Soykırım Sözleşmesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi | |
|---|---|
 | |
| İmzalanma | 9 Aralık[1] 1948 |
| Yer | New York |
| Yürürlük | 12 Ocak 1951 |
| Korunma yeri | Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği |
Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Aralık 1948'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilmiş ve Ocak 1951'de yürürlüğe girmiştir. Sözleşme, avukat Raphael Lemkin tarafından Simele Katliamı, Holokost ve Ermeni Kırımına atfedilen soykırım terimini yasal olarak tanımlamaktadır.[kaynak belirtilmeli] Sözleşmeye taraf ülkeler, soykırım suçunu önlemek ve cezalandırmakla yükümlüdürler. Sözleşmeyi şu ana dek onayan ülke sayısı 140'tır.
Soykırım tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Sözleşmenin 2. maddesi, soykırımı şöyle tanımlamaktadır:
Ulusal, etnik, ırksal ya da dinsel bir öbeğin tümünü ya da bir bölümünü yok etme niyetiyle
- (a) Öbek üyelerinin öldürülmesi;
- (b) Öbek üyelerine fiziki ya da ruhsal açıdan zarar verilmesi;
- (c) Öbeğin, fiziki varlığını tümüyle ya da kısmen sona erdirecek yaşam koşullarıyla yüz yüze bırakılması;
- (d) Öbek içi çoğalmanın engellenmesi;
- (e) Öbek bünyesindeki çocukların başka bir öbeğe aktarılması
eylemlerinden herhangi birinin işlenmesi
— Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Madde 2[2]
Sözleşmenin 3. maddesi ise cezalandırılacak eylemleri sıralamaktadır.
- (a) Soykırım;
- (b) Soykırım yapmak için gizli anlaşmalar yapmak;
- (c) Soykırımda bulunulmasını doğrudan ya da dolaylı olarak kışkırtmak;
- (d) Soykırıma teşebbüs;
- (e) Soykırım eylemine ortak olmak
— Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Madde 3[2]
Sözleşmenin temel amacı, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı sırasında uygulanan soykırım gibi eylemlerin önlenmesidir. Sözleşmenin ilk taslağı politik cinayetleri de içermekteydi ancak SSCB[3] ve birkaç ülke, politik görüşleri ve toplumsal duruşları birbirine yakın öbeklere karşı düzenlenen eylemlerin soykırım suçu kapsamına girmeyeceğini savunmuşlardır.[4] Bu koşul, varılan uzlaşmanın ardından taslaktan çıkarılmıştır.
Taraflar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bahreyn, Bangladeş, Amerika Birleşik Devletleri, Filipinler, Hindistan, Malezya, Singapur, Vietnam, Yemen ve Yugoslavya; sözleşmeye, soykırım soruşturmalarına kendi ülkelerinin izni olmaksızın konu olmalarını engelleyen bir ek koşul koymuşlardır.[kaynak belirtilmeli]
İhlaller[değiştir | kaynağı değiştir]
Ruanda[değiştir | kaynağı değiştir]
1948 tarihli yasanın uygulandığı ilk durum, Ruanda'nın küçük bir kasabasının eski belediye başkanı olan Jean-Paul Akayesu'nun 2 Eylül 1998'de Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne çıkarılması ve soykırımla suçlanmasıdır. Başsavcılığını Pierre-Richard Prosper'ın üstlendiği dava, Jean Kambanda'yı Ruanda geçici hükûmetinin başına getirmiştir.
Yugoslavya[değiştir | kaynağı değiştir]
Soykırım Sözleşmesi'ni ihlal eden ilk ülke Sırbistan olmuştur. Uluslararası Adalet Divanı 26 Şubat 2007 tarihli kararında (Bosna Hersek - Sırbistan ve Karadağ davasında) Sırbistan'ın Bosna savaşı sırasında soykırım eyleminde bulunmadığına hükmetmiş[5] ancak Belgrad'ı 1995 Srebrenitsa Katliamı'na engel olamamakla suçlamıştır. Karar, soykırım suçlularının Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne teslim edilmemiş olduklarına özellikle dikkat çekmiştir.[6][7]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
 | ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009.
- ^ a b Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi tam metni 2 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNHCHR Web Sitesi
- ^ Robert Gellately & Ben Kiernan (2003). Soykırım Kuruntusu: Tarihsel Bir Bakış Açısından Kitlesel Cinayetler. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. s. 267. ISBN 0521527503. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009.
- ^ Staub, Ervin. Kötülüğün Kökleri: Soykırım ve Diğer Öbek Vahşetlerinin Kökenleri. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. s. 8. ISBN 0-521-42214-0. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009.
- ^ "Sırbistan soykırım suçlamasından kurtuldu ancak cinayetlerin yükü hala omuzlarında". Reuters. 26 Şubat 2007. 24 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009.
- ^ "Uluslararası Adalet Divanı: Bosna - Sırbistan davasındaki 26 Şubat 2007 tarihli kararın yorumu". 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009.
- ^ Mahkeme, Bosna'daki cinayetlere "soykırım" dedi 8 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The New York Times, 26 Şubat 2007. Kararın bir kopyasına buradan 8 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. erişilebilir
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Henham, Ralph J.; Chalfont, Paul; Behrens, Paul (2007). Soykırım Ceza Hukuku: Uluslararası, Karşılaştırmalı ve Kavramsal Bakış Açıları, Ashgate Publishing, Ltd., ISBN 0-7546-4898-2, 9780754648987 sf. 9817 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
