Ahmet Davutoğlu'nun başbakanlıktan istifa süreci

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (sol) ve Başbakan Ahmet Davutoğlu (sağ)

Davutoğlu'nun istifa süreci, Ahmet Davutoğlu ve Recep Tayyip Erdoğan arasında yaşanan gerginlik sonucunda Davutoğlu'nun başbakanlık ve Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanlığı görevlerini bırakması ile sonuçlanmış süreçtir. Bu süreç, arka planını sunduğunu iddia eden Pelikan adlı bir grubun blog sitesinin adı ile özdeşleştirilip Pelikan Dosyası olarak da adlandırılmaktadır.[1] Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir Başbakan; askerî darbe, gensoru ve seçim mağlubiyeti gibi sebepler dışında bir sebepten ötürü partisinin genel başkanlığını ve başbakanlığı bırakma kararı almıştır.[2][3] Süreç, bazı yorumcular tarafından Saray Darbesi şeklinde de ifade edilmiştir.[4][5][6]

Davutoğlu'nun başbakanlıktan istifa edeceğine dair çıkan söylentileri, genel başkanı olduğu AK Parti'nin Merkez Karar Yönetim Kurulu'nun (MKYK) kendisinin elinden il ve ilçe başkanı atama yetkisini alması takip etti.[7][8]

4 Mayıs 2016 günü, Recep Tayyip Erdoğan ve Ahmet Davutoğlu arasında, Cumhurbaşkanlığı kaynakları tarafından "haftalık olağan görüşme" olarak açıklansa da,[9] rutin görüşme gününden bir gün önce Saray'da ikili bir toplantı yapıldı.[10] Bu toplantıda bir süredir devam eden ikili arasındaki gerilimin sonucu olarak, Davutoğlu'nun doğrudan istifa etmesi yerine AK Parti'yi kongreye götürmesi ve yeniden genel başkan adayı olmaması kararlaştırıldı.[11][12] Bu toplantıdan bir gün sonra Davutoğlu, 5 Mayıs 2016 günü 1 Kasım seçiminden sonra sadece 6 ay görev yapmasını nazara vererek "4 yıllık sürenin daha kısa sürmesi benim tercihim değildir. Zarurettir" şeklinde bir açıklama yaptı ve AK Parti'yi 22 Mayıs'ta yeni Genel Başkan seçimi yapması için 2. Olağanüstü Büyük Kongre'ye çağırdı.[12][13]

Davutoğlu'nun başbakanlığı bırakmasından sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "güçlü başkan ve zayıf başbakan" modelini uygulayacak bir kişiyi başbakan olarak işaret edeceği belirtildi.[14] 24 Mayıs 2016'da Binali Yıldırım, 65. Türkiye Hükümeti'ni kurarak başbakanlık görevine başladı.[15]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

AK Parti kurucusu ve eski Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi sonucunda 12.Cumhurbaşkanı seçilmesi ile birlikte Erdoğan'dan sonra Başbakanlığı ve parti genel başkanlığını kimin devralacağı sorusu Türkiye gündemini meşgul etmiştir.[kaynak belirtilmeli] 27 Ağustos 2014 tarihinde gerçekleştirilen, Adalet ve Kalkınma Partisi 1. Olağanüstü Büyük Kongresinde süreç sonuçlanmış; kamuoyunda Abdullah Gül ve Binali Yıldırım gibi isimler konuşulurken o dönem Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Ahmet Davutoğlu, AK Parti Genel başkanlığına seçilmiştir. Bu süreçte Recep Tayyip Erdoğan'ın özellikle emanetçi değil, güçlü başbakan istiyorum, sözleri ön plana çıkartılmış ve Erdoğan sonrasına dair düşük profilli başbakan eleştirilerinin de önüne geçilmek istenmiştir.[kaynak belirtilmeli]

Bazı yorumcular[kim?] Davutoğlu'nun, Erdoğan'ın cumhurbaşkanı sıfatıyla devam eden ve başkanlık sistemini getirmeyi de içeren siyasi gündemine itaatkâr bir yaklaşım içinde olacağını iddia etti.[16][17] Ancak, 20 aylık bir zaman diliminde, Genel Başkanlık ve Başbakanlık koltuğunda olan Ahmet Davutoğlu ile görevi devraldığı Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında bir dizi görüş ayrılığı yaşanmış ve süreç Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun, 05 Mayıs 2016 tarihinde aldığı olağanüstü büyük kongre kararı ile sonuçlanmıştır.[3]

Şeffaflık Paketi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kamuoyunda ilk olarak, Ocak 2015'te Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklanan ancak hayata geçirilemeyen 'şeffaflık paketi' ve 17 Aralık Yolsuzluk soruşturmasında adı geçen 4 bakanın yüce divana gönderilmesi hususlarında Davutoğlu-Erdoğan arasında gerginlik çıktığı iddia edilmişti.[18][19][20]

Erdoğan'ın Bakanlar Kurulunu toplaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Erdoğan Bakanlar Kurulunu Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde ilk defa Ocak 2015'te kendi başkanlığında toplamış ve bu toplantı öncesi verilen fotoğrafta Davutoğlu asık bir suratla fotoğraf vermişti.[21][22] Anayasal olarak Cumhurbaşkanı'nın Bakanlar Kurulunu toplama yetkisi olsa da olağandışı durumlar hariç bu yetki hiç kullanılmamıştı.[23] Erdoğan'ın Bakanlar Kurulunu toplaması Davutoğlu üzerindeki etkisini yitirmesi sonucu Davutoğlu'na bir mesaj verme amacı olduğu iddia edildi.[3][24]

Haziran 2015 Genel Seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2015 Türkiye Genel Seçimleri öncesinde gerçekleştirilen bir Adalet ve Kalkınma Partisi mitingi

2015 genel seçimleri öncesinde Davutoğlu'nun kendisinin ve Bülent Arınç, Abdullah Gül gibi bazı eski AK Parti ileri gelenlerinin istekleri doğrultusunda bazı adayları Milletvekili listesine koyması üzerine Erdoğan'ın Davutoğlu'na sert bir şekilde müdahale ettiği iddia edilmişti.[25] Bülent Arınç çözüm süreci noktasında Erdoğan'ı hükûmete müdahale etmekle suçlamış ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ile de polemik yaşamıştı.[26]

Hakan Fidan Krizi[değiştir | kaynağı değiştir]

Millî İstihbarat Teşkilatı müsteşarı Hakan Fidan'ın, Başbakan Ahmet Davutoğlu ile istişare ederek Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri için milletvekilliğine aday olmasına Cumhurbaşkanı Erdoğan kırgınım diyerek karşı çıktı.[27] Erdoğan: "Ben bunu da açık sözlü olarak değerlendirmek isterim. Ben adaylığına olumlu bakmıyorum. Bunu Sayın Başbakan’a da söyledim. Adaylığını kabul etmek veya onu aday olarak göstermek, o Sayın Başbakan’ın takdiridir, ona da benim karışma yetkim yok, böyle bir hakkım da yok."dedi. Erdoğan'ın bu açıklamaları üzerine Millî İstihbarat Teşkilatı müsteşarı Hakan Fidan adaylığını geri çekip, müsteşarlık görevine devam etmiştir.[28]

Koalisyon Hükumeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Ahmet Davutoğlu’nun Genel Başkanlığı'ndaki en zorlu sınavlarından[kaynak belirtilmeli] biri 7 Haziran seçimleri sonrasında tek başına iktidarı kaybetmesi oldu. Koalisyon kurulması için diğer partilerle görüşmelerin başladığı bu süreçte Ahmet Davutoğlu koalisyon kurulmasından yana bir tavır sergiledi ve Cumhuriyet Halk Partisi başta olmak üzere, diğer muhalefet partileri ile de koalisyon görüşmeleri gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise koalisyon ile ilgili, "Koalisyon olup olmayacağı görülecek. Ama son 20- 30 yıla bakınca en uzun süreli koalisyon üç buçuk sene sürmüş. Ondan önce 16 ay süren koalisyon bile var. Bunlardan ülkemiz için fayda bekliyorsak boşuna bekliyoruz." sözleri ile koalisyon hükûmetine sıcak bakmadığının sinyallerini verdi.[3]

Yeni Anayasa ve Başkanlık Sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Başbakan Ahmet Davutoğlu 7 Haziran seçimleri sonrasında "Halk anayasa değişikliği için bize yetki vermedi. Biz sistemin değişmesini isterdik, başkanlık sistemini gündeme getirdik. Ben de isterdim, beyannameye de koydum. Parlamenter sisteme karşı değilim hiçbir zaman da olmadım. Ama Türkiye’de uygulanan sistem parlamenter sistem değil. Biz başkanlık sistemine geçmeyi tasavvur ettik ama halk bunu uygun görmedi. Verdiği oylarla bize bu yetkiyi vermedi. O zaman şimdi var olan sistemi işletmektir bizim sorumluluğumuz." dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise konu ile ilgili olarak: "Cumhurbaşkanı elbette Anayasa'da sınırları çizilen yetkiler çerçevesinde ama doğrudan millete karşı sorumlu olarak görevini yürütmek durumundadır. Bu makamda kim oturursa otursun yapacağı budur. İster kabul edilsin ister edilmesin, Türkiye'nin yönetim sistemi bu anlamda değişmiştir. Şimdi yapılması gereken bu fiili durumun hukuki çerçevesinin yeni bir Anayasa ile netleştirilmesi, kesinleştirilmesidir." dedi.[kaynak belirtilmeli]

Barış İçin Akademisyenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Barış İçin Akademisyenler'in tutuklanmasını protesyo etmek için açılan bir pankart, Nisan 2016

Türkiye'nin güneydoğu illerinde devam eden çatışmalar ve operasyonlar sonucu ilân edilen sokağa çıkma yasaklarının ve şiddetin son bulmasının temenni edildiği, Barış için akademisyenler bildirisine imza atan akademisyenlerin tutuklanması ile ilgili olarak Başbakan Ahmet Davutoğlu:

"Ben prensip olarak hüküm verilene kadar eğer herhangi bir hukuki zorunluluk yoksa, insanların tutuklu yargılanmalarına karşıyım. Sonunda beraat olursa, özgürlüklerin kısıtlanması geri ödenemeyecek bir haktır. Bana en büyük cezayı versinler, ama konuşma, yürüme özgürlüğümü elimden almasınlar. 28 Şubat’ta baskılar yaşamış bir akademisyen olarak söylüyorum: Düşüncenin hiçbir türüne sınır getirilmesini kabul edemem. Boğaziçi Üniversitesi’ndeki o akademisyen (Esra Mungan) geçmişte başörtü yasağına da karşı çıkan bir isim. Onunla ilgili olumsuz kanaatim yok. Aksine özgürlükçü tutumunu duymuş olduğum bir isim. O parçalanmış bedenleri gördükten sonra hâlâ bir akademisyen o bildiriyi PKK’yı eleştirmeden okuyorsa, ben onunla ayrı bir düzlemde tartışır, mücadelemi veririm. Hukuki konu ayrıdır." diyerek karşı çıkmıştır.[29]

Pelikan Dosyası[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Pelikan (grup)

1 Mayıs 2016'da "Pelikan Dosyası" adı altında yayınlanan anonim bir blog'da Davutoğlu'nun Erdoğan'a ihanet ettiği ve istifa etmesi gerektiği savunuldu.[30][31][32] Listenin adı, 1993'te vizyona giren siyasi gerilim filmi Pelikan Dosyası'na gönderme yaptı.[33] Blog'da Davutoğlu ile Erdoğan arasındaki 27 gerilim noktası listelendi.[32] Davutoğlu, meclisteki son grup toplantısında Pelikan Dosyası'na isim vermeden değinerek "Gerekirse makamı ayağımın altına alırım; sanal şarlatanların oyunlarına izin vermem." sözlerini söyledi.[34][35] Cumhuriyet, bu konuşmayı Davutoğlu'ndan istifa sinyali olarak yorumladı.[36]

Pelikan dosyasının iddia ettiği 27 anlaşmazlık konusu aşağıdaki gibidir:[37]

  1. Erdoğan, Davutoğlu'nun başbakan olduktan kısa süre sonra uygulamak istediği "şeffaflık yasası"na karşı çıktı ve tasarının yasallaşmasını durdurdu.
  2. Davutoğlu'nun 17-25 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarında adı geçen dört eski AK Parti'li bakan Egemen Bağış, Zafer Çağlayan, Muammer Güler ve Erdoğan Bayraktar'ın Yüce Divan'a gönderilmesi taraftarı oldu. Sonradan AK Parti milletvekillerinin karşı oylarıyla dört eski bakanın Yüce Divan'a gitmesi engellendi.
  3. Davutoğlu, Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı Hakan Fidan'ın Haziran 2015 genel seçimleri için milletvekili adayı olmasından sorumluydu ancak Erdoğan, Fidan'ın milletvekilliğini istemeyince Fidan adaylıktan çekilerek tekrar MİT Müsteşarlığı görevine döndü.
  4. Davutoğlu, Çözüm süreci sırasındaki müzakerelerin sonucu olan Dolmabahçe Mutabakatı'nın halka açıklanmasına izin verdi. Erdoğan tarafından bildirinin 'İzleme Komitesi' kısmına eleştiriler yapıldı ve çok uzun süre geçmeden çözüm süreci tamamen sona erdirildi.
  5. Davutoğlu, Erdoğan'ın Dolmabahçe Mutabakatı'na müdahale etmesini eleştiren Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ı destekledi.
  6. İlişkiler Davutoğlu'nun, Erdoğan'a yaptıkları eleştirilerle bilinen medya ve haber kaynaklarına basın açıklaması yapması ve röportaj vermesi yüzünden soğuklaştı.
  7. İki siyasetçi arasındaki gerginlik, Davutoğlu'nun Haziran 2015 seçiminden sonra halkın başkanlık sistemini getirmek için kendilerine yetki vermediğini söylemesiyle arttı.
  8. Davutoğlu, koalisyon hükûmeti sonucu çıkan Haziran 2015 seçiminden sonra AK Parti'ye koalisyon için Erdoğan'ın ailesinin (özellikle oğlu Bilal Erdoğan'ın yolsuzluk iddialarıyla ilgili olarak) yargılanması koşulunu getiren Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) lideri Devlet Bahçeli'yi destekledi.
  9. Davutoğlu ile Erdoğan arasında Haziran 2015 seçimi sonrasında AK Parti'nin koalisyon hükûmeti kurup kurmamasına ya da erken seçime gidilmesine dair çıkan genel anlaşmazlık da dosyaya dahil edildi.
  10. Davutoğlu, kendisini destekleyen gazeteleri de içeren bir medya ağı kurmakla suçlandı.
  11. Davutoğlu ayrıca bazı Erdoğan yanlısı basın unsurlarını sansürlemekle suçlandı.

Sonuç[değiştir | kaynağı değiştir]

Davutoğlu'nun yetkilerinin AK Parti MKYK'da alınması[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Nisan 2016 tarihinde yapılan Akparti MKYK’sında alınan kararla, genel başkanın “il ve ilçe başkanı atama yetkisi” MKYK'ya verildi.[38] Bu toplantıda alınan kararın toplantıdan önce Erdoğan'a yakın üyeler tarafından alındığı ve toplantı sırasında Davutoğlu'na imzalatıldığı iddia edildi.[20][39]

Davutoğlu'nun görevi bırakma kararı[değiştir | kaynağı değiştir]

4 Mayıs 2016 günü, Recep Tayyip Erdoğan ve Ahmet Davutoğlu arasında Saray'da Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre "olağan" ikili bir toplantı yapıldı.[40] Ancak toplantı olağan görüşmeden bir gün önce yapılmıştı ve 1 saat 40 dakika sürdü.[41][42] Bu toplantıda Davutoğlu'nun doğrudan istifa etmesi yerine AK Parti'yi kongreye götürmesi ve yeniden genel başkan adayı olmaması kararlaştırıldı.[11][12] Toplantıdan hemen sonra AK Parti’nin olağanüstü kongre'ye gideceği haberlere yansıdı.[43]

5 Mayıs 2016 günü 1 Kasım seçiminden sonra sadece 6 ay görev yapmasını nazara vererek "4 yıllık sürenin daha kısa sürmesi benim tercihim değildir. Zarurettir" şeklinde bir açıklama yaptı ve AK Parti'yi 22 Mayıs'ta yeni Genel Başkan seçimi yapması için 2. Olağanüstü Büyük Kongre'ye çağırdı.[12][44]

Ahmet Davutoğlu'nun Recep Tayyip Erdoğan ile arasındaki gerginliğin sonucunda istifa karar alması bazıları tarafından Saray Darbesi şeklinde ifade edilmiştir.[4][5][6][45]

2. AK Parti Olağanüstü Kongresi[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası medya yorumcuları Davutoğlu'nun istifasını Erdoğan'ın Türkiye'yi başkanlık sistemine çevirmekteki en küçük fikir ayrılıklarına dahi tahammülünün olmadığı şeklinde yorumladı.[46]

Yerel ve uluslararası yorumcular, 2. AK Parti Olağanüstü Kongresi'nde Genel Başkan seçilmesi için Erdoğan'ın yeni işaret edeceği başbakan adayının kendi düşüncesi ile tamamen uyumlu ve onun ajandasını yerine getirecek bir kişi olacağını iddia ettiler. Bu adaylar arasında Erdoğan'ın damadı Berat Albayrak veya kendine yakın isimlerden Binali Yıldırım, Mustafa Şentop, Mehmet Müezzinoğlu, Efkan Ala ve Bekir Bozdağ'ın isimleri geçmektedir.[14][47][48][49][50] Yorumcular, bunlara ek olarak Davutoğlu'nun istifasıyla Erdoğan'ın başkanlık sistemini "De facto" olarak uygulamaya koyduğunu, bundan sonra gelecek başbakan'ın Erdoğan'ın emirlerinin uygulamaya koymaktan başka bir işlevinin olmayacağını iddia ettiler.[51][52]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

İstifa kararının hemen sonrasında Türk lirası Amerikan doları karşısında sert bir düşüş yaşayarak USD/TL döviz kuru 2.97'ye kadar çıktı.[53] Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's Davutoğlu'nun istifası ve olağan siyasi belirsizliklerin Türkiye'nin kredi notuna negatif etki edebileceği açıklaması yaptı.[54]

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun kongre kararı alması ile ilgili olarak:

"Başarılı sonuçlar almıştır. Meşruluğu tartışılmamıştır. Davutoğlu’nu başbakanlık koltuğuna millî irade getirmiştir. Ancak bir kişinin iradesiyle koltuğundan ayrılmak zorunda kalmıştır. o bir kişi 4 Mayıs Saray darbesinin gerçekleştiren kişidir. Davutoğlu darbeye boyun eğerek dikta yönetimine zemin hazırlamıştır. Yapması gereken direnmeliydi. Demokrasi adına Davutoğlu’nu savunmak bize düştü. AK Parti’nin bütün kadrolarının darbeyi kabullenmiş olması acı verici tablodur. Demokrasilerde darbeler desteklenmez direnilir. Davutoğlu maalesef bunu yerine getirememiştir. 4 Mayıs darbesi AK Parti iç sorunu değildir. Hükümete karşı yapılmıştır. Darbeyi yapanlar şunu unutmasınlar CHP olduğu sürece amaçlarına ulaşamayacaklar. Darbecileri yeneceğiz.” dedi.[55][56]

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan yardımcısı Sezgin Tanrıkulu ise Davutoğlu dönemini Türkiye'nin en kanlı 21 ayı olarak ifade etmiştir.[57]

Amerika Birleşik Devletleri adına konuşan Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest, Ahmet Davutoğlu'nun kararını değerlendirirken:

"Başbakan ABD'nin iyi bir ortağıydı ve onun liderliğini takdir ettik. Açıkçası o ve başkan yardımcısı, ülkelerimiz için önemli olan çeşitli konularla ilgili sürekli olarak iletişim içindeydi.” dedi.[58][59]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Erdoğan - Davutoğlu gerilimi Financial Times'ta". Birgün. 3 Mayıs 2016. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  2. ^ "Ahmet Davutoğlu Resigns: Why The Turkish Prime Minister Had To Go". newsweek.com. 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  3. ^ a b c d "Beştepe ile kırılma noktaları". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  4. ^ a b "Cumhuriyet Gazetesi - #4 Mayıs Saray darbesi". cumhuriyet.com.tr. 4 Mayıs 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  5. ^ a b "Nihat Genç yazdı: Bu saray darbesi nedir .toğlanları". odatv.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  6. ^ a b Doğan Akın. "Davutoğlu'na Saray darbesini MHP'ye yargı darbesi izler mi; 25 maddede AKP tarihi ve ihtimaller". t24.com.tr. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  7. ^ "Ahmet Davutoğlu istifa mı etti?". Gerçek Gündem. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  8. ^ "AKP MKYK'den Davutoğlu'na büyük darbe". Cumhuriyet. 29 Nisan 2016. 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  9. ^ Hazar Şahsuvar (4 Mayıs 2016). "Cumhurbaşkanlığı kaynakları: Haftalık olağan görüşme sona erdi". Karar. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  10. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan Başbakan Davutoğlu görüşmesi sona erdi". Sabah. 4 Mayıs 2016. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  11. ^ a b "Ahmet Davutoglu, Turkey's Prime Minister, Is Expected to Be Replaced". The New York Times. 5 Mayıs 2016. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  12. ^ a b c d "Davutoğlu, Erdoğan'ı yalanlayıp gitti: Tercih değil, zaruret". Cumhuriyet. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  13. ^ "Son Dakika: AKP kongreye gidiyor!". Detay Kıbrıs. 4 Mayıs 2016. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  14. ^ a b "Recep Tayyip Erdogan: Turkey's ruthless president". BBC News. 2 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016. 
  15. ^ Yeni Kabine Belli Oldu! 24 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NTV. Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2016
  16. ^ Candemir, Yeliz (29 Ağustos 2014). "New Turkish Cabinet Shows Continuity With Erdogan Legacy". WSJ. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  17. ^ "Turkey's Davutoglu expected to be a docile prime minister _ with Erdogan calling the shots". Fox News. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  18. ^ "Fatih Altaylı: Davutoğlu istifa etti, Erdoğan kabul etmedi!". 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  19. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - Fatih Altaylı canlı yayında açıkladı: Davutoğlu istifasını verdi..." 2 Mayıs 2016. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  20. ^ a b "Erdoğan Davutoğlu krizinin geçmişi". Sözcü. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  21. ^ "Bakanlar Kurulu'na Erdoğan başkanlık etti". Anadolu Ajansı. 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  22. ^ "Erdogan chairs Turkey cabinet for 1st time as president - WORLD - geo.tv". 19 Ocak 2015. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2015. 
  23. ^ Anadolu Ajansı (c) 2011. "Bakanlar Kurulu'na 5 cumhurbaşkanı başkanlık etmişti". 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2015. 
  24. ^ "'Erdoğan başkanlık etti diye gücüm azalmaz'". 17 Ocak 2015. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2015. 
  25. ^ "Erdoğan'dan Davutoğlu'na çok sert çıkış iddiası: Seni Ecevit'ten beter yaparım!". 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2015. 
  26. ^ "Bülent Arınç ve Melih Gökçek arasında ne oldu?". Internethaber. 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2015. 
  27. ^ "Hakan Fidan milletvekili aday adaylığını geri çekti! Hakan Fidan kimdir?". Milliyet. 10 Mart 2022. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022. 
  28. ^ "Hakan Fidan aday olduğunda ne demişlerdi". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  29. ^ "Erdoğan ve Davutoğlu'nu Akademisyenler Hakkındaki Sözleri İçin Tersledi". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  30. ^ "'Pelikan dosyası' doğru çıktı". Cumhuriyet. 4 Mayıs 2016. 13 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  31. ^ "'Reis'çiler düğmeye bastı: 'Pelikan Dosyası' adlı blogda 'Hoca' yerden yere vuruldu". Diken.com.tr. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  32. ^ a b "AKP'li kaynaklar: 'Pelikan Dosyası'nın ardındaki isim Nasuhi Güngör". Diken. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  33. ^ "How mysterious new Turkish blog exposed Erdogan-Davutoglu rift". Al-Monitor. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  34. ^ "AKP grup toplantısı". 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  35. ^ "Davutoğlu'nun 'Pelikan' çıkışı sonrası Saray'dan ilginç". birgun.net. 3 Mayıs 2016. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  36. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - Başbakan Davutoğlu'ndan istifa sinyali". 3 Mayıs 2016. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2016. 
  37. ^ "Mayıs 2016 – pelikandosyasi". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016. 
  38. ^ "İşte AK Parti MKYK'da alınan yetki kararının perde arkası - Gündem Haberleri". www.haberturk.com. 30 Nisan 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  39. ^ "Davutoğlu'na darbe üzerine darbe". 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  40. ^ Hazar Şahsuvar (4 Mayıs 2016). "Cumhurbaşkanlığı kaynakları: Haftalık olağan görüşme sona erdi". Karar.com. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  41. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan Başbakan Davutoğlu görüşmesi sona erdi". Sabah. 5 Mayıs 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2016. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  43. ^ Haber7. "Erdoğan-Davutoğlu görüşmesi dünya basınında". Haber7. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  44. ^ "Gündem – Türkiye Haberleri ve Gerçek Gündem - NTV". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  45. ^ ""Darbenin adı 4 Mayıs Saray Darbesi"". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  47. ^ "Turkey PM Ahmet Davutoglu to quit amid reports of Erdogan rift". BBC News. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016. 
  48. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - #4 Mayıs Saray darbesi". 4 Mayıs 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  49. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - Davutoğlu'nun yerine dört aday". 4 Mayıs 2016. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  50. ^ "Turkish leadership split spoils the party". BBC News. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  51. ^ YENİ MESAJ (5 Mayıs 2016). "Başkanlık sistemi fiilen başladı". YENİ MESAJ. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  52. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  53. ^ "Dolar uçtu". odatv.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  54. ^ Orhan Akkurt (5 Mayıs 2016). "Moody's'ten Davutoğlu istifası sonrası ilk açıklama - Zaman Amerika". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  55. ^ "Kılıçdaroğlu: Davutoğlu'na tüm haklarımızı helal ediyoruz". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  56. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - Kılıçdaroğlu'ndan direniş çağrısı". 5 Mayıs 2016. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016. 
  57. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - CHP'de helallik çatlağı". 5 Mayıs 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  58. ^ "Disney filmlerini Tim Burton yönetirse..." CNN Türk. 5 Mayıs 2016. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016. 
  59. ^ John Hudson (5 Mayıs 2016). "America Loses Its Man in Ankara". Foreign Policy. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2016. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ahmet_Davutoğlu%27nun_başbakanlıktan_istifa_süreci&oldid=31667626" sayfasından alınmıştır