Seğirname
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Seğirname, Türk edebiyatında bir falname (geleceği tahmin etmek üzere yazılan edebi eser) türü.
Vücuttaki deri ve deri altındaki kasların hafifçe oynaması olarak tarif edilen seğirmelere dayanılarak yapılan yorumlamalara seğirname (veya ihtilaçname/ilm-i ihtilaç) denilmektedir. Türk edebiyatında manzum veya mensur olarak kaleme alınan seğirname konulu eserlerde, insan bedenindeki bu istemsiz kas ve sinir hareketlerinin gelecekte gerçekleşecek bir olayla ilişkilendirilmesi söz konusudur.[1]
Eski Uygurcada Uygur harfleriyle kaleme alınmış ve 10 seğirmeden müteşekkil metin parçası, Türki yazılı geleneğin ilk seğirnamesi olarak bilinir. Dede Korkut Kitabı’nın ilk boyu olan "Dirse Han Oğlu Boğaç Han" hikâyesinde Dirse Han’ın eşinin oğlunun başına bir iş gelmesinden şüphelenmesi ve gözlerinin seğirmesini buna yorması “çıksun benüm görür gözüm a Dirse Han yaman segrir” şeklinde ifadesini bulur. Bu örnek aynı zamanda seğirmelerden yola çıkarak kimi yorumlamalarda bulunma bilgisinin Türk halk kültüründe eski olduğu görüşünü desteklemektedir.[1]
Türkçe çalışmalarda seğirnamelerin iki farlı metotla ele alındığını belirten Sertkaya;bunların birincisinin, organların teker teker ele alınıp yorumlamaların yapılması, ikincisinin ise; beş farklı tabircinin belirtilen organın seğirmesine dair görüşlerinin ele alınarak edisyon kritik metoduyla incelenmesi şeklinde olduğunu belirtir.[1]
Seğirnamelerin Türkiye içi ve dışı kütüphanelerde yazmaları bulunmaktadır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Muratoğlu, Murat (2020). "Leipzig Kütüphanesinde Kayıtlı Bir Seğir-Name Üzerine". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 13 (30). ss. 889-901. doi:10.12981/mahder.716281. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.