Lummen

**Lummen**
Leume
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Limburg
Arrondissement	Hasselt
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	53,7 km² (2021); 73,4%; 11,24%; 15,36%
Coördinaten	50° 59' NB, 5° 11' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	15.366 (01/01/2023) ; 50,58% ; 49,42% ; 286,15 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 18,12%; 58,87%; 23,01%
Buitenlanders	4,65% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Luc Wouters (CD&V)
Bestuur	CD&V, N-VA
Zetels; CD&V; sp.a; Groen; Open VLD-Vivant; NVA;	23; 12; 4; 3; 1; 3;
Economie
Gemiddeld inkomen	21.800 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	4,76% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 3560; 3560; 3560	Deelgemeente; Lummen; Linkhout; Meldert
Zonenummer	013 - 011
NIS-code	71037
Politiezone	Limburg Regio Hoofdstad
Hulpverleningszone	Zuid-West Limburg
Website	www.lummen.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Hasselt; in de provincie Limburg
Portaal	België

Lummen is een gemeente in de Belgische provincie Limburg. De gemeente telt ruim 15.000 inwoners en behoort tot het gerechtelijk kanton Hasselt 2 en kieskanton Herk-de-Stad.

Etymologie[bewerken | brontekst bewerken]

De eerste vermelding van Lummen stamt uit 1200, als Lumm. Dit is afkomstig van het Germaanse woord lom, dat vochtig betekent.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Oorspronkelijk was dit een landgoed ("villa") van de Prins-bisschop van Luik. De kern hiervan (Lummen-Koersel) vormde tot 1180 één parochie. Van de 10e tot de 12e eeuw breidde het Graafschap Loon zich uit in noordelijke richting en nam ook de villa in beslag en de Graven stichtten er een allodium, doch in 1203 werd dit gebied weer aan de Prins-bisschop overgedragen en in leen genomen. Het werd in achterleen gegeven aan Lodewijk van Walcourt. In 1350 kwam Lummen in bezit van het Huis van der Mark-Arenberg. Deze familie bleef in bezit van de heerlijkheid tot aan de Franse tijd (1794). Ook de Hertogen van Brabant beweerden echter recht te hebben op een deel van Lummen, terwijl de (Loonse) vrijheren van Lummen soms poogden een vrijstaat te stichten in het gebied, waarbij de Hertogen van Brabant meerdere malen hun rechten aan deze Loonse heren trachtten te verkopen. Overigens bezaten de Heren van Lummen ook het patronaatsrecht van de parochies in hun gebied, dat ook Linkhout en Koersel, en vanaf 1260 ook Schulen omvatte.

Op 17 augustus 1943 haalde een Duits jachtvliegtuig een Amerikaanse B-17-bommenwerper van de 94ste Bomb Group neer boven Lummen. De brokstukken van het vliegtuig kwamen terecht in de omgeving van de huidige Kanadastraat. Zes bemanningsleden sneuvelden, twee werden als krijgsgevangenen overgebracht naar Duitsland en twee konden ontkomen. Op de parking van het Oosterhof, in de buurt van de crash, werd op 17 augustus 2013 een gedenkteken onthuld. Op 21 februari 1945 stortte in de Goeren in Linkhout een Avro Lancaster-bommenwerper van de Royal Australian Air Force neer nadat hij beschoten werd door een Duitse nachtjager. Slechts de piloot Alex Jenkins overleefde de crash, de overige zes bemanningsleden kwamen om. Op de plaats van de crash staat nu een gedenkteken.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Lummen ligt op het kruispunt van diverse streken: geografisch heeft Lummen kenmerken van het Hageland, Haspengouw en voornamelijk de Kempen. Doorheen de gemeente Lummen stromen de rivier de Demer, de Mangelbeek en de Zwarte Beek.

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Lummen	38,18	10.353	271	71037A
2	Linkhout	5,75	2.060	358	71037B
3	Meldert	9,77	2.556	262	71037C

Overige kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn nog tal van gehuchten: Geneiken, Genenbos, Gestel, Goeslaar, Groenlaren, Laren, Mellaar, Molem, Oostereinde, Rekhoven, Schalbroek en Tiewinkel.

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Beringen, Schulen, Viversel

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

Aangrenzende gemeenten
Diest (Vl-Br)	Beringen

Halen		Heusden-Zolder

	Herk-de-Stad	Hasselt

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen:NIS 1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal per 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar	Aantal^[1]
1992	12.736
1993	12.897
1994	12.998
1995	13.202
1996	13.268
1997	13.298
1998	13.377
1999	13.500
2000	13.501
2001	13.541
2002	13.569
2003	13.611
2004	13.651
2005	13.667
2006	13.691
2007	13.803
2008	14.005
2009	14.174
2010	14.293
2011	14.322
2012	14.358
2013	14.423
2014	14.529
2015	14.571
2016	14.603
2017	14.662
2018	14.762
2019	14.890
2020	14.978
2021	15.086
2022	15.172
2023	15.366
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Lummen ligt in het kieskanton Herk-de-Stad en het provinciedistrict Sint-Truiden, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Lummen		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Limburg	Hasselt			Lummen
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg				Hasselt-Tongeren-Maaseik	Sint-Truiden	Herk-de-Stad	Lummen
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

(Voormalige) burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne		Burgemeester
	1903 - 1945	Henry Briers de Lumey
	1989 - 2006	Roger Renders (CVP / CD&V)
	2007 - heden	Luc Wouters (CD&V)

Legislatuur 2018-2024[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Luc Wouters (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Ondanks het behalen van de volstrekte meerderheid vormt hij toch samen met de N-VA een meerderheid met 15 op 23 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel		10-10-1976^[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[3]		14-10-2012^[4]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	21	%	21	%	21	%	21	%	23	%	23	%	23	%	23
	CVP¹ / CD&V²	46,6¹	11	43,02¹	10	36,41¹	8	43,14¹	10	44,18¹	11	36,80²	10	44,22²	11	43,7²	12
	SP¹ / sp.a² / sp.a-Groen^A / sp.a Plus³	12,02¹	2	22,91¹	5	26,27¹	6	28,33¹	6	27,86¹	7	25,78²	6	22,93^A	5	18,6³	4
	sp.a-Groen ^A / Groen¹	-		-		-		-		-		-		22,93^A	5	14,8¹	3
	VU-DC¹ / VU² / RUIM³ / VU&ID⁴ / LL⁵ / LL-N-VA-VLD^B / N-VA⁶	12,55¹	2	16,36¹	3	19,65²	4	13,53³	2	11,24⁴	2	18,00⁵	4	30,65^B	7	15,5⁶	3
	PVV¹ / VLD² / VLD-VIVANT³ / LL-N-VA-VLD^B / Open Vld⁴	28,83¹	6	17,71¹	3	17,67¹	3	15²	3	16,71²	3	9,81³	2	30,65^B	7	7,4⁴	1
	Correct!	-		-		-		-		-		-		2,21	0	-
	Vlaams Belang	-		-		-		-		-		9,61	1	-		-
Totaal stemmen		7424		8512		9185		9639		10166		10237		10245		11138
Opkomst %						98,05		96,24		96,12		96,66		94,59		94,7
Blanco en ongeldig %		2,87		3,61		4,17		5,16		4,72		3,73		5,53		5,2

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Lummen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Duizendjarige Eik (stamomtrek: 640 cm; hoogte: 17m; leeftijd: circa 700 jaar oud) staat in het gehucht "Mellaer".
Het Pakhuis en de lijnzaadmolen aan de Demer, op de grens met Schulen
Het Schulensmeer ligt op het grondgebied van Herk-de-Stad, Halen en Lummen. Het Schulensmeer is een groot kunstmatig meer en zelfs het grootste binnenmeer van Vlaanderen. Het natuurgebied is een broedplaats voor veel watervogels. Er wordt aan kajak, windsurfen en zeilen gedaan.
Grafkapel Van Willigen-Glavany.
Gemeentehuis: Het gemeentehuis op het Gemeenteplein is opgetrokken in neorenaissancestijl. Het werd voltooid in 1899. In 1992 werd het gerenoveerd en met een nieuwbouw voorziene gemeentehuis in gebruik genomen. In 2013 startten de verbouwingen met aangrenzend een nieuw administratief centrum.
Kapel van de Beukeboom: kluis en kapel gelegen op de top van de Willekensberg
Kasteel De Burg: eind-15e-eeuws kasteel dat nu door de "Briers de Lumey" familie wordt bewoond.
Kasteel Het Hamel: 18e-eeuws kasteel met boerderij. In de Tweede Wereldoorlog is het kasteel vernield en later afgebroken. De stallen en boerderij werden door de Moffarts herbouwd tot woning.
Kasteel Lagendal (Saint-Paul): hier was tot 2005 een bekend sterrenrestaurant gehuisvest.
Kasteel van Loye: 15e-eeuws kasteel in privébezit.
Kiosk op het Gemeenteplein.
Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk: Kerk in neoromaanse stijl gelegen in de Kerkstraat.
Vallei van de Zwarte Beek: natuurgebied en biotoop voor weidevogels.
Wandelgebied Venusberg.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Lummen is gelegen op het Kempens laagplateau. Er zijn enkele getuigenheuvels, zoals de Willekensberg met aansluitend het Lummens Broek, en de Venusberg (61 meter).

Lummen kent diverse boscomplexen, waaronder domeinbossen van kastelen, zoals het Kasteel van Loye. Daarnaast zijn er tal van vijvers. Ten zuiden van Lummen stromen de Laambeek, de Mangelbeek en de Demer, en ten noorden van Lummen stroomt de Zwarte Beek, waarlangs zich het natuurgebied Vallei van de Zwarte Beek bevindt.

Ten oosten van Lummen loopt het Albertkanaal in noordwestelijke richting. Vrijwel parallel daaraan loopt de Europese weg 313, die weer wordt gekruist door de Europese weg 314. Bij deze kruising bevindt zich een grootschalig bedrijventerrein.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Wapenschild[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Wapen van Lummen en Vlag van Lummen voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Na de fusie met Meldert en Linkhout in 1977, opteerde de gemeente voor het wapen dat in 1907 werd toegekend aan Lummen, met evenwel een wijziging in het derde kwartier. In het eerste en vierde kwartier van het gemeentewapen prijkt het oude wapen van de familie Arenberg. Dit werd in 1960 toegekend aan de voormalige gemeente Linkhout, die onder het ancien régime tot de baronie van Lummen behoorde. Het tweede kwartier vertoont het wapen van het Land van Lummen. Het gaat terug op schepenzegels uit o.m. 1447, 1451 en 1524, waarop het wapen van der Marck prijkt. De baronie van Lummen, die ook Koersel, Linkhout en Schulen omvatte, kwam in 1351 in het bezit van Everhard van der Marck, heer van Arenberg, door zijn huwelijk met Maria van Loon. Hun afstammelingen behielden Lummen tot op het einde van het ancien régime. De laatste feodale heer was August Maria, graaf van der Marck en baron van Lummen, die bij de Franse invasie in 1792 de naam Arenberg aannam. In het derde kwartier komt het wapen van de voormalige gemeente Meldert aan bod. Dat wapen gaat op zijn beurt terug op 18de-eeuwse schepenzegels met daarop het wapen van de familie Arrazola de Oñate, de laatste feodale heren van Meldert.

Als vlag koos Lummen drie verticale banen van wit, rood en wederom wit. Op de middelste rode baan, dubbel zo breed als de twee buitenste, prijkt het wapen van het Land van Lummen, namelijk het tweede kwartier van het gemeentewapen.

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

Het grootse Evenement in Lummen is de jaarlijkse carnavalstoet die georganiseerd wordt op carnavalzondag door de Cv De Ridders Van Het Everzwijn

Lummen had tussen 1978 tot 2000 een eigen festival "Zwemdokrock" dat jaarlijks pronkte met sterke namen op hun affiche zoals Blur, The Ramones, Heather Nova en Dogstar.

Andere jaarlijkse evenementen in Lummen:

Ferm Tenten fuif op de tweede zaterdag van april (Lummen)
Chirobal Meldert op Hemelvaart (Meldert)
Boemelparty op 14 augustus (Meldert)
Poe-Este-Miekes op de laatste zaterdag van september (Linkhout)

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Door haar ligging aan zowel de E313 als de E314 en het Albertkanaal is Lummen een economische groeipool. Lummen telt vier industriezones: Zolder-Lummen, Lummen-Gestel, Lindekensveld en Genenbos-Kolenhaven. De totale oppervlakte aan bedrijventerreinen bedraagt 147,2 ha. Lummen behoort tot het Economisch Netwerk Albertkanaal. In het kader hiervan werden de regionale bedrijventerreinen van Lummen rechtstreeks met de E313 verbonden en werd ook het klaverblad omgebouwd tot een conflictvrije verkeersturbine. Deze werken werden afgerond in 2013. Het knooppunt is sindsdien veel veiliger.

Met een gemiddeld fiscaal inkomen van 14.189 euro (aanslagjaar 2006 - inkomsten over het jaar 2005) is Lummen de zevende rijkste gemeente van Limburg.^[bron?]

Mobiliteit[bewerken | brontekst bewerken]

Lengte van het (verharde) wegennet, 2005: 305,5 kilometer.
De oude brug over het Albertkanaal werd te laag voor vierlaags containervervoer over het kanaal en werd in juni 2020 verwijderd. Na het bouwen van nieuwe brugpijlers kon 15 november 2020 een nieuwe stalen boogbrug van 123 meter lang, 18 meter breed en vanaf het wegdek gemeten 23 meter hoog worden geplaatst. Totale kosten zo'n 11 miljoen Euro.^[5]

Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Lager Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Buitengewoon Lager Onderwijs Sint-Ferdinand (Lummen-centrum)
Gemeentelijke Basisschool De Zonnebloem (Geneiken)
Daltonschool Kleuter- en Lagere School De Talentuin (Lummen-centrum)
Vrije Kleuter- en Lagere School De Wegwijzer (Lummen-centrum)
Freinetschool Kleuter- en Basisonderwijs De Wondere Wereld (Lummen-centrum)
Vrije Kleuter- en Basisschool 't Klinkertje (Linkhout)
Vrije Kleuter- en Basisschool Domino (Genenbos)
Vrije Kleuter- en Basisschool Domino (Meldert)

Secundair Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Middenschool Spectrumcollege Lummen (1ste graad)
Instituut Onbevlekt Hart van Maria (2de en 3de graad: ASO, TSO, BSO)

Beide scholen maken deel uit van de Scholengemeenschap Spectrumcollege.

Buitengewoon Secundair Beroepsonderwijs, verbonden aan het MPI Sint-Ferdinand.

Bekende Lummenaren[bewerken | brontekst bewerken]

Willem II van der Marck Lumey: veroveraar, edelman (1542-1578)
Henry Briers de Lumey (Georges Virrès): schrijver, burgemeester (1869-1946)
René Carmans: voetballer (1945-2020)
Rik Clerckx: atleet lange afstand, veldlopen (1936-1985)
Annemie Coenen (AnnaGrace): zangeres, producer en songwriter
Eric Clerckx: acteur (speelt o.a. "De Witte van Sichem")
Stefan Everts: motorcrosser, tienvoudig wereldkampioen
Kristien Maes: presentatrice VRT
Nele Van Rompaey: actrice
Eric Vanderaerden: wielrenner
Marc Wauters: wielrenner
Luc Wouters: burgemeester van Lummen en (inter)nationaal scheidsrechter in het voetbal
Hilde Quintens: tweevoudig nationaal kampioen cyclocross bij de elite
Robbe Ghys: Baan- en wegwielrenner. Gouden medaille op EK 2018, Bronzen medaille op WK 2019.
DIKKE: Belgische rapper met Imazighen-Marokkaanse afkomst. Album "130 kilo" bovenaan de hitlijsten.