سلطان‌حسین میرزا نیرالدوله
این مقاله ممکن است واجد شرایط معیارهای حذف سریع ویکی‌پدیا باشد؛ دلیل: ساخته شده به وسیله کاربر طرد شده. برای معیارهای قانونی، محس را ببینید. اگر این مقاله واجد شرایط معیارهای حذف سریع نیست، یا قصد دارید درستش کنید، لطفاً این آگاهسازی را بردارید، ولی این آگاهسازی را از صفحههایی که خودتان ایجاد کردید حذف نکنید. اگر شما این صفحه را ایجاد کردید، و مخالف دلیل ارائهشده برای حذف هستید، می‌توانید روی دکمهٔ زیر کلیک کنید و پیامی بگذارید که دلیل عدم موافقتتان با حذف این مقاله را توضیح دهد. شما می‌توانید برای آگاهی از پاسخی به پیامتان از این صفحهٔ بحث بازدید کنید. توجه داشتهباشید این مقاله زمانی که با این آگاهسازی برچسب خورد، اگر بدون تردید واجد شرایط معیارهای حذف سریع باشد یا اگر توضیحی که به صفحهٔ بحث ارسال شود ناکافی باشد ممکن است در هر زمان حذف شود.
یادداشت برای نویسندهٔ صفحه: شما صفحهٔ بحث نوشتار را هنوز ویرایش نکردهاید. اگر میخواهید با این حذف سریع مخالفت کنید، روی دکمهٔ بالا کلیک کنید تا بتوانید در صفحهٔ بحث پیامی بگذارید و توضیح دهید چرا در این اندیشه هستید که این مقاله نباید حذف شود. اگر از پیش پیامی در صفحهٔ بحث گذاشتهاید ولی این پیام همچنان نشان داده میشود، برای پاکسازی میانگیر صفحه تلاش کنید. این صفحه آخرین بار توسط Shahnamk (مشارکتها | سیاههها) در ۱۸:۱۷ یوتیسی (۰ ثانیه پیش) ویرایش شده‌است. |
سلطان‌حسین میرزا ملقب به نیّرالدوله پسر پرویز میرزا نیّرالدوله (حاکم نیشابور و سبزوار) و نوهٔ فتحعلی شاه قاجار بود. در اوان کودکی و جوانی از غلامان قصر ناصرالدین شاه قاجار بود و سپس پیشخدمت او شد و در سال ۱۳۰۵ه.ق پس از درگذشت پدرش، لقب نیّرالدوله را از او به ارث برد. در سال ۱۳۰۹ه.ق منصب امیرتومانی به وی داده شد. وی به عنوان سی و یکمین متولی آستان قدس در دورهٔ قاجار شناخته شده‌است.[۱]
زندگی‌نامه[ویرایش]
سلطان‌حسین میرزا در زمان پدرش چندسالی حاکم نیشابور بود و از سال ۱۳۰۹ه.ق چند سال حکومت سرولایت و سبزوار و غیره ضمیمهٔ حکومتش گردید و در این مدت املاک خوب و مرغوب نیشابور را به تصرف درآورد. وی در سال ۱۳۱۸ه.ق پس از درگذشت محمدتقی میرزارکن‌الدوله حاکم خراسان، به جای وی منصوب شد. در این زمان عده‌ای از مخالفان وی که از ملاکان بودند، گندم را احتکار کردند و باعث گرانی نان شدند. از این‌رو، اهالی علیه حاکم قیام کردند و چند خانه غارت شد. به این جهت وی در سال ۱۳۲۱ه.ق از حکومت خراسان برکنار شد و بعد در سال ۱۳۲۳ه.ق حاکم تهران گردید.[۲]
خدمات و فعالیت‌ها[ویرایش]
نیّرالدوله در دفعهٔ اول حکومت خود که در سال‌های ۱۳۱۸–۱۳۲۱ه.ق حاکم خراسان بود دو فعالیت پر اهمیت انجام داد: راه ناهموار شریف‌آباد را به جهت رفاه حال زائران علی‌بن‌موسی الرضا تسطیح و سهل العبور کرد و قنات بایر آب میرزا را در مشهد احیا نمود و آب را به صحن ایشان آورد.[۳] نیّرالدوله بار دوم در سال ۱۳۳۰ه.ق به حکمرانی ولایت خراسان منصوب شد و جایگزین رکن‌الدوله گردید که در واقعهٔ توپ‌بندی حرم، مستعفی شده بود. وی با دعوت از اعیان و اشراف و اعضای آستانه از آنان خواست تا در تعمیر خرابی‌های آستانه کمک کنند؛ خود نیز سی‌هزار تومان داد و به‌این‌ترتیب صد تا صدوده‌هزار تومان جمع شد. پس از آن حاج معاون‌التجار و حاجی‌معین و حاج‌عبدالرحیم را به ترشیز و یکی دو نفر از اهل علم را که در این واقعه دخالت داشتند با جمعی دیگر به اطراف شهرتبعید کرد. سپس امر به تعمیر خرابی‌ها داد و در روز آغاز کار، با حضور تمام عمال آستانه، خود به پشت بام حرم رفت و اولین خشت تعمیر را کار گذاشت. از دیگر اقدامات نیّرالدوله در این زمان، احیا و لوله‌کشی آب قنات وقفی مهدی‌قلی‌بیک و انتقال آن از طریق لوله به مسجد جامع گوهرشاد در سال ۱۳۳۳ه.ق بود. وی در سال ۱۳۴۳ه.ق درگذشت و جنازه‌اش را به مشهد منتقل و در دارالسیاده حرم دفن کردند.[۴]
فرزندان[ویرایش]
نیرالدوله را از همسر اولش شمس‌الدوله دختر فرهاد میرزا معتمدالدوله دو دختر بود به نام‌های فصل بهار خانم ایران‌الدوله و مهرافروز خانم شمس‌السلطنه (همسر محمدعلی‌خان خازن‌الملک). از همسر دوم نیز پسری به نام سلطان‌حسن میرزا ملقب به فتح‌السلطنه داشت که پدر حسینعلی ساعد نیری بود.[۵]
پانویس[ویرایش]
- ↑ نقدی، «نیّرالدوله، حسین»، دائرةالمعارف آستان قدس رضوی، ۲: ۶۸۹.
- ↑ سوهانیان حقیقی و نقدی، آستان قدس رضوی: متولیان و نایب‌التولیه‌ها، ۱۲۰.
- ↑ نقدی، «نیّرالدوله، حسین»، دائرةالمعارف آستان قدس رضوی، ۲: ۶۹۰.
- ↑ سوهانیان حقیقی و نقدی، آستان قدس رضوی: متولیان و نایب‌التولیه‌ها، ۱۲۱–۱۲۲.
- ↑ حکومتگران قاجار در نیشابور
 | این یک مقالهٔ خرد افراد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
منابع[ویرایش]
- نقدی، رضا (۱۳۹۹). «نیّرالدوله، حسین». دائرةالمعارف آستان قدس رضوی. ج. ۲. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۶-۰۳۳۳-۵.
- سوهانیان حقیقی، محمد؛ نقدی، رضا (۱۳۹۷). آستان قدس رضوی: متولیان و نایب‌التولیه‌ها. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۶-۰۲۴۴-۴.