X. Leo

Papa X. Leo
X. Leo'nun portresi
Doğum	Giovanni Battista Cibo 11 Aralık 1475 Floransa, Floransa Cumhuriyeti, (günümüzde İtalya)
Ölüm	1 Aralık 1521 Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya)
Etkin yıllar	9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521
Yerine geldiği	II. Julius
Yerine gelen	VI. Hadrianus
Din	Hristiyanlık (Katolik)
İmza

Papa X. Leo (d. 11 Aralık 1475 Floransa, Floransa Cumhuriyeti, (günümüzde İtalya) – o. 1 Aralık 1521 Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya)) (Doğum adı: Giovanni de' Medici), 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521 döneminde papalık yapmıştır. Kuzeni Giulio di Giuliano de' Medici de sonradan Papa VII. Clemens (1523-34) olarak aynı mevkiye gelmiştir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Papalıktan önce[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhteşem Lorenzo olarak da bilinen Floransa Cumhuriyeti'ni efektif olarak hükümdar gibi idare eden Lorenzo de' Medici ve eşi Clarice Orsini'nin ikinci oğulları olarak dünyaya gelmiştir.^[1]

Ailesi tarafından kilise hiyerarşisi içinde bir kariyer yapması kararlaştırıldığı çocukluğundan beri bilinmekte idi. Daha 7 yasında iken saçları keşiş saçı stilinde kesilmeye başlanmıştı. Keşiş olursa kendini iyi geçindirebilmesi babası tarafından vakıflar ve diğer papaz seçme hakları Giovanni'ye devredilmişti. 8 Mart 1489'da kız kardeşi "Maddalena de' Medici"'nin Papa VIII. İnnocentius'un oğlu olan "Franceschetto Cibo" ile evlilik yapması nedeniyle karşılık olarak papa tarafından 13 yasında iken Santa Maria in Domnica Kardinal-Papazlığı'na atandı. Fakat bundan sonra üç yıl kilisesinin kolejinin karar verme toplantılarına katılmadı ve kardinal giysileri giymesine izin verilmedi. Bu arada babası Lorenzo'nun etrafında toplamış olduğu hümanizma alimleri olan Angelo Poliziano, Pico della Mirandola, Marsılio Fıcino ve Bernardo Dövizio Bibbiena'dan dersler aldı. 1489-1491'de Pisa'da ilahiyat ve kilise hukuku eğitimi yaptı.^[1]

23 mart 1492'de resmen "Kutsal Kardinaller Koleji"'ne kabul edildi ve Roma'da ikamet etmeye başladı. Babası 8 Nisan 1493'te ölünce 17 yasında olan Giovanni geçici olarak Floransa'ya döndü. Fakat orada fazla kalmadan Papa VIII. İnnocentius 'un ölümüyle gereken yeni papayı seçmek için Roma'ya "Kardinaller Konklavı"'na iştirak etmek için geri döndü. Bu konklavda Giovanni de' Medici'nin aleyhinde olmasına rağmen Kardinal Rodriogo Borgia papa seçildi ve Papa VI. Alexander ismini aldı.

Bundan sonra Floransa'ya dönen Giovanni Savonarola'nin Floransa'da hareketi sırasında ve Fransa Kralı VIII. Charles'ın Floransa'yı işgali altında ağabeyi Piero di Lorenzo de' Medici evinde sığındı. Bu Kasım 1491'de Floransa'nın ayaklanıp Medici'leri Floransa'dan kovmaya karar vermelerine kadar sürdü. Sürgün edilen Pierör Venedik ve Urbino'ya gitti. Giovanani ise Almanya yolu ile Hollanda'ya geçip orada ve Fransa'da yaşamaya başladı.

Giovanni Mayıs 1500'de Roma'ya döndü. Orada Papa VI. Alexander tarafından göstermelik olarak içtenlikle karşıladı. Giovanni Roma'da birkaç yıl sanat ve edebiyatla uğraştı. 1503'te bir akrabası olan Papa II. Julius'un papalığa seçilmesini çok iyi karşıladı ama aynı yıl ağabeyi Piero de' Medici oldu ve Giovanni Medici ailesinin en büyük aile reisi olarak kaldı.1 Ekim 1551'de Giovanni Papa tarafından Bologna şehri ve Romagna bölgesine papalık temsilcisi yapıldı. Floransa Cumhuriyeti idarecileri Pisalılar tarafından ikileşmede (Pisa Schieşması) Papa II. Julius'un istemediği tarafı tutunca, Papa. II. Julius Giovanni'yi komutanlığından bir Papalık Devleti ordusunu Floransa üzerine gönderdi ama şehri eline geçiremedi. Bu ve diğer faaliyetlerle Giovanni de' Medici'nin Floransa'yı eline geçirme uğraşları hep boşa çıktı.

Papalık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Papa II. Julius'un 21 Şubat 1513'te ölmesi ile yeni papayı seçmek için Vatikan'da toplanan Kardinallar Konklav'ında nispeten genç olan kardinallerin desteğini sağlayan Giovanni de' Medici, 11 Mart'a 38 yaşında iken papa seçildi ve X. Leo ismini aldı

X. Leo papa seçilmekte iken Venedik Cumhuriyeti ve müttefiki olan XII. Loius hükümdarlığı altında olan Fransa Krallığı Milano Dükalığı'nı ellerine geçirmek üzerindeydiler. Papa X. Leo barış yapmak için çalışmalar yaptıysa da başarı sağlayamadı. Bunun üzerine papa X, Leo Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian, Aragon Kralı II. Ferdinand ve İngiltere Kralı VIII. Henry ile "Mechlin Ligi" adı verilen bir ittifaka dahil oldu. Venedik ve Fransa orduları önce bazı başarılar kazandılar; ama Haziran 1513'te Novarra Muharebesi'nde mağlup oldular. Venedikliler savaşa Ekim'e kadar devam ettiler. X. Leo tarafından tekrar çalışamaya başlatılan V. Laterano Ekümenik Konsili 9 Aralık 1513'te XII. Louis ile barış yapılmasını tasdik etti.

Fakat Ekümenik Konsil toplantılar devam etmekteyken Fransa'da krallık tahtına geçen I. François ile papa X. Leo'nun arası açıldı. I. François tekrar Milano Dükalığı ve Napoli Krallığı'na gözlerini dikti. Papa X. Leo ise İmparator, İspanya Kralı ve (desteği için Kardinal yaptığı Wolsey aracılığı ile) İngiltere Kralı arasında ittifakı yeniledi. I. François Fransa ordusu ile Ağustos 1515'te İtalya'ya girdi. 14 Eylül'de Marignano Muharebsi'ni kazandı. Ekim'de Papa X. Leo Fransa Kralı ile bir barış antlaşması imzalayarak Papalık Devletleri'nin daha önce Milano Dükalığı'ndan ele geçirmiş olduğu Parma ve Piacenza'dan askerlerini çekti. Buna karşılık I. François'dan Roma ve Floransa'ya hücum etmeyeceği garantisini aldı. Aralık 1515'te Bologna'da Fransa Kralı I. François ile Papa X. Leo gizli bir görüşme yaptılar. Bu görüşmede ele alınan konular hakkında kâti bilgi ve belge günümüze gelmemiştir. Eldeki gayet kısıtlı bilgilere göre bu görüşmenin konusu Fransa, Venedik ve İmparatorluk arasında barış yapılması ve bu barış fırsatı ile Fransa'da kilise işlerinin yeni bir düzene sokulması ve Osmanlılara karşı bir Haçlı Seferi düzenlenmesi olmuştur. Fakat bunlar hakkında detaylı bilgiler ve belgeler yoktur.

Papalığının ilk yıllarında, kendinin papa olmadan önce toplantıya başlayan, Beşinci Lateran Konsil toplantılarını ve müzakerelerini Papa X. Leo tekrar başlattı. Fakat bu toplantılar iki veya üç yıl süren devamlı bitmek tükenmek bilmeyen entrika ve karşılıklı sözlü çatışmalar dönüştüğü için bu ekümenik konsilin önemli bir sonuç doğurmayacağı açıkça ortaya çıktı. Bu konsilde dönemin Hristiyanlığının üç ana hedefi olduğu açığa kavuştu: Hristiyanlar arasında barışın sürüp korunması; kilisesin reform edilmesi ve Osmanlılar aleyhine Haçlı Seferi'nin uygulanması. Fakat bu Konsil'in ortaya çıkardığı daha pratik sonuçlar gayet sınırlı idi. En önemli başarı 9 Aralık 1516 günü yapılan 11, toplantıda "pragmatic Sanction" adli beyannamenin geçersiz olduğunu kabul etmekti. "Pragmatic Sanction" adli beyannameyi 1438'de Fransa Kralı VII. Charles yayınlanmıştı ve Fransa'da kilise işlerinde, Papalık kararları değil, Fransa devletine bağlı olan "Genel Kilise Konsili" kararları önemli olduğu idi. Bu karardan sonra Fransa ile Papalık ilişkileri Papa X. Leo ile Fransa Kralı I. François arasında yapılan bir "Konkodat"a bağlı olacaktı. Bu karar ve yapılan konkordat 1789'daki Fransa Devrimi'ne kadar yürürlükte kaldı. Konsil'in diğer başardığı işler arasında "Pisa İkileşmesi"nin sona erdirilmesi; Papa VI. Alexander tarafından Papalık tarafından üzerine alınan basılan kitapları sansür edilebilme yetkisinin devam etmesi ve Osmanlılara karşı bir savaş hazırlıkları yapılmak için tüm Avrupa'da yaşayan her Hristiyandan "özel aşar tipi" bir vergi toplanması kararları olmuştu.

1517'de yeğeni II. Lorenzo de Medici'nin Urbino Dükalağı'nın dükü olması için yaptığı çatışmalara Papalık Devletleri askeri ve mali gücü ile destek sağladı. Bu çatışmalarda Papalık hazinesi büyük meblağlar sarfedip boşaltıldı ve papa X. Leo yeğenine desteğini Papalık adına bankerlerden borç para alarak devam etti. Şubat 1517-Eylül 1517 devam eden savaştan sonra II. Lorenzo de'Medici Urbino Dükü oldu. Bu kısa savaşın Papa X. Leo'ya maliyetinin 800,000 düka altını olduğu tahmin edilmektedir.

Protestanlığa karşı sert tutumuyla tanınan Papa ayrıca Martin Luther'i de aforoz etmiştir. Ayrıca Papalığı döneminde Türklere karşı yeni bir Haçlı Seferi düzenleme girişimleri olmuştur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta X. Leo ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• "Wikisource" websitesinde "Klemens Löffler, (1913) "Pope Leo X" Catholic Encyclopedia (1913) Cilt 9" maddesi Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Leo X - Wikisource, the free online library 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• "Wikisource" websitesinde "Leo X" 1911 Encyclopædia Britannica, Cilt 14 https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Leo_%28popes%29/Leo_X 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Wikisource, the free online library] (İngilizce)

Katolik Kilisesi unvanları
Önce gelen: II. Julius	Papa 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521	Sonra gelen: VI. Hadrianus