Yusuf Küpeli
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yusuf Küpeli | |
|---|---|
| Doğum | Yusuf Küpeli 27 Mart 1944 Balıkesir, Türkiye |
| Ölüm | 26 Aralık 2021 (77 yaşında) Stockholm, İsveç |
| Etnik köken | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye (1944-1983) Vatansız (1983-1988) İsveç (1988-2021) |
| Eğitim | ODTÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi |
Yusuf Küpeli, (d. 27 Mart 1944, Balıkesir - ö. 26 Aralık 2021, Stockholm[1]), Türk devrimci, 68 Kuşağı önderlerinden ve Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kurucularındandır.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Çocukluğu Niğde'nin Ulukışla ilçesine bağlı eski adı Hamidiye olan Bolkar Dağları'ndaki Maden köyünde geçti. 11 yaşında ailesiyle İstanbul'a göç etti ve aynı yıl babasını kaybetti. 1958 yılında askeri liseye giren Küpeli, 27 Mayıs 1960 Darbesinden sonra Talat Aydemir ve Fethi Gürcan'ın yaptıkları başarısız 22 Şubat 1962 ve 20 Mayıs 1963 darbe girişimlerine karışması nedeniyle tutuklandı ve TCK 146. maddesinden yargılandı. Davada beraat etmekle birlikte, 1963'te birçok arkadaşıyla Kara Harp Okulu'ndan çıkarılarak ordu ile ilişiği kesildi.
Devrimcilik dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Öğrenimini önce ODTÜ ardından SBF'de sürdüren Küpeli, dönemin devrimci hareketine katıldı. 1968'de FKF Genel Başkanı seçildi. 1969'da kendisi gibi aranan Deniz Gezmiş'le birlikte 1. Devrimci Milliyetçi Öğrenci Kurultayından sonra bir bildiri yayımladı. Kısa bir süre Filistin'de bulundu,[2] ardından Türkiye'ye döndüğü 1969 Kasım ayında yakalanarak 1970 Ağustosuna kadar tutuklu kaldı. 12 Mart 1971 Muhtırasından sonra Mahir Çayan'ın önderliğinde THKP-C'nin kuruluş çalışmalarına katıldı ve örgütün ilk merkez komitesinde yer aldı. Mahir Çayan'ın cezaevinde bulunduğu dönemde örgüt içinde anlaşmazlık büyüdü ve Çayan'ın Kasım 1971'de cezaevinden kaçmasından sonra yapılan görüşmelerde bir uzlaşma sağlanamayınca, Münir Aktolga'yla birlikte THKP-C'den ihraç edildiler.[3]
Mültecilik ve İsveç'e yerleşmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
1972'de tekrar yakalanan Küpeli, toplam 8 yıla yakın tutuklu ve hükümlü olarak hapiste kaldıktan sonra, 1983'te infaz yasasındaki değişiklikle şartlı olarak tahliye edildi ve İsveç'e kaçtı. Aynı yıl Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından atılan Yusuf Küpeli, İsveç'te mülteci olarak yaşadığı 5 yılın ardından 1988'de İsveç vatandaşı oldu. 26 Aralık 2021 tarihinde İsveç'in Stockholm kentinde 77 yaşında öldü.
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tarihin İzinde Balkanlar ve ABD. İstanbul: Öncü Yayınları. 2000. ISBN 9789756783078
- Hedefteki Müslüman Halklar ve İslam. İstanbul: Kül Sanat. 2006. ISBN 9789758996391
- Tarih ve politika üzerine çok sayıda makalesini kişisel sitesi 9 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nde yayınlamaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "68 hareketinin önde gelen isimlerinden Yusuf Küpeli hayatını kaybetti". T24. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022.
- ^ Kendi anlatımıyla hayatı, http://www.sinbad.nu/kupelibil.htm 9 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul 1989.