نادر باتمانقلیچ


نادر باتمانقلیچ
استاندار خراسان
نایب تولیت آستان قدس رضوی
دوره مسئولیت
مهر ۱۳۴۴ – ۱۳۴۶
پادشاهمحمدرضا پهلوی
پس ازسید محمدصادق امیرعزیزی
پیش ازباقر پیرنیا
وزیر کشور
نخست‌وزیرمنوچهر اقبال
سفیر ایران در عراق
دوره مسئولیت
بهمن ۱۳۳۵ – آبان ۱۳۳۷
پس ازحسین قدس نخعی
پیش ازامان‌الله جهانبانی
سفیر ایران در پاکستان
دوره مسئولیت
۱۳۳۴ – ۱۳۳۶
پس ازعبدالحسین مسعود انصاری
پیش ازسرلشکر عبدالحسین حجازی
رئیس سازمان تربیت بدنی
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۸۲ خورشیدی
، آذربایجان
درگذشته۱۴ اردیبهشت ۱۳۷۰
بیمارستان رستون، ایالات متحده
ملیتایرانی
محل تحصیلدانشکده افسری تهران
پیشهسیاستمدار
خدمات نظامی
وفادارینیروهای مسلح شاهنشاهی ایران
خدمت/شاخهارتش شاهنشاهی ایران
درجهسپهبد
یگاننیروی زمینی شاهنشاهی ایران

نادر باتمانقلیچ (زاده ۱۲۸۲ آذریابجان ایران – درگذشته ۱۳۷۰ آمریکا) فرمانده نظامی، سیاست‌مدار و دیپلمات ایرانی بود.

زندگی‌نامه[ویرایش]

باتمانقلیچ در دانشکده افسری تهران به تحصیلات نظامی پرداخت. سپس برای ادامهٔ تحصیل عازم سوئیس شد. باتمانقلیچ در سال ۱۳۳۲ به درجه سرلشگری رسید.

در کودتای ۲۸ مرداد به مخالفان دولت دکتر مصدق پیوست و به همراه زاهدی نقشی فعال در شکل‌گیری کودتا داشت؛ بنابراین پس از انجام کودتا، هنگامی که زاهدی حکم نخست‌وزیری خود را از نصیری دریافت کرد، باتمانقلیچ نیز از سوی فضل‌الله زاهدی، به ریاست ستاد ارتش گمارده شد.

وی به‌همراه فرماندار نظامی وقت تهران تیمور بختیار در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۴ تخریب حظیرةالقدس را آغاز کردند. او با درجه سپهبدی بازنشسته شد و آخرین سمتش استانداری خراسان و نیابت تولیت آستان قدس رضوی بود.

در پی پیوستن ایران به پیمان بغداد، در تاریخ ۷ آذر ۱۳۳۴ خورشیدی سفرای ایران در کشورهای عضو این پیمان تغییر کرد و باتمانقلیچ به سمت سفیرکبیر ایران در پاکستان منصوب شد.[۱]

نادر باتمانقلیچ پس از کودتای ۲۸ مرداد به سمت ریاست ستاد ارتش رسید؛ وی در جریان محاکماتش پس از انقلاب ۱۳۵۷ به نقش ابوالقاسم کاشانی در کودتا اشاره کرد.[۲][۳]

پس از انقلاب[ویرایش]

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸، نادر باتمانقلیچ دستگیر شد. وی در بیست و نهم آذر ۱۳۵۹ به حکم شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی تهران با اتهاماتی از قبیل وابستگی به رژیم پهلوی و تلاش در جهت استحکام آن و به ویژه ایفای نقش در کودتاهای بیست و پنجم و بیست و هشتم مرداد ۱۳۳۲ و اتهامات دیگر ابتدا به اعدام محکوم شد؛ ولی نهایتاً با یک درجه تخفیف به حبس ابد محکوم گردید. باتمانقلیچ در روز هجدهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱ به فرمان آیت الله خمینی عفو شد و عاقبت در سال ۱۳۷۰ در آمریکا درگذشت.[۴]

منابع[ویرایش]

  1. «مشاهده تقویم تاریخ ۷ آذر». مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی. برای مشاهده متن منبع، در بخش جستجو، «۷ آذر» را انتخاب کنید.. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  2. مارک گازیوروسکی، کودتای اوت ۱۹۵۳، بخش علوم سیاسی دانشگاه ایالتی لویزیانا ۱۹۸۷، ترجمه غلامرضا نجاتی، شرکت انتشار، ص ۳۷؛ همچنین مصدق؛ سالهای مبارزه و مقاومت، ج۲، ص ۱۱۸
  3. روزنامه نبرد ملت، ۲۸ خرداد ۱۳۳۲
  4. باتمانقلیچ بعد از انقلاب ۱۳۵۷