Yako
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | Bu madde veya bölüm Nogitsune adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Yako （Japonca: 野狐, lit. "vahşi tilki"）, Kyūşū Bölgesi'nde bulunduğu söylenen ve insanlara musallat olan bir tilki cini, veya ruhudur. Bu cin tarafından çarpılmaya "yakotsuki" (野狐憑き) denmektedir.
Yakonun görünüşü halk hikâyelerinde aşağı yukarı aynıdır. Gerçek tilkilerden farklı olarak, renginin siyah olduğu da beyaz olduğu da, fareden büyükçe, veya kediden ufakça olduğu da[2] söylenir. Yakoların gözle görülemediği de söylenmektedir.[3] Nagasaki'deki Hirado şehri civarında, yakoların hep sürüler halinde dolaştıkları düşüncesinden "bin tilki ile dolaşmak" diye bir deyim üremiştir.[2]
Kuzey Kyūşu'da bulunan Nagasaki ve Saga gibi eyaletlerde yako tarafından çarpılanların hastalık semptomları gösterdikleri söylenir.[4] İkinoşima adasında "yakoo" da denip gelinciğe benzetilen bu cinler birinin koltuk altına saklanırlarsa o insana musallat oldukları düşünülür. İnsanlar, vücutlarındaki çiçek bozuklarını ve yanık izlerini bir yakooya yalatırlarsa öleceklerine inandıklarından, çiçek hastalığı geçirdiklerinde bir cibinliğin altına girerler ve iki şekilde cinleri uzak tutmaya çalışırlardı: Ya çevrelerine asagara ağacının küllerini serperler, ya da cibinliğin içine bıçaklar yerleştirip yakoların giriş yollarını tıkarlardı.[2][3]
Güney Kyūşu'da yakoların bir haneye yerleşip, soy boyunca aktarıldığından bahsedilir. Düşünülene göre, bu sülaleler yakoya yeterli gelmezlerse, yako bu sefer hanenin at ve sığırlarına musallat olurdu.[2] Bu "yako sahibi" hanelerin, cinleri kışkırtıp sevmedikleri insanlara musallat ettiklerinden bahsedilmektedir. Kagoşima Bölgesi'ndeki Kiire kentinde, böyle durumlarda yakonun insanı yatalak ve neredeyse hareket edemez bir hale getirdiği söylenirdi.[2]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Tada Katsumi, (Ed.) (1997). Takehara Şunsen Ehon Hyakumonogatari Tōsanjin Yawa. 和書. Kokusho Kankōkai. s. 158. ISBN 978-4-336-03948-4.
- ^ a b c d e Işizuka Takatoşi (1972) [1959]. Nihon no Tsukimono Zokuşin ha Ima mo Ikiteiru. 和書 (yeniden basım ncid : BN02482167 bas.). Miraişa. ss. 62-66.
- ^ a b Ōtō Tokihiko他 (1956). Minzokugaku Kenkyūşo, ncid : BN05729787 (Ed.). Sōgō Nihon Minzoku Goi. 和書. 4. Cilt. Yanagida KunioEditör. Heibonşa. ss. 1619-1620.
- ^ Miyamoto Kesaoother (1980). Sakurai Tokutarō (Ed.). Minkanşinkō Jiten (Halk Dini Sözlüğü). 和書. Tōkyōdō Şuppan. s. 294. ISBN 978-4-490-10137-9.