Sovyet Deniz Kuvvetleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sovyet Deniz Kuvvetleri
Военно-морской флот
Sovyet Deniz Kuvvetleri Sancağı
Etkin1918 - 1 Ocak 1993
Dağılması14 Şubat 1992
Ülke Sovyetler Birliği
BağlılıkSovyetler Birliği Komünist Partisi (1991'e kadar)
TipiDonanma
KarargâhMoskova
Takma AdıKızıl Filo
SavaşlarıKış Savaşı
II. Dünya Savaşı
Soğuk Savaş
Nişanlar
Deniz jakı
Kızıl Muhafızlar Deniz Sancağı

Sovyet Deniz Kuvvetleri (Rusça: Военно-морской флот СССР, Voyenno-morskoy flot SSSR, anlam: SSCB Askerî-deniz filosu), genel anlamıyla "SSCB deniz kuvvetleri"), Kızıl Ordu'nun deniz kuvvetleri. Genellikle Kızıl Donanma olarak bahsedilirdi, Sovyet donanması Varşova Paktı'nın NATO ile olabilecek savaşında elinden geleni yaparak Atlantik'ten Batı Avrupa'ya silah, mühimmat, asker getirebilecek deniz konvoylarını engellemek için kullanılacaktı. Böyle bir çatışma asla gerçekleşmedi, ama Kızıl Donanma, Soğuk Savaş sırasında hatırı sayılır görevlerde bulundu.

Sovyet Donanması çeşitli ana filolara bölünmüştü: Kuzey Filosu, Pasifik Okyanus Filosu, Karadeniz Filosu ve Baltık Filosu. Hazar Filotillası, Hint Okyanusu Filosu onu ve Pasifik Okyanus Filosu komutasındaki filoları kendi bünyesine almadan önce, yarı bağımsız bir formasyonla Karadeniz Filosu komutası altında idare ediliyordu. Diğer alt birimler ise şu şekildeydi: Donanma Hava Gücü, Deniz Piyadeleri (eşdeğerleri bahriyelilerdi) ve Kıyı Topçu Birliği. Sovyet Donanması 1991'de Soğuk Savaşın sona ermesiyle Rus Donanması'na dönüştürüldü.

Kızıl Filo adında günlük yayın organı bulunmaktaydı.

Sovyet Silahlı Kuvvetleri
Birimleri
Genelkurmay Başkanlığı
Stratejik Füze Kuvvetleri
Kızıl Ordu · Sovyet Kara Kuvvetleri
Hava Savunma Kuvvetleri
Hava Kuvvetleri
Deniz Kuvvetleri
Sovyet Askeri Rütbeleri
Sovyetler Birliği askerî rütbeleri
Sovyet Askerî Tarihi
Sovyetler Birliği Askeri Tarihi
Tarihi Rusya askerî rütbeleri


Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ruslar, en azından İngilizler ve Fransızlar kadar güçlü bir denizcilik geleneğine sahip değildir, geniş coğrafyasından dolayı, Rusya açık denizlere kolayca ulaşamadı ve ulaşan herhangi bir bölümü sıklıkla buzullarla engelleniyordu. Ek olarak, Rusya'nın uçsuz bucaksız toprakları ve Avrasya'daki merkezi konumu anakaradaki ticaret yollarına hakimiyet veriyordu, bu yüzden deniz ticaretini koruyacak donanma ihtiyacı olumsuz etkilenmiştir.

İlk Zamanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyet Donanması 1917'de Rus İmparatorluk Donanması'nın küllerinden oluştu. Birçok tekne Ekim Devriminden sonra isimleri değiştirilerek hizmet verdi. Asıl olarak Sovyet Donanmasının ilk gemisi olarak isyan ederek bütün mürettebat ile Bolşeviklere katılan, imparatorluk kruvazörü Aurora düşünülmelidir. İmparatorluk Donanmasındaki önemli Bolşevik isyanlarından bir diğeri de 1905'teki Potemkin zırhlısı dır.

Aurora 1917'de İmparatorluğa karşı ayaklanmasından sonra, resmi olmayan ilk Sovyet Donanması Gemisidir.

Sovyet Donanması daha sonra İşçi ve Köylülerin Kızıl Donanması ismini aldı (Rusça:Рабоче-Крестьянский Красный флот, Raboche-Krest'yansky Krasny Flot or RKKF) iç savaş sırasında köhne bir halde, eskimeye yüz tutmuş birkaç zırhlıya sahip bulunuyordu ve hiç Uçak gemisi yoktu. Ülkenin ilgisi iyice İç savaşa çekilmekteydi ve Donanma kaynak ve eğitim desteklenemiyordu.

Donanmanın bu dönemdeki zaafının en belirgin göstergesi, Sovyetlerin en güçlü donanmaların kapasitelerini ve limitlerini belirleyen Washington Donanma Anlaşması'na çağırılmamış olmasıydı.

Bununla beraber, 1930'larda, Sovyetler Birliği'nin endüstrileşmesi sırasında, Sovyet Donanması'nı büyütmek ve en güçlü donanmalardan biri haline getirmek için planlar yapıldı. Bu güç Sovetsky Soyuz sınıfı zırhlılar etrafında yapılandırılacaktı. Bu geliştirme programı, 1941'deki Alman saldırısının karşılanmasında önemli katkılarda bulunacaktı.

"Büyük Yurtsever Savaşı" (İkinci Dünya Savaşı)[değiştir | kaynağı değiştir]

Nazi denizaltılarına karşı saldırı sırasında Sovyet donanması

1939'daki Kış Savaşı sırasında, Baltık Denizinde küçük çaplı çatışmalar yaşandı, genellikle Finlandiya'daki topçu bataryalarıyla Sovyet Kruvazörleri ve zırhlıları arasındaki karşılıklı küçük atışlarla geçti.

Ama Adolf Hitler, Barbarossa Harekatı'ını başlatınca, Sovyetler donanmanın öneminin farkına vardılar. II. Dünya Savaşında, Sovyet Donanmasının büyük kısmı eski Birleşik Devletler Donanmasının Ver-Kirala Destroyerlerinden oluşuyordu. Konvoyları Kriegsmarine'in U-bot'larından korumak için donanma çok önemliydi. Sovyetlerin şanssızlığı, filolarının birçoğunun Baltık denizinde Leningrad ve Kronstadt'ta Fin ve Alman mayın tarlaları tarafından bloke edilmiş olması ve birçoğu bu mayınlar ve hava saldırıları yüzünden ağır zarar görmüş olmasıdır. Bazı birimleri, Karadeniz'de sağlam kalmayı başardı ve Sivastopol'ü 1942 deki Sivastopol Kuşatmasında savundu.

Soğuk Savaş[değiştir | kaynağı değiştir]

A İki Silindirli Whiskey sınıfı güdümlü füze denizaltısı, önemli bir anti-gemi platformudur.

Savaştan sonra, Sovyet yönetimi, "Sovyetler bütün sahillerde Batı ile rekabet edebilmeli" kararına vardılar. Batıya rakip olmak için bir program üzerine yüklendiler, niteliksel olmasa bile en az nicelikle olmalıydı. Sovyet tersaneleri, Kriegsmarinein İkinci Dünya Savaşı tasarımları üzerine Denizaltı konstrüksiyonları üretmekteydi ve savaş sonuna doğru sıklıkla denize indirilmekteydiler. Daha sonra, bir takım yerli araştırmalardan ve Nazi Almanyası ile Batılı ülkelerden casuslukla elde edilen teknoloji sayesinde Sovyetler NATO'nun öncelikli yalıtımına /izolasyonuna rağmen aşamalı olarak kendi denizaltı tasarımlarını yaptılar.

Sovyetler, Batılı rakiplerine hızla yetişmişlerdi, suüstü filolarını değişik füzelerle donatmışlardı. Aslında bu, Sovyet tasarımının göreli olarak küçük ve hızlı füze gemilerinin üzerine dev füzeler yerleştirerek attıkları bir milattı. Tezat olarak, Batıda, böylesine bir taktik olasılığı hiçbir zaman düşünülmeyecekti. Yine de Sovyet Donanması Kirov sınıfı ve Slava sınıfı gibi birkaç çok büyük güdümlü füzelere sahip, korkunç ateş gücü bulunduran kruvazörler inşa etti. Bazı denizaltıları Amerikan rakiplerine göre çok daha üstündü.

Uçak Gemileri ve Donanma Havacılığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyet Donanması Amerikan rakiplerine göre uçak gemisi filolarına çok daha az önem verdi ama her nasılsa bazı tipte taşıyıcı güce ihtiyaç duydu.

1968 ve 1969'da Sovyet helikopter gemileri Moskva ve Leningrad ortaya çıktı, bunları dört Kiev sınıfı uçak gemisinden birincisi 1973'te takip etti. Bu sınıfların hepsinde sadece helikopter veya VSTOL uçakları (Yak-38 Forger) kullanılabiliyordu ve öncelikli olarak kara üslerinden kalkan Sovyet Donanma Havacılığının menzilleri içerisinde kullanılacağı düşünülerek tasarlanmıştı.

1970'lerde Sovyetler, Amerikalı rakipleri ile rekabet edebilecek bir süper uçak gemisi üretme amacı ile OREL Projesi'ne başladılar. Her nasılsa stratejik üstünlük artınca proje daha çizim aşamasında iken iptal edildi.

1980'lerde Sovyet Donanması ilk gerçek uçak gemisini elde etti;Tbilisi (daha sonra ismi Amiral Kuznetsov olarak değiştirlecekti). Diğer Sovyet uçak gemilerinden ayıran özellikleri, saldırı amaçlı füze silahları (uzun menzilli AAW rampaları gibi), daha az escort gemisi isteyen operasyon gücü, Batılı uçak gemisi operasyonları ile rekabeti güçlendirecekti.

1980'lerin ikinci yarısında, Sovyet Donanması süper uçak gemisi inşaatına tekrar başladı, Ulyanovsk. Neredeyse geminin tamamlanmasına yaklaşılmıştı ki, soğuk savaş sona erdi ve finansman kaynağının durmasıyla proje sonlandırıldı. Bitmemiş Ulyanovsk enkazı daha sonra parçalara ayrılıp satılacaktı.

Uçak gemilerinin rolünü doldurmak için Sovyet Donanması Aviatsiya Voenno-Morskogo Flota (AV-MF, veya Donanma Havacılığı) olarak büyük sayılarda stratejik bombardıman uçağını donanma görevi ile konuşlandırdı. Tupolev Tu-16 'Badger' ve Tu-22M 'Backfire' gibi stratejik bombardıman uçakları, yüksek hızlı anti-gemi füzeleri ile donatıldı. Bu uçakların öncelikli görevi, Kuzey Amerika ile Avrupa arasında seyir eden NATO konvoylarının yollarını kesmek, engellemek ve REFORGER operasyonunun aksini sağlamaktı.

Denizaltılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı övgülerde, hız elde etme ve reaktör teknoloji açısından Sovyet denizaltıları en iyileriydi. En önemli kusurları, yetersiz ses azaltma (Amerikan gemileri daha sessizdi) ve sonar teknolojisiydi. Sovyetler çeşitli tiplerde güdümlü füze denizaltılarına sahipti, tıpkı Oscar sınıfı ve birçok balistik füze ve saldırı denizaltısı gibi. Dünyanın en geniş denizaltıları Sovyet Donanmasının Typhoon Sınıfı denizaltılarıdır. Donanmanın geri kalanı gibi, saldırı denizaltıları da, NATO konvoylarına yönelikti ama ayrıca Amerikan uçak gemisi savaş grubuna da yönelikti.

Sovyet denizaltılar bir takım kazalar yaşadı, özellikle birkaç nükleer teknesinde. Bunların en önemlileri K-219 ve K-278 Komsomoletsdir ve iki gemi de kaybedilmiştir. Daha geçmiş zamanda ise Nükleer reaktör sızıntısı yaşayan meşhur K-19 vardır. Yetersiz nükleer güvenlik, üretim sırasında zayıf hasar kontrol ve kalite kontrol sonuçları (özellikle ilk denizaltılarda) kazaların tipik nedenleriydi. Birkaç elverişli durumda, aksilikler, Amerikan denizaltıları ile gövdelerin çarpışmasına delil gösterildi. Fakat bu asla Birleşik Devletler Donanması tarafından nükleer kazaların gizliliği politikası nedeniyle onaylanmadı.

"Numaralardaki güvenlik" felsefesi nedeniyle, Sovyet Donanması, çoğu ilk nesil füze denizaltısını, 1991'in, soğuk savaşın sonuna kadar hizmette tuttu. Bir savaş zamanında Batılı denizaltıların Sovyet türdeşlerini, füzelerini fırlatamadan vurabilecek olmasından hep korkuldu. Nişanlama doğruluğu hakkındaki sorularda bu düşünceyi etkilemiş olabilir.

Son[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyetlerin çöküşünden sonra ve soğuk savaşın bitmesiyle, Sovyet donanması tekrar ihmal edildi. Ve sonuç olarak birkaç eski Sovyet Cumhuriyeti arasında paylaşıldı. Karadeniz Filosu, özel olarak, Rusya ve Ukrayna arasında paylaştırılması şeklindeki anlaşmaya kadar, belirsizlik içinde birkaç yıl geçirdi. Birçok askeri malzeme ve mühimmat ilgisizlik ve bakımsızlık yanı sıra insanların gözünden uzak yerlere terk edildi.

Kuvvet Komutanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyet Deniz Kuvvetleri Komutanları ("KoMorSi")[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Vasili Mihailoviç Altfater (Ekim 15, 1918- Nisan 22, 1919),
  • Yevgeni Andreyeviç Berens (Nisan 24, 1919- Şubat 5, 1920),
  • Aleksandr Vasiliyeviç Nemits (Şubat 5, 1920 - Kasım 22, 1921),

SSCB Deniz Kuvvetleri Amiri ("NaMorSi") (Ocak 1, 1924) dan beri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Eduard Samoiloviç Pantserzhanski (Aralık 22, 1921 - Aralık 9, 1924),
  • Vyaçeslav İvanoviç Zof (Aralık 9, 1924 - Ağustos 23, 1926),
  • Romuald Adamoviç Mukleviç (Ağustos 23, 1926 - Haziran 11, 1931),
  • 1. Sınıf Amiral Vladimir Mitrofanoviç Orlov (Haziran 11, 1931 - Ağustos 15, 1937),
  • 1. Sınıf Amiral Mihail Vladimiroviç Viktorov (Ağustos 15, 1937 - Aralık 30, 1937),

SSCB Donanma Halk Komiseri ("NarKom VMF") (1938'den beri)[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1. Sınıf Ordu Komiseri Pyotr Alexandroviç Smirnov (Aralık 30, 1937 - Kasım 5, 1938),
  • 1. Sınıf Ordu Komutanı Mihail Petroviç Frinovski (Kasım 5, 1938 - Mart 20, 1939),
  • Koramiral Nikolay Gerasimoviç Kuznetsov (Nisan 27, 1939'dan beri)

SSCB Deniz Kuvvetleri Komutanı ("GlavKom VMF") (1943'ten beri)[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Oramiral Nikolay Gerasimoviç Kuznetsov (Ocak, 1947'ye kadar),
  • Koramiral İvan Stepanoviç Yumaşev (Ocak 17, 1947 - Temmuz, 1951),
  • Sovyetler Birliği Büyük Amirali Nikolay Gerasimoviç Kuznetsov (Temmuz 20, 1951 - Ocak 5, 1956), 2. kez,
  • Sovyetler Birliği Büyük Amirali Sergey Georgiyeviç Gorşkov (Ocak 5, 1956 - Aralık 8, 1985). Deniz kuvvetlerindeki büyük reformların sahibi
  • Oramiral Vladimir Nikolayeviç Çernavin (Aralık 8, 1985 - Ağustos, 1992)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Северный флот

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sovyet_Deniz_Kuvvetleri&oldid=31036047" sayfasından alınmıştır