Orta kronoloji
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Orta kronoloji, Babil'in altıncı kralı Hammurabi'nin saltanatını MÖ 1792-1750'ye ve Babil'in yağmalanmasını MÖ 1595'e sabitleyen Yakın Doğu Bronz ve Erken Demir Çağı'nın bir kronolojisidir.[1] Kronoloji, Ammisaduka'nın Venüs Tableti ile Enuma Anu Enlil tableti 63'ten elde edilen kanıtlarla belirlenen 56/64 yıllık bir astronomik hesaplamaya dayanmaktadır. Geleneksel ders kitapları orta kronolojiyi kullanma eğilimindedir ancak ilk dendrokronolojik ve astronomik kanıtlar bunun için çeşitli problemler ortaya koymuştur.[2] Bu, kısa kronolojilerin bazıları tarafından daha fazla benimsenmesine yol açmıştır.[3][4] Bununla birlikte, son araştırmalar orta kronolojinin büyük olasılıkla doğru olduğunu göstermiştir.[5]
Son yıllarda çeşitli bilim insanları, farklı kronolojileri tercih etmiştir. Aşağıda farklı kronolojilerine göre tarihsel olayların bir tablosu gösterilmektedir:
| Tarihsel olay | Ultra uzun/Ultra yüksek kronoloji | Uzun/Yüksek kronoloji | Orta kronoloji | Kısa/Düşük kronoloji | Ultra kısa/Ultra düşük kronoloji |
|---|---|---|---|---|---|
| Akad İmparatorluğu | ? | ? | MÖ 2334–2154 | MÖ 2270–2083 | MÖ 2200–2018 |
| Üçüncü Ur Hanedanı | ? | MÖ 2161–2054 | MÖ 2112–2004 | MÖ 2048–1940 | MÖ 2018–1911 |
| İsin Hanedanı | ? | MÖ 2017–1793 | ? | MÖ 1922–1698 | |
| Birinci Babil Hanedanı | ? | MÖ 1950–1651 | MÖ 1894–1595 | MÖ 1830–1531 | MÖ 1798–1499 |
| Hammurabi'nin saltanatı | MÖ 1933–1890[6] | MÖ 1848–1806 | MÖ 1792–1750 | MÖ 1728–1686 | MÖ 1696–1654 |
| Ammisaduka'nın saltanatı | ? | MÖ 1702–1682 | MÖ 1646–1626 | MÖ 1582–1562 | MÖ 1550–1530 |
| Babil'in düşüşü | MÖ 1736[7] | MÖ 1651 | MÖ 1595 | MÖ 1531 | MÖ 1499 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Martin Bernal (1991). Black Athena. Rutgers University Press. ss. 215ff. ISBN 978-0-8135-1584-7.
- ^ Jane McIntosh (2005). Ancient Mesopotamia: New Perspectives. ABC-CLIO. ss. 47-. ISBN 978-1-57607-965-2. 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "Gurzadyan, V. G., On the Astronomical Records and Babylonian Chronology, ICRA, University of Rome "La Sapienza", Italy and Yerevan Physics Institute, Armenia, Akkadica, v. 119–120 (2000), ss. 175–184.)". 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Warburton, D.A., The Fall of Babylon in 1499: Another Update, Akkadica, v. 132, 1 (2011)
- ^ "Cornell-led research resolves long-debated Mesopotamia timeline". 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Orientalia. Pontificium institutum biblicum. 1998. 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ Eder, Christian. Assyrische Distanzangaben und die absolute Chronologie Vorderasiens, AoF 31, 191–236, 2004.