Sıfır Atık

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kullanılmış ürünler hurda metal geri dönüştürücüsüne atılmış

Sıfır atık atık önlemeye odaklanan ve tüm ürünlerin yeniden kullanılmasına teşvik eden bir dizi ilkedir. Bu ilkelerin amacı çöplüklere,okyanusa veya çöp yakma fırınlarına çöp gönderilmesini engellemektir.Şu anda, dünyada plastiklerin sadece %9’u geri dönüştürülmektedir.Bu sistemde bir malzeme optimum tüketim seviyesine kadar yeniden kullanılır.[1] Sıfır Atık Uluslararası İttifakı (ZWIA)[2] tarafından kabul edilen tanım şöyledir:

Sıfır Atık: Tüm ürün, ambalaj ve malzemelerin sorumlu bir şekilde üretilmesi, tüketilmesi, yeniden kullanılması ve geri kazanılması yoluyla tüm kaynakların yakılmadan, çevreye veya insan sağlığını tehdit eden toprağa, suya veya havaya deşarj edilmeden korunmasıdır.

Sıfır Atık, boru sonu atık yönetiminin aksine atık önleme anlamına gelir.[3] Materyallerin toplum içinde büyük bir değişikliği hedefleyen ve hiçbir israfa yol açmayan bir bütün sistem yaklaşımıdır. Sıfır atık, geri dönüşüm ve yeniden kullanım yoluyla atıkları ortadan kaldırmaktan fazlasını kapsar. Atıkları azaltmak için üretim ve dağıtım sistemlerini yeniden yapılandırmaya odaklanır.[4] Sıfır atık, zor bir hedeften çok bir amaç veya idealdir. ][5] Sıfır Atık, atıkları ortadan kaldırmak için sürekli çalışmak için yol gösterici ilkeler sağlar.

Beşikten Beşiğe ve Beşikten Mezara[değiştir | kaynağı değiştir]

Beşikten mezara, kaynak çıkarma ile başlayan, ürün üretimine geçen ve ürünün çöp sahasına atıldığı bir "mezar" ile biten malzemeler için doğrusal bir modeldir. Beşikten mezara, yaşamlarının sonunda yeni ürünlere dönüştürülen "beşikten beşiğe" malzeme veya ürünlerle doğrudan zıttır, böylece sonuçta atık olmaz.[6]

Beşikten beşiğe, malzemelerin kapalı döngü çevrimlerinde akması için sanayi sistemleri tasarlamaya odaklanır, bu ise atıkların en aza indirilmesi ve atık ürünlerin geri dönüştürülebilmesi ve yeniden kullanılabilmesi anlamına gelir. Beşikten beşiğe, sorunları kaynağında ele alarak ve tasarıma odaklanarak sorunları yeniden tanımlayarak, atık sorunları oluşturulduktan sonra ele almanın ötesine geçer.[6]

Beşikten beşiğe çerçeve, teoriden pratiğe istikrarlı şekilde gelişti.[4] Konu sanayide, yeni bir malzeme ve malzeme akışı kavramı yaratır. Tıpkı bir organizmanın "atığının" diğer canlılar için besin sağlamak üzere bir ekosistemde dolaştığı doğal hayatta olduğu gibi, beşikten beşiğe malzemeler kapalı döngülerde dolaşarak doğa veya endüstri için besin sağlar.[6]

Sanayileşme'nin dünyada yayılmasıyla atık üretiminde de büyük artış oldu. 2012'de Dünya Bankası, kentsel nüfus tarafından 1.3 milyar ton belediye atığının çıktığını ve bu sayının 2025 yılına kadar 2.2 milyar tona ulaşacağını tahmin edilmektedir. Katı atık üretimindeki artış, düzenli depolama alanlarına olan ihtiyacı artırmaktadır. Kentleşme'deki artışla birlikte bu çöplükler topluluklara daha yakınlaşmaktadır. Bu depolama alanları, orantısız şekilde, çoğunlukla beyaz olmayan nüfuslu düşük sosyoekonomik durumlu alanlarda bulunur. Bulgular, izinlerin daha kolay alınabilmesi ve genellikle daha az toplum tepkisi yüzünden bu alanların genellikle atık alanları olarak hedeflendiğini gösterdi. Ayrıca, son beş yıl içinde 400'den fazla tehlikeli atık tesisi, insan sağlığı için risk oluşturduğu düşünülen belirtilmemiş ihlaller için resmi yaptırımlar aldı.[7]

Çevreden gelen sınırlı kaynaklarla karşı karşıya kalan, büyüyen bir küresel nüfus vardır. Sahip olduğu sınırlı kaynaklar üzerindeki baskıyı hafifletmek için israfı önlemek daha önemli hale gelmektedir. Sıfır atık elde etmek için atık yönetiminin doğrusal bir sistemden daha çevrimdel olmalıdır, böylece malzemeler, ürünler ve maddeler mümkün olduğunca verimli kullanılır. Malzemeler, çevredeki bir döngüye güvenli bir şekilde geri dönebilecekleri veya endüstriyel döngüde canlı kalabilecekleri şekilde seçilmelidir.

Sıfır atık yalnızca yeniden kullanımı ve geri dönüşümü değil daha da önemlisi, tüm ürün yaşam döngüsünü dikkate alan önleme ve ürün tasarımlarını destekler. Sıfır atık tasarımları, daha az malzeme kullanımı, geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı, daha zararsız malzeme kullanımı, daha uzun ömürlü ürün, onarılabilirlik ve kullanım ömrü sonunda sökme kolaylığı için çaba gösterir. Sıfır atık, çevreyi koruyarak, maliyetleri azaltarak ve atıkların yönetimi ve endüstriyel döngüye geri taşınmasında ek işler üreterek sürdürülebilirliği güçlü şekilde destekler. İşletmelere, topluluklara, endüstriyel sektörlere, okullara ve evlere Sıfır atık stratejisi uygulanabilir.

Savunucuların önerdiği faydalar şunlardır:

  • Paradan tasarruf etmek. Atık verimsizliğin işareti olduğundan, israfın azaltılması maliyetleri azaltabilir.
  • Daha Hızlı İlerleme. Sıfır atık stratejisi, üretim süreçlerini iyileştirir ve daha büyük, daha yenilikçi adımlar atılmasına yol açabilecek çevresel önleme stratejilerini geliştirir.
  • Sürdürülebilirliği destekler. Sıfır atık stratejisi, sürdürülebilirliğin genel kabul görmüş üç hedefini de destekler: ekonomik refah, çevre koruma ve sosyal refah.
  • Geliştirilmiş malzeme akışları. Sıfır atık stratejisi, çok daha az yeni hammadde kullanır ve çöp sahalarına atık malzeme göndermez. Herhangi bir malzeme atığı ya yeniden kullanılabilir ya da geri dönüştürülmüş malzemeler olarak geri dönecek ya da kompost olarak kullanılmaya uygun olacaktır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Minimizing the increasing solid waste through zero waste strategy". 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Zero Waste International Alliance". zwia.org. 27 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "The end of waste: Zero waste by 2020" (PDF). 2001. 2 Haziran 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ a b "Waste Management Practices: Literature Review" (PDF). 2011. 1 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ "Transitioning to Zero Waste - What can local governments do NOW?" (PDF). 2006. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ a b c McDonough, W.; Braungart, M. (2003). "The cradle-to-cradle alternative". 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2014. 
  7. ^ Stretesky, P.; McKie, R. (2016). "A perspective on the historical analysis of race and treatment storage and disposal facilities in the United States" (PDF). Environmental Research Letters. 11 (3): 031001. doi:10.1088/1748-9326/11/3/031001 Özgürce erişilebilir. 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sıfır_Atık&oldid=32214068" sayfasından alınmıştır