Uşak

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu sayfa Uşak ilinin şehir merkezini anlatmaktadır. İl için Uşak (il) sayfasına bakınız.
Uşak
Şehir
Mendepazarı semtinden bir görünüm (Mayıs 2009)
Türkiye'deki yeri
Türkiye'deki yeri
ÜlkeTürkiye
BölgeEge Bölgesi
İlUşak
İdare
 • Belediye başkanıÖzkan Yalım (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam1.309 km²
Rakım906 m
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu
64000
Alan kodu0276
Plaka kodu64

Uşak, Ege Bölgesi üzerinde yer alan Uşak ilinin merkezi olan şehirdir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Uşak'taki bir kilise kalıntısı

Antik dönemdeki adı "Temenothyrea" olan Uşak, İç Ege Bölgesinde Batı ve Orta Anadolu'yu birbirine bağlayan bölgede yer almaktadır. Uşak ve çevresinin MÖ 4000 yılından itibaren yerleşime açıldığı anlaşılmaktadır. Özellikle Bronz çağında yerleşimin daha yaygınlaştığı görülmektedir. MÖ 2000 de Anadolu’da ilk siyasi birliği kuran Hititlerin, MÖ 1000 de ise Friglerin batı sınırını oluşturan Uşak ve çevresi bu kültürlerden ziyade İon kültürünün etkisi altında kalmıştır. MÖ 7. yüzyılda Kral Gyges'in Lidya İmparatorluğunu ele geçirmesi ile topraklarının büyük kısmı Lidya’da kalan Uşak, MÖ 620'de tamamen Lidya’nın egemenliğine girmiştir. MÖ 546'da Lidya'nın tarihten silinmesi sonucu bölge Perslerin hakimiyetine girmiştir.

Pers egemenliği MÖ 334 yılına kadar devam etmiştir. Bu tarihte Makedonyalı Büyük İskender'in Anadolu seferi sonucu bölge tüm Anadolu gibi Büyük İskender’in hakimiyetine girmiş, İskender’in ölümünden sonra ise bölge, Büyük İskender’in generallerinden Antigonos'un payına verilmiştir. Daha sonra bir süre Bergama krallığına bağlanan Uşak ve çevresi MÖ 189 yılında Roma hakimiyetine geçmiş, Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılması neticesinde Doğu Roma sınırları içinde kalan Uşak, 12. yüzyıla kadar Bizans hakimiyetinde kalmıştır.

1071’den sonra yöre, zaman zaman Selçuklular ile Bizanslılar arasında el değiştirmiş, 1176 yılında Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan ile Bizans İmparatoru Manuel Komnenos arasında yapılan Miryakefalon (Kumdanlı) Savaşı sonucunda Selçuklulara geçmiştir. Beylikler döneminde Germiyanoğulları’na tabi olan Uşak ve çevresi, 1391 de Yıldırım Bayezid’in Germiyanoğulları hakimiyetine son vermesi ile Osmanlılara dahil olmuş, Fetret Devrinde beylikler tekrar canlanmış, 1429 yılında Germiyanoğulları’nın son hükümdarı II. Yakup Bey’in vasiyeti ile Osmanlı Devletine kalmıştır. Uşak, Osmanlı hakimiyetine girdikten bir süre sonra yapılan idari taksimata göre Anadolu Eyaleti'ne bağlı Kütahya Sancağı'nın bir kazasıdır. 29 Ağustos 1920'de Yunan kuvvetlerince işgal edilen Uşak, işgalden 1 Eylül 1922 günü kurtuldu. Osmanlı devrinde Hüdavendigar Vilayetinin Kütahya Sancağına bağlı bir kaza olan Uşak, 20 Nisan 1924 tarihli 491 Sayılı Teşkilat-i Esasiye Kanunu ile yapılan idari düzenlemede yine Kütahya Vilayetinin bir kazası olarak kaldı. 9 Temmuz 1953 tarih ve 6129 Sayılı kanunla vilayet haline getirilen Uşak ilinin merkez ilçesi oldu.[1]

Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin kuzeydoğusundaki Aybey mahallesi en eski yerleşim yeridir. Bu mahallenin güneyine doğru şehir gelişmiştir. Cihannüma adlı eserinde Kâtip Çelebi Uşak'tan, dere içinde (Dokuzsele çayı) kaleli bir kasaba olarak bahsetmiştir. Evliya Çelebi de seyahatnamesinde Celali eşkıyalarına karşı şehir halkınca kale surlarının yeniden inşa edildiği belirtilmiştir. Seyahatnamede yazılanlara göre ticaretin oldukça geliştiği şehirde; 2 hamam, 370 dükkân, 7 han, 1 lonca hanı, 4 cami, 10 mescit ve 7 kahvehane bulunmaktaydı.[2]

1520 yılında 10 mahalle bulunan Uşak'ta 1570 tahririne göre 12 mahalle bulunmaktaydı. Bu mahalleler; "Aybeğ" ya da diğer adıyla Karaoğlu Ahmed, "Cami" sonrasında Cuma(günümüzde Küme), "Hacı Hasan" (günümüzde Ünalan), "Kassab Hasan", "Meşhed", "Süleyman Fakih" ya da diğer adıyla Derviş Mehmed, "Burhan Fakih" (günümüzde Özdemir), "Cedid", "Hacı Yayarlu", "Hacı Sıddık", "Memi Çelebi" ve "Hacı Hızır" dır. 1570 kayıtlarına göre bu mahallelerde toplam 493 hane yaşamaktaydı.

1676 tarihindeki avârız kayıtlarına göre kazadaki 9 mahallede, 383 nefer ve 72 askeri nüfus olmak üzere 455 hane bulunmaktadır. 16. yüzyılda gayrimüslim nüfusun yaşamadığı Uşak kasabasında, 1676 avarızına göre Rum ve Ermenilerden oluşan 10 gayrimüslim hane bulunmaktaydı.[3] 1792-93 yıllarında yerleşim, Uşak Voyvodası Acemoğlu Seyyid Ahmed'in isyanına sahne oldu. 1795 yılında Acemoğlu'nun öldürülmesiyle Uşak'ta denetim sağlanabildi.[4]

1844 temettuat tahririne göre yerleşimde; Aybeğ, Kamer, Cuma (Cami), Eslice, Sabah, Hacı Hızır, Karaağaç, Burhan Fakih, Müslüman ve gayrimüslim nüfusun yaşadığı Hacı Hasan mahalleleri olmak üzere 9 mahalle bulunmaktaydı. 19. yüzyılın sonlarına doğru Hacı Muradoğlu adındaki bey isyan ederek Şah İshak kalesine çekilmiş ancak öldürülmesiyle isyan bastırılmıştır. 1894 yılında meydana gelen ve "Koca Yangın" olarak adlandırılan felakette Aybeğ mahallesi haricinde yerleşim tamamıyla yanmıştır. 1898 yılında Uşak'ı İzmir'e bağlayan demiryolu inşa edilmiştir.

29 Ağustos 1920 tarihinde Yunan kuvvetleri Uşak'ı ele geçirdi. Şehir, Kurtuluş Savaşı sonucunda 1 Eylül 1922'de Türk kuvvetlerince geri alındı. Cumhuriyet döneminde Kütahya'nın ilçesi olan şehir, 15 Temmuz 1953 tarihinde yeni kurulan Uşak ilinin merkez ilçesi olmuştur.

Uşak kentinin gelişimi nedeniyle artık şehirle iç içe gelen Çevre, İkisaray, Hacıkadem, Kalfa, Karaağaç, Kuyucak, Muharremşah ve Ovademirler köyleri ile Bölme beldesinin tüzel kişilikleri Aralık 2015'te sonlandırılarak adı geçen yerleşim birimleri mahalle olarak Uşak merkez ilçeye bağlandı.[5]

İlçenin mahalleleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede yer alan Taşyaran Vadisi'nden bir görünüm (Haziran 2019)

Çevreköy mahallesi; Osmanlı dönemi II. Bayezid ve 1520 yılı tahrir defterlerinde, "Akkilise" adıyla Banaz nahiyesine bağlı, 1570 yılı kayıtlarında itibaren ise o döenmki Uşak kazasına bağlı olarak kaydedilmiştir.[6] 1910 yılında Uşak kazası idare meclisi tarafından "Akkilise" isminin köylülerce kullanılan şekliyle "Akse" olması kararlaştırmış ve aynı yıl alınan bu karar Osmanlı Dahiliye Nezareti tarafından onaylanmıştır.[7] Son olarak Cumhuriyet döneminde köyün ismi Çevreköy olarak değiştirilmiştir. 2015 yılında, Uşak Belediye Meclisince alınan karar uyarınca köy statüsünü kaybetmiş ve Uşak Belediyesinin bir mahallesi olmuştur.[5]

Günümüz Kurşunluk ve Karakuyu mahalleleri eskiden Bölme yerleşimini oluşturmaktaydı. Uşak Belediye Meclisi'nin 08.12.2015 tarihli kararıyla Bölme belediyesi ilçe merkezine bağlanmış ve belediye statüsünü kaybetmiştir.[5]

II. Mehmed dönemi Osmanlı kaynaklarında Hacıkadem mahallesinde varlığından bahsedilen Hacı Kadem zaviyesinin kuruluşunun çok eskilere dayandığı şeklinde belirtilmiş olup muhtemelen Germiyanoğulları ya da Selçuklular döneminde kurulmuş olmalıdır. Zaviyenin kurulmasının akabinde de etrafında yerleşim başlamıştır.[8] Zaviyenin bulunduğu yerde Osmanlı döneminde Hacı Ali adlı bir şeyh tarafından yaptırılan türbe olup söz konusu türbe günümüze ulaşabilmiştir.[9] 2015 yılında, Uşak Belediye Meclisince alınan karar uyarınca köy statüsünü kaybetmiş ve Uşak Belediyesinin bir mahallesi olmuştur.[5]

İkisaray mahallesinden ilk olarak 1520 yılı tahrir defterlerinde "İki Seray" adıyla Uşak nahiyesine bağlı 12 haneli bir köy olarak bahsedilmektedir. 1570 tahririnde ise köyde 27 hane bulunmaktaydı.[10] Yerleşim, 1676 tarihli avârız defterinde İkisaray adıyla görülmektedir.[11] 2015 yılında, Uşak Belediye Meclisince alınan karar uyarınca köy statüsünü kaybetmiş ve Uşak Belediyesinin bir mahallesi olmuştur.[5]

Karaağaç mahallesiyle ilgili ilk yazılı bilgiler II. Bayezid dönemi tahrir defterinde geçmektedir. Bu tarihte köyden "Karaağaç" adıyla Uşak kazasına bağlı bir köy olarak bahsedilmiştir. Köyün adının Karaağaç Türkmen cemaatinden geldiği düşünülmektedir.[5][12]

Kuyucak mahallesiyle ilgili bilgiler II. Bayezid dönemi, 1520 ve 1570 yılı tahrir defterlerinde geçmektedir. "Kuyucak" adıyla Uşak kazasına bağlı bir köy olarak bahsedilen yerleşime bağlı aynı adla cemaat de bulunmaktaydı.[13]

19. yüzyıl sonlarına ait Osmanlı kayıtlarında yerleşimden Uşak kazasına bağlı bir köy olarak bahsedilen Muharremşah mahallesinin[14] adı Cumhuriyetin ilk yıllarında bir süreliğine "Doğancık" olmuştur.

İlk sanayi kuruluşlarının ortaya çıktığı il olma özelliğine sahip olan Uşak ilinde, ilk şeker fabrikası 1926’da Nuri (Şeker) Beyin girişimiyle kurulmuştur. Bu fabrika aynı zamanda ilk çok ortaklı şirket olma özelliğini de taşımaktadır.[15]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

1890 tarihli Hüdavendigar vilayeti salnamesinde Uşak kasabasının toplam nüfusu 12.684, 1898 yılı salnamesinde 12.841 olarak belirtilmiştir.[16] 1898 salnamesine göre nüfusun; 10.637'si müslüman, 1.548'i Rum ve 656'sı Ermenilerden oluşmaktaydı.[17] 1924 Türk Ticaret Salnamesinde Uşak merkezinin nüfusu 15.000 olarak belirtilmiştir. Cumhuriyet Devri'nin ilk nüfus sayımı 28 Ekim 1927'de yapılmış olup, bu sayıma göre Uşak merkezinin nüfusu 16.887 olarak belirlenmiştir. Merkez ilçenin 83 köyü ve 29 mahallesi bulunmaktadır. 2020 yılı verilerine göre merkez nüfusu 256.050 kişidir. 2023 Aralık ayı verilerine göre 377.001'e ulaştı.[18]

Yıl Toplam Şehir Kır
Uşak ilçesi (Kütahya)
1927[19] 88.643 16.967 71.676
1935[20] 97.226 17.567 79.659
1940[21] 100.585 18.149 82.436
1945[22] 107.353 18.779 88.574
1950[23] 117.645 19.636 98.009
Uşak merkez ilçesi
1955[24][a] 55.453 23.496 31.957
1960[25] 63.659 29.021 34.638
1965[26] 69.593 35.517 34.076
1970[27] 80.283 46.392 33.891
1975[28] 96.394 58.578 37.816
1980[29] 110.255 71.469 38.786
1985[30] 128.378 88.267 40.111
1990[31] 145.146 105.270 39.876
2000[32] 179.458 137.001 42.457
2007[33] 209.033 172.709 36.324
2008[34] 209.912 173.053 36.859
2009[35] 212.859 176.717 36.142
2010[36] 216.172 180.414 35.758
2011[37] 218.953 183.640 35.313
2012[38] 222.484 187.886 34.598
2013[39] 226.583 192.144 34.439
2014[40] 231.563 196.466 35.097
2015[41] 236.301 201.634 34.667
2016[41] 242.566 206.234 36.332
2017[41] 250.006 211.187 38.819
2018[41] 252.044 223.246 28.798
2019[41] 256.669 228.328 28.341
2020[41] 256.050 228.881 27.169

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Yöreye ait geleneksel yemekler arasında, Tarhana Çorbası, Yumurta Sızdırması, Ciğerli Bulgur, Döndürme, Arap aşı, Keşkek, Alacatene, Köpük Helva, Höşmerim ve Tahin Helva yer almaktadır. Uşak'ta her yıl Nisan ayında Türkiye genelinde cirit müsabakaları düzenlenmektedir. Uşak’ın konumu İç Batı Anadolu eşiğinde olduğundan zeybek oyunlarından ve Teke yöresinden etkilenmiştir. Zeybek oyunlarından daha çok Yörük zeybeği oynanmaktatır. Uşak'ta el sanatları olarak halıcılık ve kilimcilik ön plana çıkmaktadır.[42]

Uşak ilinin köylerinde 1970'li yıllarda kullanılan yöresel sözler, deyişler ve sık kullanılan atasözlerinin yer aldığı "Uşak İli Köyler Sözlüğü" isimli bir kitap da mevcuttur.[43]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Uşak ilinde ilk ve orta öğretim ile mesleki ve teknik eğitim olmak üzere 127 adet okul-kurum bulunmaktadır.[44] 17 Aralık 2006 yılında Uşak Üniversitesi kurulmuştur.

Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]

İl merkezinde, Uşak (Tekstil) Organize Sanayi Bölgesi ve Karma (Deri) Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Uşak Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Siteleri ile bir sanayi şehridir. İlde üretim yapan başlıca sanayi tesislerinin üretim konularına bakıldığında, iplik, ham ve baskılı bez, elyaf, battaniye, deri, seramik ve halı üretimi ön plana çıkan faaliyet konularıdır. İlde 1926 yılında kurulan Uşak Şeker Fabrikası bulunmaktadır.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Uşak merkez şehri E-96 Ankara-İzmir karayolu üzerinde bulunmaktadır. Karadeniz, Orta, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan İzmir’e giden tüm araçlar Uşak’tan geçmektedir. Afyon-Uşak-İzmir demiryolu da il merkezinden geçmekte olup 1897 yılından bu yana hizmet veren hat, hızlı tren projesi kapsamına alınmıştır. Şehir merkezine 7 km uzaklıkta Uşak Havalimanı bulunmaktadır. Havalimanı ilk olarak 1998 yılında hizmete açılmış ancak talep yetersizliğinden 2001 yılında kapatılmıştır. 2006 yılından itibaren sivil hava uçuşlarına açılmıştır. Uşak Havalimanından İstanbul-Uşak arasında haftada 5 gün geliş-gidiş şeklinde seferler düzenlenmekte iken, 02 Ekim 2011 tarihi itibarıyla seferler Ankara-Uşak arası olarak değiştirilmiş, ancak talep yetersizliği nedeniyle tarifeli uçuşlar iptal edilmiştir. Ancak 2019 yılı Ocak ayı itibarıyla Atatürk Havalimanı-Uşak Havalimanı geliş-gidiş şeklinde tekrar tarifeli seferlere başlanmıştır. Ayrıca Bölgesel Zafer Havalimanı'nın il merkezine 103 km mesafede yer almaktadır.

Uşak İl Merkezi'nin Bazı Merkezlere Uzaklığı (Km)
Şehir İstanbul Ankara İzmir Bursa Adana Antalya Eskişehir Konya Samsun Trabzon Gaziantep Diyarbakır Van Denizli Manisa Kütahya Afyonkarahisar
Uzaklık (km) 491 368 211 311 689 293 217 339 782 1115 894 1207 1551 146 193 139 116
Karayolları Genel Müdürlüğü23 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[45]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Uşak ili, Akdeniz ve ılıman karasal iklim bölgeleri arasında bir geçiş bölgesinde yer alır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. Senelik toplam yağış miktarı 365,4 mm ile 748,5 mm değişmektedir. Yağışların çoğu kış mevsimindedir.

Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler (1981 - 2018)

Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Arl
Ort. sıcaklık °C 2.5 3.3 6.5 11.1 16.0 20.6 24.0 24.0 19.4 13.6 7.9 4.2
Ort.en yüksek sıcaklık °C 7.3 8.4 12.2 17.0 22.1 27.0 30.9 31.1 26.8 20.5 14.0 8.9
Ort.en düşük sıcaklık °C -1.0 -0.6 1.7 5.5 9.4 13.0 16.1 16.3 12.3 8.1 3.5 0.8
Aylık top. yağış miktarı ort. (kg/m²) 67.1 59.6 54.7 57.2 46.5 25.5 18.1 11.7 16.5 43.9 61.6 74.5
Kaynak:[46]

Tarihi Yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uşak il merkezinde tarihi eser olarak; Kalkeolotik dönemden Bizans Döneminin sonuna kadar çeşitli devrelere ait taş eserler, pişmiş toprak eserler, cam eserler, altın ve gümüşten yapılmış çeşitli ziynet eşyaları, bronz eserler, bronz, altın sikkeler ve Karun Hazinelerinin sergilendiği "Uşak Arkeoloji Müzesi", Uşak yaşantısını gösteren düzenlemeler ile etnografik nitelikteki eserler, Atatürk'ün Uşak'ta kaldığı yıllardaki anısına istinaden düzenlenen ve Atatürk’e ait pek çok eser ile Uşak ve yöresine ait halı ve kilim gibi eserlerin sergilendiği "Atatürk ve Etnoğrafya Müzesi", Tiritoğlu Mehmet Paşa tarafından bir Fransız mimara 1898 tarihinde yaptırılan "Paşa Hanı", İtalyan bir mimar tarafından 1901 yılında iki katlı ve taş kullanılarak yapılan ve 1980’li yıllarda restore edilerek sarraflar çarşısı haline getirilen "Bedesten", yapılış tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Germiyan Beyliği devrinin mimari özelliğini taşıyan "Ulu Cami", yapılış tarihi bilinmeyen "Burma Cami" ile Aybey, Işık, Karaağaç ve Kurtuluş Mahallelerinde rastlanabilen, Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılmış olan ve Osmanlı mimarisi özelliklerini taşıyan evler bulunmaktadır.[47]

Kurtuluş savaşını sembolize eden ve Türkiye'nin kompozisyon olarak en büyük Kurtuluş Savaşı anıtı 2001 yılından bu yana il merkezinde yer almaktadır ve bu anıta ait yapım hikâyesini anlatan ve anıtı yapan Prof. Tankut Öktem'in düşüncelerini paylaştığı, içinde pek çok belgenin de yer aldığı bir kitap da mevcuttur.[48]

Muharremşah mahallesi yakınlarında, Dokuzsele Deresi üzerinde bulunan Çanlı Köprü 1255 yılında Sipehsâlâr Şecauddin Kızıl tarafından yaptırılmıştır.[49]

Kardeş şehir anlaşmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Belediye başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

№ Belediye Başkanı Görev Başlangıcı Görev Bitişi Parti
1 Mustafa Helvacıoğlu 1923 1925 Cumhuriyet Halk Partisi
2 Mustafa Kaşıkçı 1927 1929
3 Süleyman Köleoğlu 1927 1929
4 Haşim Tekin Bulkaz 1929 1932
5 Alâettin Tiridoğlu 1932 1933
6 Orhan Kamil Kabalak 1933 1934
7 Hakkı Doğan 1934 1937
8 Rıza Topuz 1937 1937
9 Hakkı Yılancıoğlu 1938 1942
10 Salim Alkaynak 1943 1946
11 Halil Sağcan 1946 1946
12 Ali Rıza Salıcı 1947 1954
13 Mehmet Kacaroğlu 1954 1955 Demokrat Parti
14 İsmail Hakkı Yağcı 1955 1960
(14) İsmail Hakkı Yağcı 1963 1973 Adalet Partisi
15 Muhterem Kemikli 1973 1980 Cumhuriyet Halk Partisi
16 Turgut Kalelioğlu 1980 1980
17 Şenal Öztop 1984 1989 Anavatan Partisi
18 Ali Künek 1989 1994 Sosyaldemokrat Halkçı Parti
19 Erhan Akçay 1994 1999 Doğru Yol Partisi
20 Ali Erdoğan 1999 2004 Milliyetçi Hareket Partisi
21 Mustafa Köleoğlu 2004 2004
22 Mesut Apaydın 2004 2009 Adalet ve Kalkınma Partisi
(20) Ali Erdoğan 2009 2014 Milliyetçi Hareket Partisi
23 Nurullah Cahan 2 Nisan 2014 9 Nisan 2019 Adalet ve Kalkınma Partisi
24 Mehmet Çakın 9 Nisan 2019 4 Nisan 2024
25 Özkan Yalım 4 Nisan 2024 Görevde Cumhuriyet Halk Partisi

Kaynak:[50]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Banaz, Karahallı, Sivaslı ve Ulubey ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Uşak Valiliği". 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014. 
  2. ^ 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, İstanbul-2001, Mehtap ÖZDEĞER
  3. ^ ""Uşak Kazâsı (1676 Tarihli Avârız Defterine Göre)" OTAM 28, Güz-2010 Ankara Üniversitesi, İbrahim Etem Çakır" (PDF). 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016. 
  4. ^ 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, sf: 56-57, İstanbul-2001, Mehtap Özdeğer
  5. ^ a b c d e f "Uşak'ta 8 Köy Ve 1 Belde, Uşak Belediye Sınırlarına Dahil Edildi". hurriyet.com.tr. 8 Aralık 2015. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2020. 
  6. ^ 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, sf: 241, İstanbul-2001, Mehtap ÖZDEĞER
  7. ^ ""Osmanlı Taşrasında Yönetme ve Yönetilme Kaygıları: Uşak Kazasında Mülkî-İdarî Değişim Talepleri ve Teşebbüsleri (1908-1919)" OTAM, 36 /Güz 2014, 45-65, Biray Çakmak" (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020. 
  8. ^ Özdeğer, Mehtap (2001). 15. ve 16. Yüzyıl Osmanlı Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi. İstanbul: Filiz Kitabevi. s. 367,374,392. 
  9. ^ "Türbeler-Uşak Valiliği Kültürel Değer Taşıyan Yapı Envanteri". Uşak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020. 
  10. ^ Özdeğer, Mehtap (2001). 15. ve 16. Yüzyıl Osmanlı Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi. İstanbul: Filiz Kitabevi. s. 124,262. 
  11. ^ Çakır, İbrahim Etem (2010). "Uşak Kazâsı (1676 Tarihli Avârız Defterine Göre)" (PDF). Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 28. Semanticscholar. s. 42. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2020. 
  12. ^ 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, sf: 149,152, 330, İstanbul-2001, Mehtap ÖZDEĞER
  13. ^ 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi, sf: 226,333, İstanbul-2001, Mehtap Özdeğer
  14. ^ ""Uşak Kazası'nda Mekânın Mülkî-İdarî-Askerî-Adlî-Ticarî Organizasyonu ve Mülkî Nahiyelerin Yönetimi (1870-1908)", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:31, Sayı:2, Sayfa:52, Yıl: Aralık-2014". 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  15. ^ "İLKLERİN KENTİ UŞAK – Uşak Kent Rehberi". usak.online. 25 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
  16. ^ 15-16. Yüzyıl Arşiv Kaynaklarına Göre Uşak Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi,İstanbul-2001, Dr. Mehtap ÖZDEĞER
  17. ^ ""Uşak Kazası'nda Mekânın Mülkî-İdarî-Askerî-Adlî-Ticarî Organizasyonu ve Mülkî Nahiyelerin Yönetimi (1870-1908)", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:31, Sayı:2, Sayfa:52, Yıl: Aralık-2014". 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016. 
  18. ^ "Uşak Nüfusu Giderek Artıyor 377 bin 1 kişi Olduk". 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024. 
  19. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  20. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  21. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  22. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  23. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  24. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  25. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  26. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  37. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  38. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  39. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  40. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  41. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Merkez Nüfusu - Uşak". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Uşak Merkez Nüfusu". nufusune.com. 
  42. ^ "Uşak Kültür Turizm Müdürlüğü". 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  43. ^ "Uşak İli Köyler Sözlüğü". 24 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2019. 
  44. ^ "Uşak İl Milli Eğitim Müdürlüğü". 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014. 
  45. ^ Karayolları Genel Müdürlüğü 7 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İller Arası Mesafe
  46. ^ "Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü". 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014. 
  47. ^ "Uşak İli Çevre Durum Raporu-2010" (PDF). 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014. 
  48. ^ "Uşak, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Anıtı Yapım Öyküsü" 24 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[1] 24 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  49. ^ Dengiz, Orhan (1981). "Uşak´ta Bir Köprü Kitâbesi Çanlı Köprü (H. 653-M. 1255)" (PDF). Vakıflar Dergisi, 13. Core. ss. 525-530. 25 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
  50. ^ Eski Başkanlar

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Uşak&oldid=32484448" sayfasından alınmıştır