Sümer Kral Listesi

Sümer Kral Listesi, Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer.

Liste, krallıkları ve krallarını hükümdarlık süreleri ile beraber listeler. Krallığın tanrılar tarafından verildiğine inanılırdı ve askeri zaferler ile bir şehirden diğerine geçebilirdi. Liste sadece bir kadın hükümdardan söz eder: Kug-Baba, meyhane-koruyucusu, sadece Kiş'in üçüncü hanedanlığında hesaba katılır.

Liste özellikle tufan öncesi mitolojik kralların uzun süren hükümdarlıkları ile başlar. Listedeki ilk isimlerin pek çoğunun daha sonra efsanevi figürlere dönüşen kişiler oldukları inkâr edilemez.

Listedeki ilk isim mevcut arkeolojik keşiflerle de varlığı onaylanmış olan, ismi Gılgamış destanında da geçen Kiş kralı Enmebaragesi'dir. Gılgamış'ın kendisi de İlk Uruk Hanedanlığı döneminde MÖ 2600 dolaylarında yaşamış olan Uruk'un tarihi krallarından biridir.

Dikkat çekici şekilde bu listede Lagaş'ın rahip yöneticileri eksiktir. Listedeki diğer bir eski hükümdar Lagaş'ı işgal eden ve tarihi olarak da kabul edilen Lugal-Zage-Si'dir ve o da Akkadlı Sargon tarafından devrilmiştir.

Liste, eksiksiz kaynak yoksunluğuna rağmen, MÖ 3. binyılın Antik Doğu Kronolojisinin merkezini oluşturmaktadır. Hükümdarlık listelerinin hükümdarlık süreleri güvenilir bir şekilde benzer gitmesine rağmen, farklı şehirlerde yapılan bazı eklemeler listenin tam doğru halini yorumlamayı imkânsız hale getirmektedir. Bunu da hesaba katarak, pek çok tarih yakın zamanda revize edilmiştir ve genellikle eski yayınlardakinden çok daha eski zamanlara tarihlenmektedir.

Bilinen en eski kitabelerin bazıları MÖ 3. binyıldan başlayan listeleri içermektedir; örneğin, Weld-Blundell Prism MÖ 2170'e tarihlenmiştir. Daha sonraki Babil ve Asur kral listeleri daha erken döneme ait listelere dayanmaktadır.

Erken dönem Hanedanlar I[değiştir | kaynağı değiştir]

Tufan öncesi krallar ya da MÖ 26'ncı yüzyıldan önceki krallardır. Bu kralların hükümdarlık süreleri “sar” (1 sar 3600 yıllık dönemi kapsamaktadır) ve “ner” (bir ner 600 yıllık dönemi kapsamaktadır) birimleri ile ölçülmekteydi.

"Krallık cennetten indikten sonra, Kraliyet Eridu’daydı. Eridu'da, Alulim kral oldu; 28800 yıl boyunca hükmetti."

Erken dönem Hanedanlar II[değiştir | kaynağı değiştir]

MÖ 26'ncı yüzyıl dolayları. Güncel yazıtlarda bilinen pek çok hükümdar Kral Listesinde yoktur.

Kiş’in İlk Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

"Sel her yeri kapladıktan sonra, ve krallık cennetten geldikten sonra, Kraliyet Kiş’deydi."

Daha sonra Kiş yenildi ve Kraliyet E-ana tarafından alındı.

Uruk’un İlk Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• E-ana’dan Mesh-ki-ang-gasher, Utu’nun oğlu: 324 yıl.

Mesh-ki-ang-gasher denize yürüdü ve gözden kayboldu.

• Enmerkar, Uruk’u inşa etti: 420 yıl
• Lugalbanda, çoban: 1200 yıl
• Dumuzid, balıkçı: 100 yıl. Kiş’den En-Me-Barage-Si’yi ele geçirdi.
• Gilgamesh, babası bir tür hayalet ve Kulaba’nın lordudur: 126 yıl.
• Ur-Nungal: 30 yıl
• Udul-Kalama: 15 yıl
• La-Ba'shum: 9 yıl
• En-Nun-Tarah-Ana: 8 yıl
• Mesh-He: 36 yıl
• Melem-Ana: 6 yıl
• Lugal-Kitun: 36 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.

Ur’un İlk Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşık MÖ 25. yüzyıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Awan tarafından alındı.

Erken Dönem Hanedanları III[değiştir | kaynağı değiştir]

[Yazıtlardan çok iyi bilinmesine karşı, Lagaş’ın 1. dönem Hanedanlığı Kral Listesinde bulunmamaktadır.]

Awan hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Awan’ın üç kralı, toplam 356 yıl hükmettiler.

Daha sonra Awan yenilgiye uğradı ve Kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in İkinci Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Susuda: 201 yıl
• Dadasig: 81 yıl
• Mamagal, kayıkçı: 360 yıl
• Kalbum: 195 yıl
• Tuge: 360 yıl
• Men-Nuna: 180 yıl
• Enbi-Ishtar : 290 yıl
• Lugalngu: 360 yıl

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Hamazi tarafından alındı.

Hamazi[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hadanish: 360 yıl

Daha sonra Hamazi yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.

Uruk’ın İkinci Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• En-Shakansha-Ana: 60 yıl
• Lugal-Ure (ya da Lugal-Kinishe-Dudu): 120 yıl
• Argandea: 7 yıl

Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.

Ur’un İkinci Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Nani: 120 yıl
• Mesh-Ki-Ang-Nanna: 48 yıl
• ? : 2 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Adab tarafından alındı.

Mari[değiştir | kaynağı değiştir]

• Anbu: 30 yıl
• Anba: 17 yıl
• Bazi: 30 yıl
• Zizi: 20 yıl
• Limer, gudu rahip: 30 yıl
• Sharrum-Iter: 9 yıl

Daha sonra Mari yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in Üçüncü Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kug-Baba, kadın meyhane koruyucusu: 100 yıl

(Kral Listesindeki tek kadın)

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Akshak tarafından alındı.

Akshak[değiştir | kaynağı değiştir]

• Unzi: 30 yıl
• Undalulu: 6 yıl
• Urur: 6 yıl
• Puzur-Nirah: 20 yıl
• Ishu-Il: 24 yıl
• Shu-Sin: 7 yıl

Daha sonra Akshak yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in Dördüncü Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Puzur-Sin: 25 yıl
• Ur-Zababa: 400 (6?) yıl
• Zimudar: 30 yıl
• Ussi-Watar: 7 yıl
• Eshtar-Muti: 11 yıl
• Ishme-Shamash: 11 yıl
• Shu-Ilishu: 15 yıl
• Nanniya, kuyumcu: 7 yıl.

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.

Uruk’un Üçüncü Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Lugal-Zage-Si: 25 yıl

(MÖ 2259–MÖ 2235 short chronology).

Akkad İmparatorluğu[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sargon, babası bir bahçıvandı, Ur-Zababa’nın sakisiydi, Agade’nin ilk imparatorudur, Agade’yi inşa etmiştir: 40 yıl
• Rimush, Sargon’un en küçük oğlu: 9 yıl
• Man-Ishtushu, Sargon’un en büyük oğlu: 15 yıl
• Naram-Sin, Man-Ishtishu’nun oğlu: 56 yıl
• Shar-Kali-Sharri, Naram-Sin’in oğlu: 25 yıl

Daha sonra kral kim oldu? Kral kim?

• Igigi, Imi, Nanum, Ilulu: dördü birden sadece 3 yıl için hükümdarlık yaptı
• Dudu: 21 yıl
• Shu-turul, Dudu’nun oğlu: 15 yıl

Daha sonra Agade yenilgiye uğradı ve kraliyet Uruk tarafından alındı.

Uruk’un Dördüncü Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ur-Ningin: 7 yıl
• Ur-Gigir: 6 yıl
• Kuda: 6 yıl
• Puzur-Ili: 5 yıl
• Ur-Utu (ya da Lugal-Melem): 25 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Gutium tarafından alındı.

Gutium dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

• Inkishush: 6 yıl
• Zarlagab: 6 yıl
• Shulme (ya da Yarlagash): 6 yıl
• Silulumesh (ya da Silulu): 6 yıl
• Inimabakesh (ya da Duga): 5 yıl
• Igeshaush (ya da Ilu-An): 6 yıl
• Yarlagab: 3 yıl
• Ibate: 3 yıl
• Yarla: 3 yıl
• Kurum: 1 yıl
• Apil-Kin: 3 yıl
• La-Erabum: 2 yıl
• Irarum: 2 yıl
• Ibranum: 1 yıl
• Hablum: 2 yıl
• Puzur-Sin: 7 yıl
• Yarlaganda: 7 yıl
• ? : 7 yıl
• Tiriga: 40 gün

Uruk[değiştir | kaynağı değiştir]

• Utu-hegal: çelişen tarihler vardır (427 yıl / 26 yıl / 7 yıl)

Ur’un Üçüncü Hanedanları[değiştir | kaynağı değiştir]

"Sümer Rönesansı"

• Ur-Nammu: 18 yıl

MÖ 2065 ile MÖ 2047 arasında.

• Shulgi: 46 yıl

MÖ 2047 ile MÖ 1999 arasında.

• Amar-Sin: 9 yıl
• Shu-Sin: 9 yıl
• Ibbi-Sin: 24 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı. Kraliyet Isin tarafından alındı.

İsin Hanedanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağı Mezopotamya’daki bağımsız Amorite devletleri. Hükümdarlık MÖ 1730’da sona ermektedir.

• Ishbi-Erra: 33 yıl
• Shu-ilishu: 20 yıl
• Iddin-Dagan: 20 yıl
• Ishme-Dagan: 20 yıl
• Lipit-Eshtar: 11 yıl
• Ur-Ninurta (Ishkur’un oğlu, bolluk yıllarına hükmetti ve güzel bir hayat sürdü): 28 yıl
• Bur-Sin: 5 yıl
• Lipit-Enlil: 5 yıl
• Erra-Imitti: 8 yıl
• Enlil-Bani: 24 yıl
• Zambiya: 3 yıl
• Iter-Pisha: 4 yıl
• Ur-Dul-Kuga: 4 yıl
• Suen-magir: 11 yıl
• Damiq-ilicu: 23 yıl

Kraliyetin hüküm sürdüğü 11 şehir vardır. Toplam 134 kral 28876 + X yıl süresince hükmetmiştir.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• List of a wide selection of variant copies of the antediluvian part of the list
• The Sumerian king list: translation, as of July 28, 2002
• Another translation30 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vincente, Claudine-Adrienne, "The Tall Leilan Recension of the Sumerian King List", Zeitschrift für Assyriologie 50 (1995), 234–270
• Black, J.A., Cunningham, G., Fluckiger-Hawker, E, Robson, E., and Zólyomi, G., The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (https://web.archive.org/web/20081210062657/http://www-etcsl.orient.ox.ac.uk/), Oxford 1998.