Žuži Jelinek
 Zdjęcie z 1960 roku | |
| Imię i nazwisko urodzenia | Suzana Ferber |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 17 lipca 1920 |
| Data i miejsce śmierci | 23 stycznia 2016 |
| Zawód, zajęcie | krawcowa, projktantka mody |
Žuži Jelinek (ur. 17 lipca 1920 w Budapeszcie zm. 23 stycznia 2016) – chorwacka stylistka, projektantka mody i autorka książek o modzie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Suzana Ferber urodziła się w żydowskiej rodzinie jako najmłodsze z trojga dzieci. Rodzice poznali się w Budapeszcie, gdzie uczęszczali do szkoły dla niesłyszących (byli głuchoniemi). Matka była z pochodzenia Węgierką. Dziadkowie nosili nazwisko Faber, ale ojciec zmienił je na Ferber.
Rodzina przeniosła się do Zagrzebia. Tu Suzana ukończyła szkołę krawiecką. Jako 17 latka wyjechała do Francji i zaczęła pracować w paryskiej fabryce Niny Ricci jako szwaczka. W latach 1937-1939 pracowała również dla Coco Chanel. W 1939 roku wróciła do Zagrzebia. Od 1940 do 1941 roku prowadziła tam własny zakład krawiecki, który przekształcił się w 1945 w salon mody. Suzana prowadziła go do 1962 roku[1].
Podczas II wojny światowej zginęli jej bracia. Rodziców udało jej się uratować przed wywiezieniem do obozu koncentracyjnego. Po wojnie ponownie otworzyła zakład krawiecki. W latach 60. przeniosła się do USA, gdzie odniosła sukces. Gdy wróciła do Zagrzebia - komunistyczny przywódca Chorwacji Tito zaproponował jej, aby została dyrektorem macedońskiej firmy Teteks. Ponieważ odmówiła, została uznana za wroga. Dlatego musiała wyjechać z kraju[2]. Nie przeszkodziło to jednak, aby w późniejszych latach szyła kreacje dla żony przywódcy kraju - pierwszej damy Jovanki Broz[2]. Wróciła do kraju w 1964 roku i do przejścia na emeryturę w 1985 roku, ponownie zaczęła prowadzić własny Salon mody w Zagrzebiu, organizując pokazy na całym świecie[3].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W 1949 roku wyszła za mąż za dentystę Ericha Jelinka[4]. Miała z nim dwójkę dzieci: syna Ivicę i córkę Dianę. Małżeństwem pozostali do 1961 roku[5].
Drugim jej mężem był szwajcarski prawnik Franko Lütyme, za którego wyszła, aby otrzymać szwajcarskie obywatelstwo. Trzecim Vlado Majder, a czwartym Milorad Ronkulin[6].
Zmarła w styczniu 2016 roku i została pochowana na Cmentarzu Mirogoj w Zagrzebiu[7].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
W latach 1995-2015 publikowała artykuły w piśmie Gloria[6].
Napisała też kilka książek[1]:
- Sekret dobrze ubranej kobiety (1961),
- Urok mody (1971),
- leksykon terminów tekstylnych Sekret mody (1971-1995),
- autobiografia Žuži – Život Žuži Jelinek (2014)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Uredništvo Hrvatske, Jelinek, Žuži | Hrvatska tehnička enciklopedija [online], 27 maja 2019 [dostęp 2024-02-14] (chorw.).
- ↑ a b c Vijesti.hr, U 96. godini preminula Žuži Jelinek [online], Vijesti.hr [dostęp 2019-03-27] (chorw.).
- ↑ JELINEK, Žuži (Färber, Ferber; Suzana) – Židovski biografski leksikon [online] [dostęp 2019-03-27] (chorw.).
- ↑ Žuži Jelinek [online], www.goodreads.com [dostęp 2019-03-27].
- ↑ Prije 99 godina rođena je Žuži, a ovo su njezini najbolji savjeti [online], www.24sata.hr, 17 lipca 2019 [dostęp 2024-02-14] (chorw.).
- ↑ a b Žuži Jelinek biografija [online], www.biografija.com [dostęp 2019-03-27].
- ↑ U mirogojskim arkadama ispraćena legendarna Žuži Jelinek [online], www.vecernji.hr [dostęp 2019-03-25] (chorw.).