovoy: The Rock & Roll Hall of Fame just got a little more Jewish (and a little less rock ‘n’ roll). The Forward. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Al Kooper: A Biography of Al Kooper. alkooper.com. [dostęp 2023-05-16]. (ang.).
  4. ↑ RIAA: Gold & Platinum – RIAA (BLOOMFIELD / KOOPER / STILLS). www.riaa.com. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
  5. ↑ Al Kooper – I Stand Alone. Discogs. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
  6. ↑ a b c Weiss 1991 ↓, s. 330.
  7. ↑ Peter Kurtz: The Tubes – The Tubes. AllMusic. [dostęp 2023-05-16]. (ang.).
  8. ↑ Al Kooper. NNDB. [dostęp 2023-05-16]. (ang.).
  9. ↑ The Recording Academy: Al. Kooper. Grammy.com. [dostęp 2023-05-16]. (ang.).
  10. ↑ Editors: Elvin Jones, Al Kooper Receive Honorary Doctorates. Mixonline.com. [dostęp 2023-05-16]. (ang.).
  11. ↑ Daniel Kreps: Kid Rock, Keith Richards Help Induct Crickets, Muscle Shoals Into Musicians Hall of Fame. Rolling Stone. [dostęp 2023-05-16]. (ang.).
  12. ↑ Gary Graff: Al Kooper Is ‘Quite Surprised and Amused’ by 2023 Rock & Roll Hall of Fame Induction. Billboard. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).
  13. ↑ Al Kooper – Albums. Discogs. [dostęp 2023-05-15]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Al_Kooper&oldid=70902934”