Theodosius (Mauricius'un oğlu)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Theodosius | |
|---|---|
 Hersonisos darphanesi basımı bakır follis, Mauricius, imparatoriçe Konstantina ve Theodosius Chi-Rho üstünde bir nesne tutuyorlar. | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 590–602 |
| Önce gelen | Mauricius |
| Sonra gelen | Phocas |
| Doğum | 4 Ağustos 583/585 |
| Ölüm | 27 Kasım 602 sonrası |
| Hanedan | Jüstinyen Hanedanı |
| Babası | Mauricius |
| Annesi | Konstantina |
| Jüstinyen Hanedanı | |||
| Kronoloji | |||
| I. Justinus | 518–527 | ||
| I. Justinianus | 527–565 | ||
| II. Justinus | 565–578 | ||
| Sophia ve II. Tiberius naipliği altında, 574–578 | |||
| II. Tiberius | 578–582 | ||
| Mauricius | 582–602 | ||
| Ortak imparator olarak Theodosius ile, 590–602 | |||
| Veraset | |||
| Öncül: Leo Hanedanı | Ardıl: Phocas ve Herakleios Hanedanı | ||
Theodosius (Yunanca: Θεοδόσιος; 4 Ağustos 583/585 – 27 Kasım 602 sonrası), Bizans İmparatoru Mauricius'un (582-602 arası hükümdar) en büyük oğludur ve 590'dan 602 Kasım tarihindeki bir askeri isyan sırasında tahttan indirilip, infaz edilene kadar ortak imparatordur.[1][2] Kayınpederi Germanus'un yanı sıra kısa süre ordu birlikleri tarafından Mauricius'un halefi olarak önerildi, ancak ordu sonunda Phocas'tan yana tercih kullandı. Theodosius, babası tarafından Sasani İmparatorluğu'nun yardımını sağlamak için yarım kalmış göreve gönderildi; Theodosius, Mauricius'tan birkaç gün sonra Phocas taraftarları tarafından yakalandı ve idam edildi. Bununla birlikte, idamdan kurtulduğuna dair söylentiler yayıldı, Theodosius olarak adlandırılan bir adamın Bizans'a karşı savaş başlatmak için bir bahane olarak Persler tarafından kullanıldığı ölçüde popüler oldu.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Theodosius, Mauricius ve eşi Augusta Constantina'nın ilk çocuğudur. 4 Ağustos 583 (dönemin Efesli İoannes ve diğer vakainüvislere göre) ya da 585 (daha sonraki tarihçiler Günah Çıkartıcı Theofanis ve Georgios Kedrenos'a göre) yılında doğdu.[2][3] 401 yılında II. Theodosius'tan bu yana hüküm süren imparatorun doğan ilk oğluydu ve buna göre bir sonraki hükümdardı. Konstantinopolis'te papalık elçisi ya da apocrisiarius olan geleceğin Papası Gregorius vaftiz babası gibi davrandı.[2][3] Alim Evagrius Scholasticus, Theodosius'un doğumunu kutlayan bir çalışma besteledi ve Theodosius Mauricius tarafından konsül rütbesiyle ödüllendirildi.[4]
Theodosius, doğumundan birkaç yıl sonra 587'de Sezar rütbesine yükseltildi ve böylece babasının halefi oldu, 26 Mart 590'da ise ortak imparator ilan edildi.[2]
601 Kasım'da veya 602 Şubat'ın başında Mauricius Theodosius'u Bizans Senatosu'nun önde gelen üyesi olan Patrici Germanus'un kızı ile evlendirdi.a[›][5] Mauricius'un saltanatının en büyük vakainüvisi olan tarihçi Teofilakt Simokata da şunu kaydetmiştir: 2 Şubat 602, Germanus, Theodosius'u Konstantinopolis'teki yiyecek içen çıkan isyanlar sırasında zarar görmekten kurtarmıştır.[6]
Aynı yılın sonlarında, Tuna ordularının sonbaharda ayaklanması sırasında Theodosius ve Kayınpederi Konstantinopolis'un civarında avlanıyorlardı. Orada, müttefik birliklerin Mauricius'un istifasını istedikleri, mağduriyetlerinin telafi edilmesini talep eden bir mektup aldılar ve tacı ikisinden birine teklif ettiler.[1][7] Mektubu ordu taleplerini reddeden Mauricius'a sundular. Ancak imparator, Germanus'un isyan sırasında rol oynamasından şüphelenmeye başladı. Theodosius derhal kayınbabasını bilgilendirip, gizlemesini tavsiye etti; Bizans imparatorunun elçilerine karşı sığınacak yer arayışı ile 21 Kasım'da Germanus önce yerel bir kiliseye, ardından da Ayasofya'ya kaçtı.[8][9]
Bununla birlikte, ertesi günü, Mauricius ve ailesi ve en yakınları, gelmekte olan Phocas komutasındaki isyancı ordudan önce, başkentten kaçtılar ve karşıya Kalkedon'a geçtiler. Buradan, Theodosius, Sasani İmparatorluğu hükümdarı olan II. Hüsrev'in yardımına başvurmak için Doğu'nun Praetorian prefecture'u Constantine Lardys ile birlikte gönderildi. Mauricius kısa süre sonra onu geri çağırdı ve dönüşünde Theodosius, Phocas'ın adamlarının eline geçti ve Kalkedon'da idam edildi. Babası ve küçük kardeşleri onun idamından birkaç gün önce 27 Kasım'da idam edilmişlerdi.[9][10]
Hayatta kalması ve sözde Theodosius üzerine söylentiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha sonra Theodosius'un hayatta kaldığına dair söylentiler ortaya çıkıp, çok uzak ve geniş bir alana yayıldı. Kayınpederi Germanus'un, hayatını kurtarmak için önde gelen bir Phocas destekçisi olan Aleksandr isimli cellatına rüşvet vermiş olduğu iddia edildi. Bu hikâyede Theodosius sonra kaçtı ve sonunda Lazika'ya gitti ve orada öldü. Teofilakt Simokata, bu söylentileri iyice araştırdığını ve yanlış olduğunu bildirir.[1][11]
Bununla birlikte, Mezopotamya'da Phocas'a karşı ayaklanan general Narses, bu söylentileri istismar etti: sahte Theodosius üretti ve onun adına savaşmakta olduğunu iddia etti. Sahtekarci daha sonra Narses tarafından II. Hüsrev'e sunuldu. Pers hükümdarı onu Mauricius ve ailesi cinayetini intikam almak ve "haklı" mirasçı Theodosius'u tahtın üzerine yerleştirmek için kendisinin Bizans'ı işgal etmesi için bir bahane olarak kullandı.[1][12]
Adına basılan Paralar[değiştir | kaynağı değiştir]
Theodosius, iki istisna dışında, Mauricius'un hükümdarlığının düzenli sikkelerinin çoğunda görünmez: onu babası ve annesi ile birlikte gösteren Hersonisos darphanesi basımı bakır nummi ve Kartaca darphanesi basımı[13] özel gümüş siliqua (görünüşte 591/592'de kesilmiş, onun eş imparator olmasının ilanını kutluyorlar).[12]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ a b c d Kajdan 1991, s. 2050.
- ^ a b c d Martindale, Jones & Morris 1992, s. 1293.
- ^ a b Whitby 1988, s. 18.
- ^ Whitby 1988, s. 21.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 531, 1293.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, s. 531.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 531, 1293; Whitby 1988, s. 168.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 531–532.
- ^ a b Whitby 1988, s. 26.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 1293–1294.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 47, 532, 1294; Whitby 1988, ss. 312, 316.
- ^ a b Martindale, Jones & Morris 1992, s. 1294.
- ^ Grierson 1999, ss. 44–45, 58.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, s. 528.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, s. 529; Whitby 1988, s. 25.
- Genel
- Grierson, Philip (1999). Byzantine Coins. Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-274-9. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017.
- Kajdan, Aleksandr (1991). Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Martindale, John R.; Jones, Arnold Hugh Martin; Morris, J., (Ed.) (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire. III: A.D. 527–641. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-20160-5. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017.
- Whitby, Michael (1988). The Emperor Maurice and his Historian: Theophylact Simocatta on Persian and Balkan Warfare. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 0-19-822945-3. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017.