Said Halim Paşa

Said Halim Paşa
279. Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi 12 Haziran 1913 - 3 Şubat 1917
Hükümdar	V. Mehmed
Yerine geldiği	Mahmud Şevket Paşa
Yerine gelen	Talat Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum	19 Şubat 1864 Kahire, Osmanlı Devleti
Ölüm	5 Aralık 1921 (57 yaşında) Roma, İtalya
Partisi	İttihat ve Terakki Fırkası

Sait Halim Paşa, (d. 19 Şubat 1864 - ö. 5 Aralık 1921^[1]), 12 Haziran 1913 - 3 Şubat 1917 tarihleri arasında, fiili gücün İttihat ve Terakki ve özellikle de Talat Paşa - Enver Paşa - Cemal Paşa üçlüsü elinde olduğu bir dönemde sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Şubat 1864 tarihinde Kahire'de doğdu. Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın dört oğlundan biri olan Mehmet Abdülhalim Paşa'nın oğludur. Sait Halim Paşa, ilk ve orta tahsilini Kahire'de özel olarak yaptı, Arapça, Farsça, İngilizce ve Fransızca öğrendi. Daha sonra İsviçre'de beş yıl siyasal bilgiler öğrenimi görmüştür.

1888'de Mîr-i Mîran rütbesi ile ve Mecîdî nişanı ile Şûra-yı Devlet (Danıştay) âzâsı olmuştur. Kendisine, 1889'da II. ve 1892'de I. rütbe Osmânî ve 1899'da murassa Mecîdî nişanı, 1900'de de Rumeli Beylerbeyi pâyesi verilmiştir. 1908'de ise bulunduğu Şûrâ-yı Devlet âzâlığından kadro dışı bırakılmış, ancak aynı dönemde Belediye genel seçimlerinde Yeniköy Belediye Dairesi Reisliği'ne tayin olunmuştur. Daha sonra ise Cemiyet-i Umumiye-i Belediye İkinci Reisliği, 1908'de de Âyân Meclisi âzâlığı yapmıştır. 23 Ocak 1912-23 Temmuz 1912 tarihlerinde Şura-yı Devlet Reisliği de kendisine verilmiştir.

Sait Halim Paşa'nın gençlik resmi

Sait Halim Paşa 1912'de Reislikten çekilmiştir. Bu sırada İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Genel Sekreterliği'ne seçildi, Mahmut Şevket Paşa'nın sadrazamlığı sırasında 1913'de de 2. defa Şûrâ-yı Devlet Reisliği'ne ve üç gün sonra Hariciye Nezareti'ne (Dışişleri Bakanlığı'na) atandı. Mahmut Şevket Paşa'nın 11 Haziran 1913'te şehit edilmesinin ardından, önce vezirlik rütbesi verilerek Sadâret Kaymakamlığı'na, ertesi gün de (12 Haziran 1913) Sadrazamlık (Başbakanlık) makamına getirildi.

Sait Halim Paşa, 1913 Eylül'ünde, Bulgarlarla Edirne'nin Osmanlı Devleti'nde kalması ve Meriç nehri hudut olmak üzere sulh imzalanması hizmeti sebebi ile Padişah tarafından İmtiyaz Nişanı ile onurlandırılmıştır.

II. Mahmut Türbesinde bulunan Sait Halim Paşa'nın mezarı

Osmanlı Devleti 1914 yılında tarafsızlığının ihlal edilmesi nedeni ile I. Dünya Savaşı'na katıldı. Bu süreçte Almanya sefiri Baron Wangenheim ile Yeniköy'de Sait Halim Paşa Yalısı'nda ittifak anlaşması imza edilmiştir. 1915'te Hariciye Nazırlığı'ndan, 3 Şubat 1917'de Sadrazamlıktan çekilmiştir (yerine Talat Paşa geçmiştir).

1919 Mart ayında harp ilanı sırasındaki bazı kabine azaları ve Sait Halim Paşa tutuklanmış, Paşa, diğer milletvekilleri ile beraber tahliye olunduktan sonra Roma'ya gitmiştir. 5 Aralık 1921'de bir Pazartesi günü akşamı araba ile evinin kapısına geldiği sırada Arşavir Şıracıyan adlı bir Ermeni komitacının silahlı saldırısına uğrayarak hayatını kaybetmiştir. Naaşı İstanbul'a getirilmiş ve 30 Aralık 1921 günü Yeniköy'deki yalısından alınarak büyük bir törenle II. Mahmut Türbesi'nin bahçesine defnedilmiştir.

Galatasaray Spor Kulübü ile ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tevfik Fikret'in ardından Galatasaray Spor Kulübü'nün hâmi Başkanlığını üstlenmiş, savaş şartlarında kulübün zarar görmemesini sağlamıştır.^[2]

Yayınlanmış Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Buhranlarımız ve Son Eserleri İz Yayıncılık
• Buhran-ı ictimaimiz- Kubbealtı Sahaf
• Said Halim Paşa - Bütün Eserleri Anka Yayınları 2003

İlgili eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ahmet Şeyhun. Said Halim Pasha: Ottoman Statesman and Islamist Thinker (1865-1921) Istanbul: Isis Press, 2003
• Ahmet Şeyhun. Said Halim Paşa: Osmanlı Devlet Adamı ve İslamcı Düşünür (1865-1921) İstanbul: Everest Yayınları, 2010.
• M. Cengiz Yıldız, Said Halim Paşa’da Batılılaşma, İslamcılık ve Milliyetçilik (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloj;
• M. Cengiz Yıldız, "Osmanlı'nın Son Dönemindeki Üç Düşünce Akımının Sosyolojik Analizi: Batılılaşma, İslamcılık ve Milliyetçilik", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 7, 1995.
• M. Cengiz Yıldız, "Said Halim Paşa'da Üç Tarz-ı Siyaset: Batılılaşma, İslamcılık ve Milliyetçlik", TYB Akademi Dergisi, Sayı: 3, Eylül 2011.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Said Halim Paşa (kitapçık)
• http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=350557&idno2=c350388#2