عین‌الله محمودی همدانی
افسر عین‌الله خان محمودی همدانی | |
|---|---|
| نام تولد | عین‌الله محمودی |
| نام(های) دیگر | عین‌الله خان همدانی |
| زاده | ۱۲۷۵ |
| درگذشته | ۱۵ آذر ۱۳۴۷ تهران |
| مدفن | |
| یگان | .svg){kind=logo} ژاندارمری و ارتش |
| فرماندهی | تیر قزاق همدان معاونت ژاندارمری همدان |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | جنگ جهانی اول جبهه ایران نبرد قصرشیرین نبرد سرپل ذهاب |
| نشان‌ها |  نشان سوم اسفند
 نشان پست و تلگراف |
| همسر(ان) | عالمتاج رضایی |
| کارهای دیگر | گسترش صنعت و خطوط تلفن |
_Ribbon_Bar_-_Imperial_Iran.svg){kind=small}
_Ribbon_Bar_-_Imperial_Iran.svg){kind=small}
عین‌الله محمودی معروف به افسر عین‌الله خان همدانی (زاده ۱۲۷۵، همدان- درگذشته ۱۵ آذر ۱۳۴۷ ،تهران) آزادی‌خواه، افسر نظامی، کارآفرین و از نخستین بنیان‌گذاران گسترش خطوط تلفن و مخابرات در ایران بود. از این رو برخی از مردم او را پدر صنعت مخابرات ایران می‌دانند.[۱]
زندگی[ویرایش]
دورهٔ قاجار[ویرایش]
عین‌الله (خان) محمودی (همدانی) فرزند فتح‌الله خان و از نوادگان محمودخان افشار (از بزرگان ایل افشار) بود. در ابتدا او در هنگامه جنگ جهانی اول و اشغال ایران، درحالی که بسیار جوان بود، برای آزادی و جلوگیری از اشغال ایران توسط روس‌ها وارد بریگاد قزاق (یا کازاک) شده و چندین سال به عنوان افسر قزاقخانه خدمت می‌کند.[۱] این درحالی بود که نیروی زمینی امپراتوری روسیه با لشکرکشی به غرب ایران در تلاش برای نابودی کمیته میلیون ایرانی بود که با نمایندگان امپراتوری آلمان و امپراتوری عثمانی در ارتباط بودند.
او در این مدت، تحت فرماندهی عبدالحسین میرزا فرمانفرما به عنوان فرمانده غرب کشور و رئیس الوزرای کابینه دولت مهاجرین، به عنوان درجه دار آتریاد همدان در نبردهای غربی جبهه ایران شرکت کرد. نخستین آشنایی او با رضاخان زمانی بود که رضاخان با درجهٔ یاوری (ستوانی) به فرماندهی دستهٔ تیرانداز درآمد.[۲]
عین‌الله خان در نبردهای لشکر غرب با قوای روسیه و قوای بریتانیا حضور داشت. در اثر قحطی گسترده موسوم به قحطی ۱۲۹۸–۱۲۹۶ ایران شرایط برای مبارزین با اشغال ایران سخت شد. وحشتناکترین قحطی در منطقه همدان که دولت مهاجرین، قوای قزاق در کنار قوای ژاندارمری با کمک نیروهای عثمانی بر علیه نیروهای انگلیسی و روسی می‌جنگیدند رخداد.[۳] عین‌الله محمودی در وصف اوضاع قحطی بر نیروهای ایرانی گفته که:
اوضاع چنان سخت بود و ایرانی‌ها چنان گرسنه بودند که نمی‌توانستند به مبارزه ادامه دهند. بسیاری از ایرانیان جان خود را از شدت گرسنگی و قحطی از دست داده بودند. آنچنان بود که با دیدن یک مار در صحرا، آن را شکار می‌کردیم و از گوشتش برای زنده ماندن استفاده می شد.
— عین‌الله محمودی
در سال ۱۲۹۷ پس از برکناری کلنل کلرژه که برای سر و سامان دادن به قوای قزاق پس از اشغال ایران در جنگ جهانی اول آمده بود و روی کار آمدن وسولد استاروسلسکی،[۴] در هنگامی که رضاخان به فرماندهی آتریاد (تیپ) همدان با درجه میرپنج یا سرتیپ منصوب شد، او به فرماندهی تیر آتریاد رسید.[۵][۶]
ممنوعیت ارتقاء[ویرایش]
قرارداد ۱۹۱۹ میان بریتانیا و دولت وثوق‌الدوله در همین خلال (سال ۱۲۹۸) بسته شد.[۷] اندکی پس از آن، بریتانیا تصمیم گرفت نیروهای خود در خاورمیانه را کاهش دهد که باعث شد جرج کرزن که به سختی از قرارداد ۱۹۱۹ طرفداری می‌کرد، فشار خود بر دولت ایران و نیز هرمان نورمن برای تصویب آن عهدنامه را بیشتر کند. این درحالی بود که بلشویک‌ها روس‌های سفید را شکست دادند و سربازانشان وارد ایران شدند که موضع جنبش جنگل را تقویت کرد. مطابق یکی از بندهای قرارداد ۱۹۱۹، نظامیان ایرانی نمی‌توانستند به درجه‌ای بالاتر از سرگرد برسند. به همین خاطر، عین‌الله خان در این برهه زمانی با کاهش درجه و محدودیت در حقوق مواجه شد. در این زمان بود که ژنرال ادموند آیرونساید در آذر ۱۲۹۹ با مأموریت ساماندهی به خروج نیروهای بریتانیایی، وارد ایران شد.[۸] با توجه به کاهش حقوق، افت درجه‌ها، نتوانستن در گرداندن خانواده، کاهش اعتبار و احترام و اختلافات داخلی و فشارهای وارده، برخی از همرزمان عین‌الله خان و فرماندهان ایرانی در طی امضای این قرارداد دست به خودکشی زدند.[۹][۱۰]
کودتای اسفند ۱۲۹۹[ویرایش]
پس از اینکه ژنرال ادموند آیرونساید رضاخان را ارتقا داد، اعضای تیپ به آلکساندر خان ست‌خانیان، رئیس ستاد تیپ رفتند تا مخالفت با ظهور رضاخان را بررسی کنند. حدود یک ماه بعد، رضاخان، تحت هدایت بریتانیا، گروه ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ نفری خود از تیپ قزاق مستقر در قزوین و همدان را به سمت تهران رهبری کرد.[۱۱] بعد از هماهنگی‌ها عین‌الله خان، فرمانده تیر آتریاد قزاق همدان همراه سایر قوای قزاق به فرماندهی رضاخان در ساعات اولیه بامداد سوم اسفند ۱۲۹۹ تا حد زیادی بدون خونریزی و با مقاومت اندک وارد تهران شد.[۱۲][۱۳][۱۱] روز بعد رضا خان و سید ضیاء نزد احمد شاه رفتند. سید ضیاء فرمان نخست‌وزیری گرفت و رضا خان با لقب «سردار سپه» به ریاست دیویزیون قزاق رسید.[۱۴] سید ضیاء به فاصله یک روز کابینه خود را تشکیل داد که در آن برخی از اعضای «کمیته آهن» نیز حضور داشتند و در هشتم اسفند بیانیه‌ای صادر کرد و الغاء قرارداد ایران و انگلستان مورخه اوت ۱۹۱۹ را اعلام کرد.[۱۵]
با توجه به فرمان سید ضیاءالدین طباطبایی برای سرکوب اکبرمیرزا صارم الدوله، عین‌الله خان به عنوان افسر آتش همدان تحت فرماندهی محمودپپولادین به منطقه کرمانشاهان اعزام شد، در نبردی که منجر به دستگیری صارم الدوله شد، شرکت کرد.[۱۰][۱۶][۱۷]
دوره پهلوی[ویرایش]
قشون متحدالشکل[ویرایش]
رضاشاه در ۱۵ دی‌ماه ۱۳۰۰، اعلام داشت که ارتش نوین ایران، با پنج لشکر سازماندهی شده‌است. ستاد فرماندهی این لشکرها در شهرهای تهران، تبریز، همدان، اصفهان و مشهد قرار داشت. با این اقدام، آتریاد قزاق همدان به لشکر همدان برای کنترل غرب کشور ارتقاء یافت.[۱۸] پس از ادغام ژاندارمری و قزاقخانه و تشکیل قشون متحدالشکل، عین‌الله خان در لشکر غرب، با ارتقاء درجه، لباس ارتش شاهنشاهی ایران به تن کرد.[۱۹][۲۰] رضاشاه همکاران وفادارش را از دیویزیون قدیمی قزاق ارتقا می‌داد و آن‌ها را به ریاست لشکرهای جدید ارتش می‌گماشت، با هر نشانه ای از عدم وفاداری به سختی مقابله می‌کرد، و، یک زنجیره فرمان مؤثر از دفتر نظامی درون دربارش از روسای ستاد تا فرماندهان میدانی ایجاد کرد.[۲۱]
مخابرات[ویرایش]
رسیدگی به امور تلفن تا ۱۳۰۸ به عهده «وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه» بود. اما در آن سال، به خاطر طفره برخی از شرکت‌ها از تعهدات خود، طی مصوبه‌ای رسیدگی به امور تلفن و شکایات مشترکان به وزارت «پست و تلگراف» واگذار شد و نام وزارتخانه نیز به «وزارت پست و تلگراف و تلفن» تغییر کرد.[۲۲] این وزارتخانه در سال ۱۳۱۰ برای تمرکز امور مخابرات با دریافت یک میلیون تومان وام از بانک ملی ایران، کلیه سهام شرکت تلفن را خرید.[۲۳] در همان زمان‌ها، به خاطر شرایط سخت ژاندارمری و اعزام نیروهای ارتش به نقاط مختلف برای گشت زنی و خاموش سازی شورش‌های محلی، عین‌الله محمودی که از نظر نظامی نیز به خاطر وفاداری ارتقاء یافته بود اما با انتقال او به ارگان دیگر مخالفت شده بود، به کاخ سعدآباد برای عرض شکایت به پیش رضاشاه رفت. به خاطر برنامه بازدید رضاشاه از احداثات جدید، از ورود او به کاخ جلوگیری می‌کنند. اما پس از عدم گوش دادن به هشدار گارد حفاظت سلطنتی، خود را جلوی راه ماشین شاه قرار می‌دهد. رضا شاه دستور توقف داده و از ماشین پیاده شد. پس از شنیدن خواسته‌های عین‌الله محمودی، همان‌جا دستور هماهنگی برای انتقال از لشکر ژاندارمری همدان به بخش تازه تأسیس تلفن را که کمبود نیروی مدیریتی داشت صادر می‌کند.[۲۴] عین‌الله محمودی از زمان تصدی قاسم‌خان صور اسرافیل بر منصب وزارت پست و تلگراف به عنوان نخستین وزیر، تا هنگام بازنشستگی، از رییسان اجرایی اداره تلفن ایران (بعدها شرکت مخابرات ایران) به‌شمار می‌آمد.[۱]
وفات[ویرایش]
او در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۴۷ خورشیدی[۱] در حدود سن هفتاد سالگی در تهران درگذشت. آرامگاه او در شمال گورستان تاریخی ابن بابویه به خاک سپرده شد.
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ بروشور تاریخچه شرکت تلفن ایران
- ↑ پسیان، نجفقلی؛ معتضد، خسرو (۱۳۸۲). از سوادکوه تا ژوهانسبورگ: زندگی رضاشاه پهلوی. نشر ثالث. شابک ۹۶۴-۶۴۰۴-۲۰-۰.
- ↑ قراگوزلو، غلامحسین (۱۳۷۳)، هگمتانه تا همدان، تهران: انتشارات اقبال
- ↑ تاریخ بیست ساله ایران. حسین مکی. نشر ناشر. ۱۳۶۳ تهران
- ↑ Ghani, Iran and the Rise of the Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power, 163.
- ↑ سی سال با رضاشاه در قزاقخانه و قشون، صادق ادیبی، نشر البرز، ۱۳۸۵ تهران (ISBN 964-442-500-6) شابک
- ↑ Afkhami, The Life and Times of the Shah, 10.
- ↑ Afkhami, The Life and Times of the Shah, 12–13.
- ↑ «سایت اینترنتی فرهنگسرا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۰.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ باقر عاقلی (۱۳۸۶)، رضاشاه و قشون متحدالشکل، تهران: نشر نامک، شابک ۹۶۴-۶۸۹۵-۰۵-۰
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Yaghoubian, David (2014). Ethnicity, Identity, and the Development of Nationalism in Iran. Syracuse University Press.
- ↑ احمد امیر احمدی، نخستین سپهبد ایران؛ به کوشش غلامحسین زرگری‌نژاد، مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، جلد اول، ص 160-170.
- ↑ «کودتای ۱۲۹۹» (PDF).
- ↑ www.niknami.ir, Tohid Niknami (+98) 9125061396. "کودتای رضاخان، تمسخر مشروطه-مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی". psri.ir (به انگلیسی). Retrieved 2024-01-12.
- ↑ «مرکز بررسی اسناد تاریخی». historydocuments.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۲.
- ↑ فاطمه امیری پری (۱۸ فروردین ۱۳۹۰). «زندگی سیاسی صارم الدوله» (PDF). جام جم. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۹ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۴.
- ↑ مجله ارمغان شماره نهم و دهم، سال چهارم، ۱۳۰۱
- ↑ کرونین، استیفانی (۱۳۸۲)، رضا شاه و شکل‌گیری ایران نوین. ترجمه مرتضی ثاقب فر. نشر جامی(ISBN 964-7468-50-4). تهران
- ↑ «موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی». ir-psri.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.
- ↑ Keddie, Nikki R. Modern iran: Roots and results of revolution. New Haven: Yale University Press, PP. 73-104, 2006.
- ↑ Abrahamian, Ervand (1982-07-21). Iran Between Two Revolutions (به انگلیسی). Princeton University Press.
- ↑ «آشنایی با تاریخچه تلفن در ایران». web.archive.org. ۲۰۱۶-۰۷-۲۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۲.
- ↑ «تاریخچه مخابرات ایران». web.archive.org. ۲۰۱۷-۰۹-۲۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۲.
- ↑ نویسندگان (۲۰۲۲). گفتاوردهای عین‌الله خان محمودی. پاریس: خصوصی.
 | |
| شاهان قاجار | |
|---|---|
نام | دورهٔ پادشاهی |
۱۱۷۵–۱۱۶۱ | |
منابع[ویرایش]
- Maclachlan, K.C. (1991). "Economic Development, 1921–1979". The Cambridge History of Iran (به انگلیسی). Cambridge University Press. p. 608–638.
- Amanat, Abbas (2017). Iran: A Modern History (به انگلیسی). Yale University Press.
- Abrahamian, Ervand (2008). A History of Modern Iran (به انگلیسی). Cambridge University Press.
- Abrahamian, Ervand (1982). Iran Between Two Revolutions (به انگلیسی). Princeton University Press.
- Cronin, Stephanie (2003). The Making of Modern Iran: State and Society Under Riza Shah, 1921-1941 (به انگلیسی). RoutledgeCurzon.
- Afkhami, Gholam Reza (2009). The Life and Times of the Shah (به انگلیسی). University of California Press.
- Keddie, Nikki R. (1999). Qajar Iran and the Rise of Reza Khan, 1796-1925 (به انگلیسی). Mazda Publishers.
- Ghani, Cyrus (2001). Iran and the Rise of the Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power (به انگلیسی). I. B. Tauris.
- تاریخ ژاندرمری ایران بقلم سرهنگ دوم پرویز افسر، صفحه ۱۰۷ ،۳۰۲، ۳۰۹
پیوند به بیرون[ویرایش]
در میان واژهها از ویکیواژه
در میان تصاویر و رسانهها از ویکیانبار
در میان مراجع از ویکیدانشگاه
 | این یک مقالهٔ خرد زندگی‌نامه‌ای مرتبط با فرد نظامی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
 | این یک مقالهٔ خرد یک شخص سیاستمدار ایرانی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
گالری[ویرایش]
-
سنگ مزار، گورستان ابن بابویه -
-
-
-
-
_-_Imperial_Iran.svg)
_-_Imperial_Iran.svg)
| ||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
| تاریخچه |  | |
|---|---|---|
| پیشگامان |
| |
| نهادهای دولتی مرتبط |
| |
| نهادهای غیردولتی | ||
| فعالیت ها | ||
| مرتبط | ||
| نظامی و قضایی | ||
| مکان های تاریخی و موزه ها | ||
| گروه های هکتیویست | ||
| وزیران | ||
| تاریخچه |
|  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| پیشگامان |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| محیط انتقال | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| همبندی شبکه و سوئیچینگ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مالکتیپلکس | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مفاهیم | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| انواع شبکه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شبکه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| جغرافیا |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
.svg)
.svg)