Tavşan Jojo
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 Filmin afişi | |
| Yönetmen | Taika Waititi |
|---|---|
| Yapımcı | Carthew Neal Taika Waititi Chelsea Winstanley |
| Senarist | Taika Waititi |
| Oyuncular | |
| Müzik | Michael Giacchino |
| Görüntü yönetmeni | Mihai Mălaimare Jr. |
| Dağıtıcı | Fox Searchlight Pictures |
| Çıkış tarih(ler)i | 8 Eylül 2019 ABD |
| Süre | 108 dakika |
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 14 milyon $ |
Tavşan Jojo, Christine Leunens'in Gökyüzü Hapsi (Caging Skies) adlı kitabından uyarlanmış, Taika Waititi tarafından yazılmış ve yönetilmiş bir 2019 Amerikan komedi-drama filmidir. Roman Griffin Davis, bir Hitler Gençliği üyesi olan ana karakter Johannes "Jojo" Betzler'i canlandırmaktadır. Jojo'nun annesi (Scarlett Johansson) bir Yahudi kızını (Thomasin McKenzie) çatılarında gizlemektedir. Bunun üzerine Jojo bir yandan inançlarını sorgularken, bir yandan da hayali arkadaşı olan daha gerçek dışı bir Adolf Hitler (Waititi) ile yüzleşmek zorundadır. Filmde ayrıca Rebel Wilson, Stephen Merchant, Alfie Allen ve Sam Rockwell yer alıyor.
Film dünya prömiyerini 8 Eylül 2019'da 44. Toronto Uluslararası Film Festivali'nde yaptı ve burada en üst düzey ödül olan Grolsch People's Choice Award'u kazandı. Tavşan Jojo, 18 Ekim 2019'da ABD'de, 24 Ekim 2019'da Yeni Zelanda'da ve 31 Ocak 2020'de Türkiye'de gösterime girdi. Özellikle performans, görsel stil, mizah, iyimser mesaj, müzik ve prodüksiyonuyla övgüyle karşılandı – ancak aynı zamanda Nazilerin komedi tasvirleri sebebiyle bazı eleştiriler aldı.
Tavşan Jojo, National Board of Review ve Amerikan Film Enstitüsü'ne göre yılın en iyi on filminden biri seçildi. Film, 92. Akademi Ödülleri'nde En İyi Görüntü, Johansson için En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ve En İyi Uyarlanmış Senaryo dahil olmak üzere altı adaylık aldı. 77. Altın Küre Ödülleri'nde En İyi Film – Müzikal veya Komedi ve Davis için En İyi Aktör – Müzikal ve Komedi adaylıkları aldı.
Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]
Nazi Almanyası'nın çöküşü sırasında kurgusal Falkenheim kentinde 10 yaşındaki Johannes "Jojo" Betzler, Hitler Gençliği'nin küçük bölümü olan Deutsches Jungvolk'a katılır. Nazi idealleriyle yoğun bir şekilde telkin edilen Jojo'nun Adolf adında (Adolf Hitler), soytarı bir hayali arkadaşı vardır. Bir fanatik olmasına rağmen, Yüzbaşı Klenzendorf tarafından yönetilen bir eğitim kampında, değerini kanıtlamak için bir tavşan öldürmeyi reddettiği için "Jojo Tavşan" lakabını alır. Adolf tarafından cesaretlendirilen Jojo, kendini kanıtlamak için geri döner ve kendi başına fırlattığı Stielhandgranate ayağının dibinde patlar ve onu yaralı ve topal bırakır. Annesi Rosie, artık görevden alınmış olan Klenzendorf'a Jojo'nun da aralarına katılması için ısrar eder, böylece ona propaganda broşürleri dağıtmak ve savaş için hurda toplamak gibi küçük görevler verilir.
Bir gün evde yalnız kalan Jojo, genç bir Yahudi kız olan ve ölen kız kardeşi Inge'nin eski sınıf arkadaşı Elsa Korr'u Inge'nin tavan arasındaki yatak odasının duvarlarının arkasında saklanırken bulur. Jojo Elsa'dan hem korkar hem de ona karşı saldırganlaşır. Rosie'nin Elsa'yı sakladığının ortaya çıkması üçünün de idam edilmesine yol açacağından, ikili bir çıkmazda kalır. Jojo, Klenzendorf'un bir sözünden esinlenerek, "Yahudi sırlarını" ortaya çıkarmak ve Yoohoo Jew adlı resimli bir kitap yapmak için onunla etkileşime girmeye devam eder, böylece Yahudi dinini "ifşa ederek" halkın onun türünü kolayca tanımasını sağlayabilir. Buna rağmen kendini masumiyetle çatışırken bulur ve onunla arkadaşlık kurmaya başlar. Elsa, Jojo'nun dogmatizmine meydan okumak için gerçeküstü antisemitik söylemler kullanarak onun inançları karşısında hem üzülür hem de eğlenir. Jojo yavaş yavaş sevecen ve ilgi çekici Elsa'ya aşık olur, sık sık nişanlısı Nathan'dan gelen aşk mektuplarını taklit eder ve inançlarını sorgulamaya başlar, bu da Adolf'un onu azalan vatanseverliği nedeniyle azarlamasına neden olur.
Yavaş yavaş Rosie'nin Nazizme karşı Alman direnişinin bir parçası olduğu ortaya çıkar; görevleri arasında kasabada Nazi karşıtı mesajlar yaymak da vardır. Bir öğleden sonra dışarıdayken Gestapo soruşturma yapmaya gelir; Klenzendorf gelir ve Jojo ile Elsa'nın, Elsa'nın kimliği konusunda Gestapo'yu kandırmasına yardım eder. Daha sonra Jojo, Rosie'yi meydandaki darağacında asılı bulur. Yıkılmış bir halde eve döner ve gözyaşlarına boğulmadan önce Elsa'yı bıçaklamaya çalışır. Elsa onu teselli eder ve Jojo'nun kayıp babasının yurtdışından Hitler'e karşı çalıştığını açıklar. Jojo'nun Nazizm hakkındaki inançları hızla değişir ve rejimin insanlık dışı olduğunu görmeye başlar. Hiç parası olmayan ikili, şehirdeki çöp kutularından yiyecek toplamaya başlar.
Hitler'in intiharının ardından Müttefikler Falkenheim'a saldırı başlatır. Gücü zayıf olan Jungvolk da dahil olmak üzere sivil halk savaşmak için silahlanır. Umutsuzluğa kapılan Jojo, Müttefiklerin kazanmasıyla sona erene kadar saklanır. Bir Jungvolk olarak Sovyet askerleri tarafından Klenzendorf'la birlikte yakalanır; Klenzendorf Jojo'ya Elsa'ya göz kulak olmasını söyler ve askerlerin ona zarar vermemesi için Jojo'nun Jungvolk paltosunu yırtıp ona Yahudi der; Klenzendorf daha sonra kurşuna dizilerek idam edilir. Elsa'nın artık özgür olabileceği için onu yalnız bırakacağından korkan Jojo, ona Almanya'nın savaşı kazandığını söyler. Onun umutsuzluğunu fark eden Nathan, Jojo ile birlikte onu Paris'e kaçırmanın bir yolunu bulduklarını iddia eden sahte bir mektup yazar. Elsa, Nathan'ın bir önceki yıl tüberkülozdan öldüğünü itiraf eder. Jojo onu sevdiğini söyler, Elsa da onu bir kardeş olarak sevdiğini söyler. Darmadağınık bir Adolf, Elsa'nın tarafını tuttuğu için öfkeyle Jojo'nun karşısına çıkar ama Jojo onu pencereden aşağı atar. Elsa dışarıda Amerikan askerlerini görür ve gerçeği anlar, yalan söylediği için Jojo'nun suratına bir tokat atar. Sonra dans ederler, artık özgürdürler.
Oyuncular[değiştir | kaynağı değiştir]
- Roman Griffin Davis - Johannes "Jojo Rabbit" Betzler, Hitlerjugend üyesi olan genç bir Alman çocuk
- Thomasin McKenzie - Elsa Korr, Rosie'nin evinde gizlediği Yahudi bir kız
- Scarlett Johansson - Frau Rosie Betzler, Jojo'nun gizli Nazi karşıtı olan annesi
- Taika Waititi - Adolf Hitler, kötü şöhretli figürün Jojo'nun hayalindeki versiyonu
- Sam Rockwell - Kaptan Martin Klenzendorf, Hitler Gençliği kampını yöneten bir ordu subayı
- Rebel Wilson - Fräulein Katja Rahm, Hitler Gençliği kampında kaba bir eğitmen
- Alfie Allen - Otto Finkel, Kaptan Klenzendorf'un kumandan muavini
- Stephen Merchant - Captain Hermann Deertz, bir Gestapo ajanı
- Archie Yates - Yorki, Jojo'nun en iyi arkadaşı
- Gabriel Andrews - bir Gestapo ajanı
Tarihsel doğruluk[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Dünya Savaşı'nın kurgusal bir tasviri olmasına rağmen, Tavşan Jojo dönemin çeşitli yönlerini doğru bir şekilde tasvir ediyor; Hitler Gençliği'ndeki çocuklar, Jojo'nun yaptığı gibi propaganda yapıyor ve hurda topluyorlardı. (Birçok Jungvolk üyesi çocuk bu deneyimi eğlenceli olarak hatırladı ve rejime masum bir bakış açısıyla baktı.) Stielhandgranaten II. Dünya Savaşı sırasında popüler hale geldi.
Filmde Amerikan ve Sovyet askerlerinin aynı savaşta bir araya gelmesi kurgulanmış olsa da, Mihver güçlerinden bahsedilen bazı sahneler doğrudur. Filmde kullanılan "özgür Almanya" işaret tarzı da kurgusaldır, ancak filmde kurgusal olmayan işaret tarzları da mevcuttur.[1]
Çeşitli tarihi kaynakları bir araya getiren Time, filmin Nazi rejimini bir çocuğun bakış açısından görüldüğü gibi doğru bir şekilde tasvir ettiğini belirtti. Kadın üyeler filmde görüldüğü gibi çok fazla fiziksel aktivite yapmasalar da, onlara çiftçilik, yemek pişirme, temizlik, şarkı söyleme, yüzme, jimnastik ve koşma gibi geleneksel olarak kadınsı görevler verildi; bu görevler, bedenlerini formda tutmak ve böylece bir koca bulup Nazi ideolojisini gelecekteki çocuklarına yaymak amacıyla verildi.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Jojo Rabbit: 8 Real Historical Connections It Makes To World War II (& 2 Made Exclusively For The Movie)". Screen Rant (İngilizce). 20 Ocak 2020. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ Ben-Moche, Erin (19 Aralık 2019). "Fox Searchlight and USC Shoah Foundation Partner on 'Jojo Rabbit' Education Initiative". The Jewish Journal of Greater Los Angeles. TRIBE Media. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.