Sason

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sason
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlBatman
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamSamet Serin
 • Belediye başkanıMehmet Şafi Yavuz[1] (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam661 km²
Rakım950 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam32,907
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu488
İl plaka kodu72

Sason (Ermenice: Սասուն Sasun), Batman ilinin bir ilçesidir.

Sason, dağların arasında kurulmuş eski bir yerleşim birimidir. İlçe merkezi Helkıs Dağı eteklerine kurulmuştur. İlçe'nin girişinde şifalı içmeler vardır. Sason dağların bir yanı Kozluk üzerinden Bitlis'e çıkarken diğer yanı Muş ovasına çıkar. 3000 m'ye yakın yükseltisiyle Mereto Dağı, Diyarbakır havzasından net bir şekilde görülmekte olup, yörenin en yüksek dağıdır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçedeki Mereto Dağı (Ocak 2021)

Ermenice olan Sasun ve Sanasunk adları 3. yüzyıldan itibaren Ermeni, Bizans, Süryani ve Arap kaynaklarında kaydedilmiştir. Tarihî Sasun bölgesi bugünkü alanına ek olarak Mutki ve Kozluk (Hazzo) ilçelerini de kapsamaktadır. Bölgede tarihsel olarak Kürt, Arap ve Ermeni halkları bir arada yaşayagelmişlerdir.

Ermeni halk edebiyatının eserlerinden biri olan Sasuntsi Tavit (Türkçesi "Sasun'lu Tavit") destanı, 10. yüzyıl civarında Mısır ve Irak'ın Arap hükümdarlarıyla olan ilişkileri konu alır. Destanın bazı ögeleri Asurlular dönemine ait çok daha eski efsaneleri barındırır.

19. yüzyıl sonunda Sasun, ayrılıkçı Ermeni örgütlerinin odaklandığı yerlerden biri olmuştur. Hınçak partisinin körüklemesiyle 1891 yılında başlayan 1.Sason İsyanı kısa bir süre sonra Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) örgütünün kontrolü altına girmiş, her defasında elebaşlarının yakalanması sonrasında sönümlenen başkaldırı ve isyan hareketleri 1904 yılına kadar devam etmiştir. İsyanlar bu tarihte Batılı devletlerin dışardan müdahalesiyle sona ermiş ve isyanın elebaşı olarak yakalanan ve yargılama sonucunda idam cezasına çarptırılan Antranik Ozanyan yine Batılı devletlerin müdahalesiyle affedilmiş, cezası sürgüne dönüştürülerek yurt dışına sürgüne gönderilmiştir.[kaynak belirtilmeli]

Cumhuriyettin ilk yıllarında Muş iline bağlı olan Sason, daha sonra kendisine bağlı Siirt iline bağlı bir ilçe haline getirildi 1935'te ise tekrar Muş iline bağlandı. Sason kendisine bağlı olan ve adı Kozluk ilçesi olarak değiştirilen Hazzo nahiyesi ile birlikte 1938'de iki ayrı ilçe olarak Siirt'e bağlandı. 16 Mayıs 1990'da Resmi Gazete'de yayınlanan 3647 sayılı kanunun 2. maddesine göre Batman'ın il olmasıyla Sason'un Batman’a bağlanması kararı alındı.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Toplam Şehir Kır
Sasun ilçesi (Siirt)
1927[3] 9.234 1.011 8.223
Sason ilçesi (Muş)
1935[4] 13.149 1.148 12.001
Sason ilçesi (Siirt)
1940[5][a] 8.539 1.161 7.378
1945[6] 9.106 1.144 7.962
1950[7] 10.875 1.317 9.558
1955[8] 12.229 1.339 10.890
1960[9] 13.913 1.540 12.373
1965[10] 15.889 1.887 14.002
1970[11] 18.893 2.623 16.270
1975[12] 21.310 3.211 18.099
1980[13] 25.436 4.163 21.273
1985[14] 29.507 5.821 23.686
Sason ilçesi (Batman)
1990[15] 32.413 6.041 26.372
2000[16] 36.719 9.705 27.014
2007[17] 31.230 10.673 20.557
2008[18] 33.295 11.363 21.932
2009[19] 32.645 10.652 21.993
2010[20] 32.644 10.805 21.839
2011[21] 32.457 10.969 21.488
2012[22] 31.475 11.322 20.153
2013[23] 31.682 11.802 19.880
2014[24] 30.646 11.778 18.868
2015[25] 29.908 11.353 18.555
2016[25] 29.767 11.004 18.763
2017[25] 29.846 11.092 18.754
2018[25] 32.907 13.433 19.474
2019[25] 30.911 12.558 18.353
2020[25] 30.774 12.627 18.147
2021[25] 30.182 12.696 17.486

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Kozluk ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Sason'un yeni Belediye Başkanı Mehmet Şafi Yavuz oldu". 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  3. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  4. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  6. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  10. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  23. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  24. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  25. ^ a b c d e f g
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Sason Nüfusu - Batman". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Batman Sason Nüfusu". nufusune.com. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sason&oldid=30999514" sayfasından alınmıştır