Philippe Pétain

Philippe Pétain
Philippe Pétain'in resmî portresi, 1941.
Fransa Devlet Başkanı
Görev süresi 11 Temmuz 1940 - 19 Ağustos 1944
Yerine geldiği	Albert Lebrun (Fransa cumhurbaşkanı)
Yerine gelen	Charles de Gaulle (Geçici Hükümet Başkanı)
Fransa başbakanı
Görev süresi 16 Haziran 1940 - 11 Temmuz 1940
Yerine geldiği	Paul Reynaud
Yerine gelen	Pierre Laval (Konsey Başkan Yardımcısı olarak) Petain 18 Nisan 1942 tarihine kadar sembolik Hükümet Başkanı kaldı
Kişisel bilgiler
Doğum	Henri Philippe Benoni Omer Joseph Pétain 24 Nisan 1856 Cauchy-à-la-Tour, Pas-de-Calais, Fransa
Ölüm	23 Temmuz 1951 (95 yaşında) Île d'Yeu, Vendée, Fransa
Evlilik(ler)	Eugénie Hardon Pétain
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Fransa
Branşı	Fransız Ordusu
Hizmet yılları	1876–1934
Rütbesi	Fransa Mareşali (unvan) Général de division
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı

Henri Philippe Pétain (24 Nisan 1856 - 23 Temmuz 1951), Fransız mareşal. Birinci Dünya Savaşı sırasında Verdun Muharebesi'nde kazandığı zaferle bir "millî kahraman" durumuna gelmiş, ama İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlarla iş birliği yapan Vichy Hükümeti'nin başkanlığını üstlenerek bütün saygınlığını yitirmiştir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Pétain bir köylü ailesinden geliyordu. Saint-Cyr Askerî Akademisi'nde öğrenim gördü. Bir süre askeri akademide ders veren Pétain, bu görevi sırasında ordunun üst kademelerince savunulan taktik kuramlarına karşı çıktığı için oldukça yavaş yükseldi ve tuğgeneralliğe ancak 1914'te 58 yaşındayken getirildi.

1916'da Verdun kentine yönelik Alman saldırısını durdurmakla görevlendirildi. Durumun umutsuzluğuna karşın cephe ve ikmal sistemini yeniden düzenleyerek, topçu birliklerini akıllıca kullanarak ve birliklerine büyük bir moral gücü vererek Verdun'da tarihe geçecek bir zafer kazandı. Başkomutan General Robert-Georges Nivelle'in başarısızlıkla sonuçlanan saldırılarının ardından Fransız ordusunda ciddi ayaklanmalar baş gösterince Nivelle'in yerine başkomutanlığa getirildi.^[1]

Orduda disiplini tekrar kuran Pétain, 1918'de İtilaf Orduları komutanı General Ferdinand Foch'un zaferle sonuçlanan saldırısına katıldı. Kasım 1918'de Fransa mareşalliğine yükseltildi. Daha sonra da Yüksek Savaş Konseyi başkan yardımcılığı ve ordu genel müfettişliği gibi önemli görevlere atandı.

II. Dünya Savaşı sırasında Almanların Mayıs 1940'ta Fransa'ya saldırmalarının ardından, Başbakan Paul Reynaud tarafından başbakan yardımcılığına getirildi.16 Haziran'da başbakan oldu. Kısa bir süre sonra Fransa'nın yenilgisinin kaçınılmaz olduğunu öne sürerek ateşkes çağrısında bulundu. Ateşkesin imzalanmasından sonra Vichy'de toplanan Temsilciler Meclisi ve Senato tarafından devlet başkanı ilan edilerek olağanüstü yetkiler verildi.

Almanlarla iş birliği yaparak saldırının yol açtığı yıkımı onarabileceğini ve savaş tutsaklarını kurtarabileceğine inanan Pétain, ateşkes antlaşması uyarınca Alman işgali dışında kalan ve ülke topraklarının yalnızca üçte birini oluşturan Güney Fransa'da İş, Aile ve Vatan sloganıyla otoriter bir yönetim kurdu. Mason localarını kapattı ve Yahudilerin belirli mesleklere girmelerini yasaklayan yasalar çıkardı.

Aralık 1940'ta, Almanya'yla yakın iş birliğine gidilmesini savunan Başbakan Pierre Laval'i görevden alarak yerine Amiral François Darlan'ı getirdi. Bu tarihten sonra tarafsız bir politika izleyerek zaman kazanmaya çalışan Pétain Londra'ya gizlice bir elçi gönderdi. İspanya diktatörü Francisco Franco ile buluşarak ondan Hitler'in ordusunun Kuzey Afrika'ya geçmesine izin vermemesini istedi ve Aralık 1942'ye değin ABD'nin Vichy büyükelçisi olan William Leahy ile iyi ilişkiler kurdu.

Laval'i Almanların baskısıyla yeniden başbakanlığa getirmek zorunda kaldığı Nisan 1942'den sonra yönetim üzerindeki etkisini kaybettiyse de, Hitler'in bütün Fransa'yı Alman yönetimi altına sokacağından çekinerek istifa etmemekte direndi. Müttefiklerin Kasım 1942'de Kuzey Afrika'ya çıkmalarında sonra, bir yandan Afrika'daki Fransız kuvvetlerinin Müttefiklere katılmalarını sağlamak için o sırada Cezayir'de bulunan Amiral Darlan'a gizlice emirler gönderirken, öte yandan da çıkarmayı protesto eden mesajlar yayımladı.

Ağustos 1944'te General Charles de Gaulle'ün Paris'i kurtarmasından sonra iktidarın barışçı bir biçimde devredilmesini sağlamak amacıyla de Gaulle'e bir elçi gönderdiyse de de Gaulle elçiyi kabul etmedi. Ağustos sonunda Almanlar tarafından Vichy'den Almanya'ya götürüldü.

Savaş sonrası yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek Mahkemede Yargılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

De Gaulle başkanlığındaki geçici hükûmet, 23 Temmuz-15 Ağustos 1945 tarihleri arasında Pétain'i vatana ihanetten yargıladı. Anayasa Mahkemesi'nin kendisini yargılama hakkını reddetti.

Pétain'in davasının sonunda, tüm suçlamalardan mahkum edildi. Jüri, bir oy çokluğuyla onu ölüme mahkum etti. Mahkeme, ileri yaşı nedeniyle cezanın infaz edilmemesini istedi. Savaşın sonunda Fransa Cumhuriyeti Geçici Hükûmeti Başkanı olan De Gaulle, Pétain'in yaşı ve I. Dünya Savaşı'ndaki askeri katkıları nedeniyle cezayı ömür boyu hapse çevirdi. Mahkûmiyetinin ardından mahkeme, Pétain'i Fransa Mareşali'nin bir özelliği dışında tüm askeri rütbe ve unvanlardan yoksun bıraktı.

Cezanın açıklanması sırasında ayaklanmalardan korkan de Gaulle, Pétain'in eski özel uçağıyla derhal Pireneler'deki Fort du Portalet'e taşınmasını emretti,^[2] burada 15 Ağustos'tan 16 Kasım 1945'e kadar kaldı. Hükûmet daha sonra onu Fransız Atlantik kıyısındaki küçük bir ada olan Île d'Yeu'daki Portalet Kalesine transfer etti.^[3]

Hapis cezası[değiştir | kaynağı değiştir]

Takip eden yıllarda, Pétain'in avukatları ve Kraliçe Mary ve Windsor Dükü de dahil olmak üzere birçok yabancı hükûmet ve ileri gelen, Petain'in serbest bırakılması için Fransız hükûmetlerine başvurdu, ancak Dördüncü Cumhuriyet siyasetinin istikrarsız durumu göz önüne alındığında, hiçbir hükûmet serbest bırakılarak popülerliği riske atmaya istekli değildi. Haziran 1946 gibi erken bir tarihte, ABD Başkanı Harry Truman serbest bırakılması için araya girdi, hatta ABD'de siyasi sığınma teklifinde bulundu.^[4] Benzer bir teklif daha sonra İspanyol diktatör General Franco tarafından yapıldı.^[4]

Pétain, hapsedildiği sırada yaşına göre hala sağlıklı olmasına rağmen, 1947'nin sonlarında hafıza kaybı yaşadı.^[5] Ocak 1949'a gelindiğinde, zihninin berraklığı gitgide azalıyordu. Mayıs ayına kadar, Pétain sürekli hemşirelik bakımına ihtiyaç duyuyordu ve sık sık halüsinasyonlar görüyordu, örn. savaşta ordulara komuta ettiğini ya da odasının etrafında çıplak kadınların dans ettiğini söylüyordu.^[6] 1949'un sonunda, Pétain sadece ara sıra berraklık anları dışında neredeyse tamamen bunaktı. Ayrıca kalp sorunları yaşamaya başlamıştı ve artık yardımsız yürüyemiyordu. Ölümü ve cenazesi için planlar yapıldı.^[7]

8 Haziran 1951'de Başkan Auriol, Pétain'in çok az ömrü kaldığını bildirdi ve cezasını hastane hapsine çevirdi; haberler 17 Haziran seçimlerine kadar gizli tutuldu, ancak o zamana kadar Pétain Paris'e taşınamayacak kadar hastaydı.^[8]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Pétain, 23 Temmuz 1951'de Île d'Yeu'daki Port-Joinville'deki özel bir evde 95 yaşında öldü.^[3] Cesedi yerel bir mezarlığa gömüldü (Cimetière communal de Port-Joinville).^[9] Cenazesinin Verdun'da kendisi için hazırlanan mezara yeniden yerleştirilmesi için çağrılar yapıldı.^[10]

Onun bir ara protégé Charles de Gaulle daha sonra Pétain'in hayatının "sırasıyla banal, sonra şanlı, sonra içler acısı, ama asla vasat olmadığını" yazdı.^[11]

Mezarı yılda bir veya iki kez tahrip ediliyor.^[12]

İlgili şarkılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Maréchal, nous voilà !

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Keegan, John (1998). The First World War (İngilizce). Londra: Hutchinson. ISBN 978-0-09-180178-6. 
• Williams, Charles (2005). Pétain (İngilizce). Londra: Little Brown. ISBN 978-0-316-86127-4. 
• Paxton, Robert O. (1982). Vichy France: Old Guard and New Order, 1940–1944 (İngilizce). Columbia University Press. ISBN 0-231-12469-4.