Pamir Kırgızları
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Pamir Kırgızları, 1575 yılından beri Pamir Dağları'nın eteklerine yerleşen Kırgızlardan bir bölük.[1] Kırgızistan'da Sovyetlerin işgaliyle Pamir'e iki dalga göç oldu. Ayrıca esas geçim kaynağı hayvancılığın kamulaştırılması, kişilerin geçim kaynaklarını kaybetmesiyle Sovyet Kırgızistan'ından Pamir'e göçün sebebi olmuştur. 1920’li — 1930’lu yıllar Kırgızistan'dan Pamir'e doğru bazı göçlere sahne olur.[2]
Politik ayrışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Vahan koridoru oluşturulunca Afganistan İngiltere ile Sovyetler Birliği arasında tampon ülke konumuna gelir. Böylece Kırgızistan Kırgızlarına tesir eden Sovyetleştirme etkisi Pamir Kırgızlarını etkilemez. Pamir Kırgızları iki büyük siyasi güç arasında yer alır. O zamanki nüfusları yaklaşık 65 bin kişiydi bu kişilerin çoğu da Tacikistan'dan göç etmek mecburiyetinde kalan Kırgızlar idi. Bunun dışında yörede yer alan Afganistan'ın yerlisi olan Kırgızlar da bulunmakta idi ki nüfusları yaklaşık olarak 2.000 kişi kadardı. Fakat buradaki Kırgızların kaderleri farklı şekilde gelişmiştir. 20 yüzyıldaki göç hareketleriyle günümüzde Pamir Kırgızlarının soyları Afganistan dışında Türkiye ve Pakistan'da yaşamaktadır.
Etnografisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Pamir Kırgızlarının geçim kaynağı hayvancılık olmuştur. Hayvancılıkta ise çoğunlukla koyun, at ve yak (Tıva Türkçesinde sarlık) adı verilen Tibet öküzü yetiştiriciliğidir. Tacikler ve Uygur Türkleri ile hayvancılıkta ticareti yapıldı. 1892 yılında nüfusları 10 bin dolayında iken gezi için gelen Rus araştırmacılar ilk kez Pamir Kırgızları terimini kullanmaya başladılar. Rus gezgincilerin o yıllardaki yazılarında Pamir Kırgızlarının sade bir yaşamları olduğu çok misafirperver toplum olduğu yazılmıştır.[3]
Etnogenetik[değiştir | kaynağı değiştir]
Araştırmacılar bu manada daha çok Tacikistan Kırgızlarını araştırmışlardır.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2016.
- ^ "Листая старые журналы. Памирские киргизы конца XIX века глазами военного писателя Бориса Тагеева — Фергана". 9 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.