Nobel Ödülü tartışmaları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

1901'deki ilk ödülden bu yana, Nobel Ödülü'nün verilmesi zaman zaman eleştirilere[1] ve tartışmalara neden oldu. 1896'da ölümünden sonra, İsveçli sanayici Alfred Nobel'in vasiyeti, fizik, kimya, fizyoloji veya tıp, edebiyat ve barış alanlarında insanlığa hizmet için yıllık bir ödül verilmesini sağladı. Benzer şekilde, Sveriges Riksbank Alfred Nobel Anısına İktisadi Bilimler Ödülü de Nobel Ödülleri ile birlikte verilmektedir.

Nobel, "önceki yıl boyunca insanlığa en büyük yararı sağlayacak olanları" ödüllendirmeye çalıştı. Ödülün, "alanında en önemli 'keşfi' veya 'icadı' yapacak kişiye" verilmesi gerektiğini belirtti. Ödül komiteleri bilim insanlarını tarihsel olarak öneme sahip buluşlara ve icatlara göre ödüllendirdi. Fizikteki Nobel Ödüllerinin %77'si keşiflere verilirken, sadece %23'ü icatlara verildi.[2][3] Ek olarak, bilimsel ödüller genellikle tek bir yıldan ziyade tüm bir kariyere yapılan katkıları ödüllendirmektedir.

Matematik ve diğer birçok bilimsel ve kültürel alan için Nobel Ödülü verilmemiştir.[4] Bunun bir nedeni Nobel'in matematiği pratik bir disiplin olarak görmemiş olmasıdır.[5] Hem Fields Madalyası hem de Abel Ödülü "Matematiğin Nobel Ödülü" olarak tanımlanmıştır.[6][7]

En şiddetli tartışmalar Edebiyat,[8][9][10][11] Barış ve Ekonomi ödülleri üzerine olmuştur.[12] Katkıda bulunan kişinin çalışmasının daha değerli olduğu konusundaki tartışmaların ötesinde, eleştirmenler çoğunlukla siyasi önyargı ve Avrupa merkezciliğini öne sürdüler.[13][14][15][16] Nobel'in Edebiyat ödülü ile ilgili orijinal sözlerinin yorumu da tekrar tekrar gözden geçirildi.

Bilimsel ödüller (Fizik, Kimya ve Tıp) için önemli bir tartışma yaratan faktör, her ödülün her yıl ikiden fazla farklı araştırma ve üçten fazla farklı kişi tarafından paylaşılamayacağı Nobel kuralıdır.[17] 1901'de bu kural yeterliyken bilim araştırmalarının çoğu, kendi küçük asistan grubuyla göreceli olarak yalıtılmış olarak çalışan bireysel bilim adamları tarafından yürütülüyordu. Daha yakın zamanlarda bilim araştırmaları giderek daha yaygın bir uluslararası işbirliği ve bilim insanları arasında fikir alışverişi konusu haline geldi. Düzinelerce hatta yüzlerce araştırmacıdan oluşan farklı araştırma grupları, bir keşfi varsaymak, geliştirmek ve kanıtlamak için yıllarca süren çabalar gösterdiler. Bu durum, büyük araştırmalarda önemli katılımcıların ihmallerine yol açmıştır. 2008 Nobel Fizik Ödülü örneğine veya Higgs bozonu keşfini belgeleyen bilimsel makaleleri üreten Atlas/CMS İşbirliği örneğinde olduğu gibi 15 sayfayı dolduran araştırmacı listesinin örneğine bakılabilir.[18][19][20]

Kimya[değiştir | kaynağı değiştir]

2020[değiştir | kaynağı değiştir]

Litvanyalı ve İspanyol bilim toplulukları, komite Virginijus Šikšnys veya Francisco Mojica'yı; Emmanuelle Charpentier ve Jennifer Doudna'nın kazandığı ödüle dahil etmediğinde hayal kırıklığını dile getirdiler çünkü her ikisi de CRISPR gen baskı yöntemine önemli katkılarda bulunmuştu.[21][22][23]

2008[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 ödülü, yeşil floresan protein veya GFP üzerindeki çalışmaları nedeniyle Osamu Shimomura, Martin Chalfie ve Roger Y. Tsien'e verildi. Dördüncü potansiyel alıcının, GFP genini klonlayan ve biyolojik izleyici olarak kullanılmasını öneren ilk kişi olan Douglas Prasher'in, nezaketen bir servis otobüsü şoförü olarak çalıştığı gerçeği medyada önemli ölçüde yer aldı.[24][25] Prasher'ın çalışmalarına destek verilmemesi ve çalıştığı Massachusetts'teki Woods Hole Oşinografi Enstitüsü'nde görev yapamaması Prasher'in bu araştırma alanından 1992'de ayrılmasına neden oldu, ancak bu genin örneklerini ilgilenen araştırmacılara sunmadan önce değildi.[26] Tsien, ödülün genellikle "belirli keşifler" için verildiğini ve Shimomura ile Prasher'ı 2004'te Nobel Komitesi'ne sunduğuna dikkat çekti.[24] Chalfie, " Douglas Prasher'ın çalışması, laboratuvarımızda yaptığımız iş için kritik ve gerekliydi. Ödülü Douglas'a ve diğer ikisine kolayca verip beni dışarıda bırakabilirlerdi" demiştir.[27] Roger Tsien, akademik kariyeri durduğunda Prasher'a bir iş teklif etmişti. Sonunda, Prasher teklifi kabul etti ve 2013'te Tsien'in laboratuvarına katılmak için UCSD'ye taşındı.[24]

2007[değiştir | kaynağı değiştir]

Metal yüzeylerin katalitik etkileri üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle 2007 Nobel Kimya Ödülü'nün tamamını alan Gerhard Ertl, modern yüzey bilimi ve katalizinde temel bir öncü olan Gábor Somorjai'nin[28] ödülü kazanamamasını sürpriz ve hayal kırıklığı olarak nitelemiştir.[29] Somorjai ve Ertl daha önce 1998'de Wolf Kimya Ödülü'nü paylaşmıştı. Nobel Ödülü komitesinin Somorjai'yi dışlama kararı yüzey bilimleri camiasında eleştirildi[30] ve halen gizemini koruyor.

2003[değiştir | kaynağı değiştir]

Peter Agre "su kanallarını keşfettiği için" ödüllendirildi. Agre aquaporin . çalışmasını 1988 yılında yayınladı. 1986'da Gheorghe Benga, kırmızı kan hücresi zarında bir protein su kanalının varlığını göstermişti.[31][32] Gheorghe Benga'nın 2003 Nobel Kimya Ödülü'nden çıkarılması, Nobel Ödüllerinin verilmesinde yeni bir hataydı.[33][34] Agre, Benga ve diğerlerinin aquaporinlerin keşfine katkısını Nobel Konferansında kabul etti: "Onların [aquaporinlerin] varlığı, su taşınımı alanında bizden onlarca yıl önce bir grup öncü tarafından önerildi"[35]

1922–1946[değiştir | kaynağı değiştir]

1922'den 1946'ya kadar, kovalent bağ, elektron çifti, Lewis yapısı ve diğer ufuk açıcı katkılarıyla tanınan Gilbert N. Lewis, Kimya dalında 41 kez Nobel Ödülü'ne aday gösterildi ancak hiçbir zaman kazanamadı.[36][37] Walther Nernst'in laboratuvarında çalışırken Lewis'in görünüşe göre Nernst ile ömür boyu sürecek bir düşmanlık geliştirdiği tahmin ediliyor. Sonraki yıllarda Lewis, eski öğretmenini birçok kez eleştirmeye ve kınamaya başladı ve Nernst'in ısı teoremi üzerindeki çalışmasını "kimya tarihinde üzücü bir bölüm" olarak nitelendirdi.[38] Nernst'in bir arkadaşı, Wilhelm Palmær [sv], Nobel Kimya Komitesi üyesiydi. Lewis'i ödül için üç kez aday göstererek ve ardından olumsuz raporlar yazarak termodinamik alanında Lewis'e Nobel Ödülü'nü engellemek için Nobel aday gösterme ve raporlama prosedürlerini kötüye kullandığına dair kanıtlar vardır.[39]

Diğerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomi, Nobel'in orijinal ödül disiplinleri listesinde değildi. İsveç merkez bankası Sveriges Riksbank, 1969'da Alfred Nobel'in Anısına Sveriges Riksbank İktisadi Bilimler Ödülü'nü yarattı. Diğerleriyle aynı kurallara tabi olmasına rağmen, Nobel ailesinin üyeleri de dahil olmak üzere birçok kişi bu ödülü Nobel'in amacını ihlal ettiği için eleştirdi. (2010 (2010) itibarıyla), Chicago Üniversitesi, diğer üniversitelerden çok daha fazla olan dokuz Ödül kazanmıştı. Bu, alternatif veya heterodoks ekonomiye karşı önyargı iddialarına yol açtı.

2008[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 ödülü ekonomist Paul Krugman'a "ticaret kalıpları ve ekonomik faaliyetin yeri konusundaki analizi nedeniyle" verildi. Krugman, George W. Bush'un sert bir eleştirmeniydi. Ödül, "Bush eleştirmeni 2008 Nobel'i ekonomi dalında kazandı" gibi başlıklarla solcu bir önyargıyla suçlandı ve ödül komitesinin "komitenin şimdiye kadar siyasi bir duruş sergilediğini" reddetmesine yol açtı.[43]

1994[değiştir | kaynağı değiştir]

John Forbes Nash ve diğerlerine "işbirlikçi olmayan oyunlar teorisindeki dengelerin öncü analizinden dolayı" verilen 1994 ödülü , Nash'in akıl hastalığı ve anti-Semitizm iddiası nedeniyle seçim komitesinde tartışmalara neden oldu.[44] Tartışma, yönetim kurulunda bir değişiklikle sonuçlandı: üyeler sınırsız süreler yerine üç yıl görev yaptı ve ödülün kapsamı siyaset bilimi, psikoloji ve sosyolojiyi içerecek şekilde genişletildi.[45][46]

1976[değiştir | kaynağı değiştir]

1976 ödülü Milton Friedman'a "tüketim analizi, para tarihi ve teorisi alanlarındaki başarıları ve istikrar politikasının karmaşıklığını gösterdiği için" verildi. Ödül, Friedman'ın Şili diktatörü Augusto Pinochet ile olan ilişkisi nedeniyle uluslararası protestolara neden oldu. Mart 1975'te Friedman Şili'yi ziyaret etti ve Pinochet ve diğer hükûmet yetkilileriyle görüşerek enflasyon üzerine konferanslar verdi.[47]

Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]

Edebiyat Ödülü, tartışmalı ödüller ve küçümsemelerle dolu bir geçmişe sahiptir. İrlandalı James Joyce, Fransız Marcel Proust, Arjantinli Jorge Luis Borges ve Amerikalı Henry James, WH Auden, Philip Roth ve John Updike dahil olmak üzere pek çok büyük yazar Nobel Komitesi tarafından muhtemelen siyasi veya edebiyat dışı nedenlerle görmezden gelindi.[48]

1901'den 1912'ye kadar komitenin çalışmaları, Nobel'in vasiyetinde belirtilen "ideal yönün", Leo Tolstoy, Henrik Ibsen, Émile Zola ve Mark Twain'in reddedilmesine neden olan "yüce ve sağlam bir idealizm" olarak yorumlanmasını yansıtıyordu. İsveç'in Rusya'ya karşı tarihi antipatisi, ödülü ne Tolstoy ne de Anton Çehov'un almamasının nedeni olarak gösterildi. Birinci Dünya Savaşı sırasında ve hemen sonrasında, komite tarafsızlık politikası benimsedi ve savaşmayan ülkelerden yazarları tercih etti.[49]

Ödül için dikkate değer bir diğer eksiklik, Güney Hindistan'ın kurgusal kasabası Malgudi'de geçen eserleri ve Hint destanlarının kısaltılmış versiyonları olan Ramayana ve Mahabharata ile tanınan Hint bir yazar olan RK Narayan'dır. Birçok kez Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiş ve kısa listeye alınmış olmasına rağmen,[50] Narayan bu ödülü asla kazanamadı. Eserleri için Narayan'ın ajanı olarak çalışmayı kendine görev edinen Graham Greene, altmışlı yıllarda Narayan'ın bir gün Nobel Ödülü'nü kazanacağına olan güvenini dile getirdi. Greene'in görüşleri ile aynı fikirde olan Jeffrey Archer, daha yakın zamanda RK Narayan'ın gerçekten Nobel Ödülü'nü kazanmış olması gerektiği görüşünü tekrarladı.[51] Edebiyat çevrelerinde yapılan şakalardan biri, Nobel Edebiyat Komitesi'nin kitaplarını görmezden geldiği ya da yanıltıcı başlıklar nedeniyle kafasının karıştığıydı: Birçok insan, bunların çeşitli konularda kendi kendine yardım kitapları olduğunu düşündü - Kılavuz, İngilizce Öğretmeni, Ressam İşaretler, Tatlı Satıcısı, vb.  Bunu neyin tetiklemiş olabileceğine dair diğer mizahi spekülasyonlar, "Yazıları çok basit ve çok okunabilir, okuyucunun herhangi bir çabası gerektirmiyor. Karakterlerinin yaşadığı ve öldüğü Malgudi adında yeni bir harita yarattı. Hikaye üstüne hikaye aynı yerde geçiyor, bu ilerici değil, oldukça durağan bir arka plan" şeklinde sıralanabilir[52]

Avrupalı yazarlara ve özellikle İsveçlilere yoğun bir şekilde odaklanmak, büyük İsveç gazeteleri de dahil olmak üzere artan eleştirilerin konusudur.[53] Kazananların çoğu Avrupalıdır. İsveçliler tüm Asya'dan daha fazla ödül almıştır. 2008'de, Akademi'nin daimi sekreteri olan Horace Engdahl, "Avrupa hala edebiyat dünyasının merkezidir" ve "ABD çok izole, çok tecrit edicidir. Yeterince tercüme yapmıyorlar ve edebiyatın büyük diyaloğuna gerçekten katılmıyorlar” demiştir.[54] 2009'da Engdahl'ın yerini alan Peter Englund bu düşünceyi reddetti ("Çoğu dil alanında ... Nobel Ödülü'nü gerçekten hak eden ve alabilecek yazarlar var ve bu Amerika Birleşik Devletleri ve Amerika için de geçerli") ve seçimlerin Avrupa merkezli önyargısını kabul ederek, "Bence bu bir sorun. Avrupa'da ve Avrupa geleneğinde yazılmış edebiyatla daha kolay ilişki kurma eğilimindeyiz." demiştir.[55]

2006 Nobel Ödülü sahibi Orhan Pamuk

2016[değiştir | kaynağı değiştir]

Bob Dylan'a verilen 2016 Nobel ödülü tartışma yarattı. Bu ödül ilk kez bir söz yazarı-müzisyene verilmişti. Çoğu yazar, yorumcu ve romancı, ödülü basitleştirdiğini düşünerek itiraz etti. Bununla birlikte diğerleri, şiirin uzun süredir tanındığını, Dylan'ın ödülünün altında yatan esasa odaklandığını ve Dylan'ın çalışmalarının popülaritesinin itiraz edenlerin önünde olduğunu belirtti.

2010[değiştir | kaynağı değiştir]

Mario Vargas Llosa'ya verilen 2010 ödülü, esas olarak sağcı siyasi görüşleri nedeniyle tartışmalara yol açtı.[56] Vargas Llosa, edebiyattan çok siyasete odaklandığı için "tartışmaların kralı" olarak bile adlandırıldı.[57]

2009[değiştir | kaynağı değiştir]

Herta Müller'e verilen 2009 ödülü, birçok ABD edebiyat eleştirmeni ve profesörünün Müller'i daha önce hiç duymamış olması nedeniyle eleştirildi.[58] Bu, komitenin fazla Avrupa merkezli olduğu yönündeki eleştirileri yeniden alevlendirdi.[59][60]

2005[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 ödülü, "oyunlarında günlük gevezeliklerin altındaki uçurumu ortaya çıkaran ve baskının kapalı odalarına girmeye zorlayan" Harold Pinter'a gitti. Ödül, görünüşe göre Knut Ahnlund'un istifası nedeniyle birkaç gün ertelendi. Buna karşılık, İsveç Akademisi'nin Ödülü vermesinde var olan bir "siyasi unsur" hakkındaki bu yenilenmiş spekülasyondu.[61] Kötü sağlığı, tartışmalı Nobel Konferansı " Sanat, Gerçek ve Politika "yı şahsen vermesini engellese de, aynı anda İngiltere'nin Kanal Dört'ünde yayınlanan bir videoda göründü.[62] Sırasıyla 2006 ve 2007'de ödül kazanan Orhan Pamuk ve Doris Lessing'e yanıt olarak "siyasi duruş" konusu da gündeme getirildi.[63]

2004[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 ödülü Elfriede Jelinek'e verildi. 1996'dan beri aktif olmayan Akademi üyesi Knut Ahnlund, Jelinek'i seçmenin ödülün itibarına "onarılamaz bir zarar" verdiğini iddia ederek istifa etti.[64][65]

1997[değiştir | kaynağı değiştir]

1997 ödülü, başta bir sanatçı olarak görüldüğü ve daha önce Roma Katolik Kilisesi tarafından sansürlendiği için bazı eleştirmenler tarafından başlangıçta "oldukça hafif" olarak kabul edilen İtalyan aktör-oyun yazarı Dario Fo'ya gitti. Salman Rushdie ve Arthur Miller Ödülü almak için tercih edilmişti, ancak daha sonra bir komite üyesinin "fazla tahmin edilebilir, fazla popüler" olacaklarını söylediği aktarıldı.[66]

1974[değiştir | kaynağı değiştir]

1974 ödülü Graham Greene, Vladimir Nabokov ve Saul Bellow'a verilmedi.  İsveçli yazarlar Eyvind Johnson ve Harry Martinson ödülü kazandı. Bu yazarlar hem Nobel komitesi hem de kendi ülkeleri dışında tanınmamaktaydı. Bellow 1976'da ödülü kazandı ancak ne Greene ne de Nabokov ödüle layık görülmedi.[67]

1970[değiştir | kaynağı değiştir]

1970 ödülü, Sovyetler Birliği'ne dönüşünü engelleyeceği korkusuyla Stockholm'deki törene katılmayan Sovyet muhalif Aleksandr Soljenitsin'e verildi. Eserlerinden sadece samizdat -yayınlanmış diğerleri gizli biçimde mevcuttu. İsveç hükûmeti, Moskova büyükelçiliğinde halka açık bir ödül töreni ve konferans vermeyi reddettikten sonra, Solzhenitsyn ödülü tamamen reddetti ve İsveçliler tarafından belirlenen koşulların "Nobel Ödülü'nün kendisine hakaret" olduğunu söyledi. Soljenitsin, Sovyetler Birliği tarafından sürgün edildikten sonra 10 Aralık 1974'te ödülü kabul etti.[68] Eleştirmenler, Solzhenitsyn'in ödülü yazılarından değil, siyasi duruşundan dolayı aldığını öne sürüyor.[69]

1902–1910[değiştir | kaynağı değiştir]

Lev Tolstoy, 1902'den 1906'ya kadar her yıl Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterildi, ancak asla kazanamadı. 1901'de aday bile gösterilmedi. Bu durum büyük bir tartışmaya yol açtı.[70][71] 1901'de ödül Fransız şair Sully Prudhomme'a, bir yıl sonra da Alman tarihçi Theodor Mommsen'e gitti . Raporlar, Tolstoy'un ödülü, jürinin siyasi ve dini konumlarına yönelik çekincelerinin yanı sıra İsveç'in o sırada Rusya ile olan sert ilişkisi nedeniyle alamadığını gösteriyor.[72][73][74] 1901'de August Strindberg de dahil olmak üzere 42 İsveçli yazar duyurunun ardından Tolstoy'a bir mektup yazarak karardan duydukları memnuniyetsizliği dile getirdi.[75]

Diğerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek yazar Karel Čapek'in Newts ile Savaş eseri Alman hükûmeti için çok saldırgan olarak kabul edildi ve onun yerine alıntı yapılabilecek tartışmasız bir yayın önermeyi reddetti ("İyi niyetiniz için teşekkür ederim, ama ben zaten doktora tezimi yazdım").[76] Hiç ödül almadı.

Fransız romancı ve entelektüel André Malraux, 2008'deki açılışında Le Monde gazetesi tarafından incelenen İsveç Akademisi arşivlerine göre 1950'lerde Edebiyat ödülü için kabul edildi. Malraux, Albert Camus ile rekabet ediyordu. Camus 1957 yılında ödül kazandı. Malraux özellikle 1954 ve 1955 yılında, birkaç kez reddedildi[77]

Arjantinli yazar Jorge Luis Borges birkaç kez Nobele aday gösterildi ama asla kazanamadı. Borges'in biyografisini yazan Edwin Williamson, yazarın Arjantinli ve Şilili sağcı askeri diktatörlere verdiği desteğin bir faktör olabileceğini belirtti.[78] Borges'in Nobel Ödülü'nü kazanamaması, Jean-Paul Sartre ve Pablo Neruda örneğinde Joseph Stalin ve Gabriel García Márquez örneğinde Fidel Castro dahil olmak üzere solcu diktatörlükleri açıkça destekleyen yazarlara verilen ödüllerle çelişiyor.[79][80]

Akademinin 1989'da Ayetullah Ruhollah Humeyni'nin hayatıyla ilgili bir fetva yayınlamasının ardından Salman Rüşdi'ye destek vermeyi reddetmesi, iki Akademi üyesinin istifa etmesine yol açtı.[81][82]

Barış[değiştir | kaynağı değiştir]

Nobel Barış Ödülü tartışmaları genellikle akademik camianın ötesine geçer. Ödüllerden bazılarına yöneltilen eleştiriler arasında; bunların siyasi olarak verildiği, erken olduğu veya neyin barış için çalışmayı oluşturduğuna dair hatalı bir tanım içerdiği iddiaları yer alıyor.[83]

2012[değiştir | kaynağı değiştir]

2012 ödülü, "Altmış yılı aşkın bir süredir Avrupa'da barış ve uzlaşma, demokrasi ve insan haklarının ilerlemesine katkıda bulunduğu" için Avrupa Birliği'ne verildi. Diğer itirazların yanı sıra bazı eski ödül sahipleride AB'nin "açıkça bir barış şampiyonu olmadığını" iddia ederek ödüle itiraz ettiler.[84]

2010[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 ödülü, "Çin'deki temel insan hakları için uzun ve şiddet içermeyen mücadelesinden dolayı" Liu Xiaobo'ya verildi. Liu ödül sırasında hapsedildi ve ne kendisinin ne de ailesinin törene katılmasına izin verilmedi. Çin hükûmeti, Liu'nun ödülün hedefi olan "uluslararası dostluk, silahsızlanma ve barış toplantılarını" desteklemediğini iddia etti.[85] Ayrıca, Liu Xiaobo'nun Ulusal Demokrasi Vakfı'ndan fon alan kuruluşlara katıldığını ve bunun onun statüsünü ve ödülün kendisini sorgulattığını iddia ettiler.  Ödül, Norveç ve Çin arasında diplomatik bir anlaşmazlığa yol açtı. Aralık 2016'da ilişkiler normale döndü.[86]

Çin yanlısı hükûmet ve devlet kontrolündeki medya, düşük profili ve Çin'deki ve Çinli gençler arasındaki belirsizliği nedeniyle Liu'nun seçimini eleştirmişti. Tarık Ali, Barry Sautman ve Yan Hairong gibi eleştirmenler, Liu'nun seçimini, özellikle Vietnam, Kore, Afganistan ve Irak olmak üzere diğer ülkelerdeki savaşlara Amerikan katılımına uzun süredir verdiği destek nedeniyle eleştirdiler.[87][88] Çinli bir grup, rakip bir ödül olan Konfüçyüs Barış Ödülü'nü yaratarak karşılık verdi.

2009[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 ödülü, "uluslararası diplomasiyi ve halklar arasındaki işbirliğini güçlendirmeye yönelik olağanüstü çabalarından dolayı" Barack Obama'ya verildi. Obama'nın başkan olarak ilk döneminin bitimine sadece dokuz ay kala verilen ödül, hak edilmemiş, erken, siyasi amaçlı ve arzulu olduğu yönünde eleştiriler aldı.[89] Obama, ödül karşısında "şaşırdığını" ve kendisini ödüle layık görmediğini, ancak yine de kabul ettiğini söyledi.[90][91][92][93] Obama'nın barış ödülü The New York Times tarafından "şaşırtıcı bir sürpriz" olarak adlandırıldı.[94] Sürprizlerin çoğu, adaylıkların Obama'nın göreve başlamasından sadece 12 gün sonra, 1 Şubat 2009'a kadar yapılması gerçeğinden kaynaklandı.[95] Ekim 2011'de yapılan bir röportajda, Norveç Nobel Komitesi başkanı Thorbjørn Jagland'a Obama'nın ödüle layık olup olmadığı soruldu ve şu yanıtı verdi:[96] Evet bence de. Birçok nedenden dolayı bunu hak ettiğine onu aldığında olduğu kadar ikna oldum. Üç aylık süre boyunca, Rusya Federasyonu ile nükleer silahlar konusunda yeni müzakerelerin yolunu açtı. Alfred Nobel'in, ödülün uğruna çalışmış kişiye gitmesi gerektiğini söylediği şeye doğrudan giden iradesine bakarsanız, o buna daimi orduların azaltılması diyordu ama günümüz şartlarında bu, silah kontrolü ve silahsızlanma anlamına geliyor. . . . Ama bizim baktığımız başka şeyler de var, örneğin, zaman içinde Müslüman dünyasıyla hemen köprüler kurmaya başlaması.

2015 yılında, Norveç Nobel Enstitüsü (komitenin toplantılarına katılan ancak oy hakkı olmayan) direktörü Geir Lundestad , Barış Sekreteri anılarında ödülü Obama'ya verdiği için pişman olduğunu yazmıştı.[97] Lundestad Associated Press'e verdiği demeçte komitenin "Obama'yı güçlendireceğini düşündü ve bu etkiyi yaratmadı", ancak ödülü bir hata olarak nitelendirmekte yetersiz kaldı. Lundestad, "Geriye dönüp baktığımızda, Obama'ya yardım eli uzatma argümanının sadece kısmen doğru olduğunu söyleyebiliriz" dedi.[98] Eleştirmenler ayrıca ödülün George W. Bush yönetiminin sembolik bir reddi olduğunu savundu.[99]

2007[değiştir | kaynağı değiştir]

2007 ödülü Al Gore ve IPCC'ye verildi, "insan kaynaklı iklim değişikliği hakkında daha fazla bilgi oluşturma ve yayma ve bu tür bir değişikliğe karşı koymak için gereken önlemlerin temellerini atma çabalarından dolayı". Ödül, siyasi motivasyon gerekçesiyle ve kazananların çalışmalarının doğrudan çatışmayı sona erdirmekle ilgili olmaması nedeniyle eleştiri aldı.[100]

2004[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 ödülü "sürdürülebilir kalkınma, demokrasi ve barışa katkılarından dolayı" Wangari Maathai'ye verildi. Tartışmalı olarak, Kenya gazetesi Standard ve Radio Free Europe tarafından HIV/AIDS'in Batılı bilim adamları tarafından Afrika'nın nüfusunu azaltmak için geliştirildiğini belirttiği bildirildi. Daha sonra bu iddiaları yalanladı, ancak Standart raporlarının arkasında durdu.[101] Ayrıca, Time dergisine verdiği bir röportajda, HIV'in doğal olmayan bir kökene sahip olduğuna inandığını ima etti ve birisinin HIV'in nereden geldiğini bildiğini ve "...maymunlardan gelmediğini" söyledi.[102]

2002[değiştir | kaynağı değiştir]

2002 ödülü, "uluslararası çatışmalara barışçıl çözümler bulmak, demokrasiyi ve insan haklarını ilerletmek ve ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik etmek için on yıllarca süren yorulmak bilmez çaba" nedeniyle Jimmy Carter'a verildi. Ödülün duyurusu, ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu'nun Başkan George W. Bush'a, Bağdat'ın kitle imha silahlarından vazgeçmesini gerektiren BM Güvenlik Konseyi kararlarını uygulamak için Irak'a karşı askerî güç kullanma yetkisi vermesinden kısa bir süre sonra geldi. Nobel Ödülü komitesi başkanı Gunnar Berge, eski başkanın seçilmesinin Bush'a yönelik bir eleştiri olup olmadığı sorusuna, "Carter'ın bu konudaki tutumuyla, mevcut çizginin eleştirisi olarak da görülebilir ve görülmelidir." dedi. Carter, röportajlarda yorum yapmayı reddetti ve Carter Center'ın çalışmalarına odaklanmayı tercih ettiğini söyledi.[103]

2000[değiştir | kaynağı değiştir]

2000 ödülü Kim Dae-jung'a "Güney Kore'de ve genel olarak Doğu Asya'da demokrasi ve insan hakları için yaptığı çalışmalar ve özellikle Kuzey Kore ile barış ve uzlaşma için" gitti. Eleştiriler, Kim'in Kuzey Kore'de Pyongyang'a en az birkaç yüz milyon dolar ödendiği iddialarıyla önemli ölçüde lekelenen tarihi bir hata yaptığını savundu. Genelkurmay Başkanı Park Ji-won, diğer suçlamaların yanı sıra Hyundai'nin Kuzey-Güney zirvesi için Kuzey Kore'ye ödeme yapmasındaki rolü nedeniyle 2003 yılında on iki yıl hapis cezasına çarptırıldı.[104] Ayrıca Kuzey Kore'yi zirveye katılmaya ikna etmek için Güney Kore tarafından tutulan birkaç "dönüştürülmemiş uzun süreli mahkum " serbest bırakıldı ve Kuzey Kore'ye iade edildi.[105]

1994[değiştir | kaynağı değiştir]

1994 ödülü, "Orta Doğu'da barış yaratma çabalarından dolayı" Yaser Arafat , Şimon Peres ve Yitzhak Rabin'e verildi. Nobel Komitesi'nin Norveçli bir üyesi olan Kåre Kristiansen , Arafat'ın ödülünü protesto ederek, FKÖ aracılığıyla terörizme sponsor olduğunu öne sürerek ve onu "dünyanın en önde gelen teröristi" olarak nitelendirerek istifa etti. Öte yandan Edward Said, Peres ve Rabin'i ve tüm Oslo Anlaşmalarını eleştirdi.[106]

1992[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 ödülü "yerli halkların haklarına saygıya dayalı sosyal adalet ve etno-kültürel uzlaşı için yaptığı çalışmalar" nedeniyle Rigoberta Menchú'ya verildi. Ödül tartışıldı, çünkü ödüllü kişinin onu üne kavuşturan anılarının kısmen hayali olduğu ortaya çıktı.[107]

1989[değiştir | kaynağı değiştir]

1989 ödülü 14. Dalai Lama'ya gitti. Ödüle, Dalai Lama'nın Tibet ile ilgili faaliyetlerine karşı çıkan Çin hükûmeti itiraz etti.

1978[değiştir | kaynağı değiştir]

1978 ödülü, İsrail'e karşı 1973 Yom Kippur Savaşı sırasında Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'a ve "Mısır ile İsrail arasında müzakere edilen bir barışı getiren Camp David Anlaşması için" İsrail Başbakanı Menachem Begin'e verildi. Ödül tartışıldı, çünkü her ikisi de kendi ülkelerindeki İngiliz yönetimine karşı savaşmıştı ve Begin, Alman şansölyesi Konrad Adenauer'e suikast düzenlemek için başarısız bir komploya karışmıştı.

1973[değiştir | kaynağı değiştir]

1973 ödülü Kuzey Vietnamlı komünist lider Lê Đức Thọ ve ABD Dışişleri Bakanı Henry A. Kissinger'a " Vietnam Savaşı'nda ateşkes ve Amerikan güçlerinin geri çekilmesini sağlamayı amaçlayan 1973 Paris Barış Anlaşmaları için" verildi. Thọ daha sonra, bu tür "burjuva duygusallıklarının" kendisine uygun olmadığı[108] ve Paris Barış Anlaşmalarına tam olarak uyulmadığı gerekçesiyle ödülü reddetti.

Kissinger, savaş karşıtı protesto grupları tarafından hedef alınacağı endişesiyle Oslo'daki ödül törenine katılmadı.[108] Ödül parasının Çinhindi'nde öldürülen veya kaybolan ABD askerleri için bir burs fonuna bağışlanmasını istedi. 1975'te Saygon, Kuzey Vietnam kuvvetlerine düştüğü için, Nobel Komitesi tarafından kabul edilmeyen bir teklif olan madalyayı iade etmeyi teklif etti.

1945[değiştir | kaynağı değiştir]

1945 ödülü Cordell Hull'a "Eski Dışişleri Bakanı; BM'nin kuruluşunun önde gelen katılımcısı" olarak gitti. Ödül tartışıldı[kaynak belirtilmeli] çünkü Hull, SS St. Louis Krizi sırasında Franklin Delano Roosevelt'in Dışişleri Bakanıydı. St. Louis 1939 yazında 950'den fazla Yahudi mülteciyi taşıyan ve Nazi zulmünden sığınma talebinde bulunan Hamburg'dan yola çıktı. Başlangıçta, ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, gemideki bazı kişileri kabul etmeye istekli olduğunu gösterdi, ancak Hull ve Güney Demokratlar şiddetli muhalefeti dile getirdiler ve bazıları 1940 seçimlerinde Roosevelt'e olan desteğini kesmekle tehdit etti. 4 Haziran 1939'da Roosevelt, Florida ve Küba arasındaki Florida boğazında bekleyen gemiye girişi reddetti. Yolcular Küba hükûmetiyle müzakerelere başladılar, ancak bunlar bozuldu. Avrupa'ya dönmek zorunda kalan yolcularının dörtte birinden fazlası daha sonra Holokost'ta öldürüldü.[109][110]

1939[değiştir | kaynağı değiştir]

İsveç parlamentosunun antifaşist üyesi Erik Gottfrid Christian Brandt, ciddiye alınması amaçlanmayan bir teklifte, Alman diktatör Adolf Hitler'i aday gösterdi, ancak adaylık iptal edildi.[111] 1939'da barış için kimseye ödül verilmedi.[112]

1935[değiştir | kaynağı değiştir]

1935 ödülü, bir yıl sonra geriye dönük olarak, Almanya'nın yeniden silahlanmasını ifşa ettiği için vatana ihanet ve casusluktan hüküm giyen bir Alman pasifist olan Carl von Ossietzky'ye verildi. Eşi benzeri görülmemiş bir hareketle, Norveç Kralı VII . Haakon ödül törenine katılmadı, iki komite üyesi protesto için istifa etti ve önde gelen Aftenposten gazetesi de dahil olmak üzere Norveç muhafazakar basını, ödülün hüküm giymiş bir suçluya verilmesini kınadı. Esterwegen toplama kampında tutulan ve ağır tüberküloz hastası olan Ossietzky, ödülü mektupla kabul etti, ancak Oslo'ya seyahat etmesi engellendi. Ödül, Adolf Hitler'in gelecekte herhangi bir Alman'ın Nobel Ödülü almasını yasaklamasına yol açtı ve Ossietzky'nin ödülünün Alman basınında anılmasına izin verilmedi.[113]

Mahatma Gandi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mohandas Karamchand Gandhi (Mahatma Gandhi) – "gelecek nesiller için bir rol model" (Albert Einstein, Gandhi üzerine)

Mohandas Karamchand Gandhi (Mahatma Gandhi), 1937 ve 1948 yılları arasında[114] 5 kez aday gösterilmesine rağmen Nobel Barış Ödülü'nü hiç almadı. 1948'de Gandhi altı adaylık mektubu aldı ve Barış Ödülü için kısa listedeydi, ancak adaylıkların kapanış tarihinden iki gün önce 30 Ocak 1948'de suikaste uğradı. Nobel Komitesi ödülün verilmesine karşı karar verdi ve ödülün ancak komite kararı verildikten sonra ölürse ölümünden sonra verilebileceğini söyledi.[115] Onlarca yıl sonra bir Nobel Komitesi üyesi, ihmal için pişman olduğunu kamuoyuna ilan etti. 2006 yılında Norveç Nobel Komitesi Sekreteri Geir Lundestad, "106 yıllık tarihimizdeki en büyük eksiklik, şüphesiz Mahatma Gandhi'nin Nobel Barış ödülünü asla almamış olmasıdır. Gandhi Nobel Barış ödülü olmadan yapabilirdi, [ancak] Nobel komitesinin Gandhi olmadan yapıp yapamayacağı sorgulanır". 1948'de (Gandhi'nin ölüm yılı) Nobel Komitesi, "yaşayan uygun bir aday olmadığını" belirterek ödül vermedi.

Fizik[değiştir | kaynağı değiştir]

2017[değiştir | kaynağı değiştir]

2017 Nobel Fizik Ödülü, yerçekimi dalgalarının tespitine yol açan LIGO'ya katkılarından dolayı Reiner Weiss, Kip Thorne ve Barry Barish'e verildi. LIGO'daki binden fazla bilim insanı ve mühendisin katkılarına rağmen, Nobel Komitesi ödülü sadece üç fizikçiye verme geleneğini sürdürdü. Kazananların üçü de ödülün tüm LIGO İşbirliğine (LSC) ait olduğunu söyleyerek yorum yaptı. Thorne " Nobel Vakfı tüzüğünden dolayı ödülü üçten fazla kişinin alamıyor oluşu binden fazla kişinin eseri olan muhteşemkeşfimiz için talihsiz bir durumdur." demiştir.[116]

2014[değiştir | kaynağı değiştir]

Mavi ışık yayan diyot için Isamu Akasaki, Hiroshi Amano ve Shuji Nakamura'ya verilen 2014 Nobel Fizik Ödülü, Oleg Losev, Nick Holonyak ve Gertrude gibi diğer öncüler tarafından LED'in geliştirilmesinde onlarca yıllık çalışmaları tanımadı. Neumark[117][118] ve ilk mavi LED'in mucidi Herbert Paul Maruska'yı gözden göz ardı etti.[119][120]

2013[değiştir | kaynağı değiştir]

Peter Higgs ve François Englert , Higgs bozonu ile ilgili teorik öngörüleri nedeniyle 2013 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü. PRL makaleleri 1) Robert Brout ve François Englert, 2) Peter Higgs ve 3) Gerald Guralnik, C. Richard Hagen ve Tom Kibble tarafından yazılmıştır. Brout birkaç yıl önce öldü ve dahil edilmedi. Guralnik/Hagen/Kibble'ın 1964 PRL simetri kırma kağıtları için Nobel Ödülü'ne dahil edilip edilmemesi gerektiği konusunda bir tartışma vardı.[121][122][123][124][125][126] Deneyleri Higgs bozonunun varlığını doğrulayan CERN de 2013 Ödülü'nün dışında tutuldu.[127]

2010[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 Nobel Fizik Ödülü , Manchester Üniversitesi'nden Andre Geim ve Konstantin Novoselov'a "iki boyutlu malzeme grafeniyle ilgili çığır açan deneyler için" verildi. Nobel komitesi tarafından yayınlanan destekleyici belgelerin olgusal doğruluğu ile ilgili, grafenin keşfini yanlış bir şekilde Geim ve Novoselov'a bağladıkları ve grafen araştırmalarına yapılan diğer katkıları hesaba katmadıkları da dahil olmak üzere birçok soruna dikkat çekildi.[128]

2009[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 ödülü, şarj bağlantılı cihazı geliştirdikleri için Willard Boyle ve George E. Smith'e gitti. Ancak, Eugene I. Gordon ve Michael Francis Tompsett, teknolojinin görüntüleme için kullanılabileceğini ortaya koymanın kendilerine ait olması gerektiğini iddia ettiler.[129]

2008[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 ödülünün yarısı, 1972'deki kuark karıştırma çalışmaları nedeniyle Makoto Kobayashi ve Toshihide Maskawa'ya gitti. Bu, o zamanlar var olduğu bilinen üç kuarkın ötesinde üç ek kuarkın varlığını öne sürdü ve bu varsayımı, 8 yıl önce gözlemlenen CP ihlali için olası bir mekanizma sağlamak için kullandı.[130] Çalışmaları, İtalyan fizikçi Nicola Cabibbo'nun 1963'te yaptığı araştırmayı genişletti ve kuark modeli ortaya çıkmadan önce yeniden yorumladı. Farklı kuarkların zayıf kuvvetin etkisi altında birbirine dönüşme olasılıklarını tanımlayan ortaya çıkan kuark karıştırma matrisi, Cabibbo, Kobayashi ve Maskawa'dan sonra CKM matrisi olarak bilinir.[131] 2008 ödülünün diğer yarısının sahibi atom altı fizikte kendiliğinden bozulan simetri mekanizmasının keşfi için Yoichiro Nambu oldu.[132] Bu alandaki temel adım ödül dışında kalan İtalyan teorik fizikçi Giovanni Jona-Lasinio ile birlikte geliştirilen Nambu-Jona-Lasinio modelidir (NJL modeli). Meslektaşının çalışmalarını takdir eden Nambu, Jona-Lasinio'dan Stockholm Üniversitesi'nde Nobel Konferansını onun yerine yapmasını istedi.[133] Ödül, her yıl en fazla iki farklı araştırma çalışması için en fazla üç kişiye verildiğinden, komite hem CKM hem de NJL çalışma gruplarından birer üye atlamak zorunda kaldı.

2006[değiştir | kaynağı değiştir]

2006 ödülü John C. Mather ve George F. Smoot (Kozmik Arka Plan Gezgini (COBE) uydu deneyinin liderleri) "kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunun (CMBR) kara cisim formunun ve anizotropisinin keşfi" için kazanıldı. Ancak, Temmuz 1983'te Prognoz 9[134] uydusunda başlatılan,[135] tek bir frekans üzerinden CMBR incelendi. Ocak 1992'de Andrei A. Brukhanov, Moskova'daki Sternberg Astronomi Enstitüsü'nde keşif hakkında ilk kez bildirdiği bir seminer verdi.

2005[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 ödülünün yarısı, "optik tutarlılığın kuantum teorisine katkılarından dolayı" Roy J. Glauber'e gitti. Bu araştırma, EC George Sudarshan'ın bu ödülde hafife alındığı iddia edilen kuantum optiğiyle ilgili 1960 tarihli çalışmasını içeriyordu.[136] Başlangıçta eski temsilleri türeten ve daha sonra aynı P-temsilini farklı bir adla, yani Sudarshan-Glauber gösterimi (veya Sudarshan çapraz gösterimi) altında üreten Glauber, kazanan oldu. Diğerlerine göre hak edenler olan Leonard Mandel ve Daniel Frank Walls, ölümden sonra adaylıklar kabul edilmediği için es geçildi.[137]

1997[değiştir | kaynağı değiştir]

1997 ödülü Steven Chu, Claude Cohen-Tannoudji ve William Daniel Phillips'e "atomları lazer ışığıyla soğutmak ve hapsetmek için yöntemler geliştirdikleri için" gitti. Ödül, on yıldan fazla bir süre önce gerçekleştirdiğini iddia ettiği yaklaşım ve teknikler nedeniyle ödül alanların önceliğini sorgulayan Rus bilim adamları tarafından eleştirilmiştir.[138][139]

1983[değiştir | kaynağı değiştir]

1983 ödülü, "evrendeki kimyasal elementlerin oluşumunda önemli olan nükleer reaksiyonların teorik ve deneysel çalışmaları için" William Alfred Fowler'a gitti. Fowler, Fred Hoyle'u yıldız nükleosentez kavramının öncüsü olarak kabul etti ancak bu Hoyle'un pay alması için yeterli değildi. Hoyle'un Physics Today'deki ölüm ilanı, "Birçoğumuz Hoyle'un, Fowler'ın 1983 Nobel Fizik Ödülünü paylaşması gerektiğini düşündük ancak İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi daha sonra Hoyle'u 1997 Crafoord Ödülü ile ödüllendirdi."[140]

1979[değiştir | kaynağı değiştir]

1979 ödülü, elektrozayıf etkileşim birleşim teorisi için Sheldon Glashow, Abdus Salam ve Steven Weinberg'e gitti. Bununla birlikte, EC George Sudarshan ve Robert Marshak, 1957'de zayıf etkileşimler için başarılı V-A (vektör eksi eksenel vektör veya solak) teorisinin ilk savunucularıydı. Esasen, Richard Feynman ve Murray Gell-Mann tarafından zayıf etkileşimin yapısı üzerine "matematiksel fizik" makalelerinde önerilen teoriyle aynıydı. Aslında, Gell-Mann, Sudarshan'ın girişimiyle ilgili Sudarshan/Marshak çalışmasına dahil edilmişti, ancak daha sonraki makalede gayri resmi bir ima dışında hiçbir bilgi verilmedi. Gösterilen sebep, yaratıcıların çalışmalarının o sırada resmi veya 'yeterince itibarlı' bir bilim dergisinde yayınlanmamış olmasıydı. Teori, batıda popüler olarak Feynman-Gell-Mann teorisi olarak bilinir.[141] Zayıf etkileşimler için VA teorisi aslında yeni bir Doğa Yasasıydı. Chien-Shiung Wu'dan birkaçı da dahil olmak üzere, görünüşte çelişkili bir dizi deneysel sonuç karşısında tasarlandı. Aynı zamanda, müon gibi başka kanıtların serpilmesiyle de desteklendi. 1936'da keşfedilen müon başlı başına ilginç ve renkli bir tarihe[142] sahipti ve 21. yüzyılda yeni bir devrime neden oldu.[143][144] Bu buluş bugüne kadar henüz Nobel Ödülü kazanmadı. VA teorisi daha sonra elektrozayıf etkileşim teorisinin temelini oluşturacaktır. Sudarshan, VA teorisini en iyi eseri olarak gördü.

1978[değiştir | kaynağı değiştir]

1978 ödülü, tesadüfen " Kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunun tespiti" için verildi. Ortak kazananlar olan, Arno Allan Penzias ve Robert Woodrow Wilson'ın keşiflerini başkaları tarafından aydınlatıldı. Birçok bilim insanı kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunu öngören ve 1948'de Big Bang teorisinin temellerini çözen Ralph Alpher'in ödülü paylaşması veya bağımsız olarak alması gerektiğini düşündü. 2005 yılında Alpher, nükleosentezin anlaşılmasına yaptığı öncü katkılar, Big Bang'den gelen kalıntı radyasyonun tahmini ve Big Bang modeli için Ulusal Bilim Madalyası aldı.

1974[değiştir | kaynağı değiştir]

1974 ödülü Martin Ryle ve Antony Hewish'e "radyo astrofiziğindeki öncü araştırmaları; Ryle gözlemleri ve buluşları, özellikle açıklık sentezi tekniği ve Hewish'e pulsarların keşfindeki belirleyici rolü için" verildi. Hewish, pulsarları doğru bir şekilde açıklayan ilk kişi değildi. Başlangıçta onları uzaydaki "Küçük Yeşil Adamlar"dan (LGM-1) gelen iletişimler olarak tanımladı. Green Bank, Batı Virginia'daki Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevi'nden David H. Staelin ve Edward Reifenstein, Yengeç Bulutsusu'nun merkezinde bir pulsar buldular. Pulsarların bir süpernova patlamasından arta kalan nötron yıldızları olduğu fikri 1933'te ortaya atılmıştı. 1967 keşiflerinden kısa bir süre sonra Fred Hoyle ve gök bilimci Thomas Gold, onu radyo dalgaları yayan güçlü bir manyetik alana sahip hızla dönen bir nötron yıldızı olarak doğru bir şekilde açıkladılar. Hewish'in yüksek lisans öğrencisi Jocelyn Bell Burnell, daha sonra bir pulsar olarak tanınan yıldız radyo kaynağını ilk fark eden kişi olmasına rağmen tanınmadı.[145] Hoyle, Bell'in ödüle dahil edilmesi gerektiğini savunurken, Bell, "Çok istisnai durumlar dışında araştırma öğrencilerine verilmesinin Nobel Ödülü'nü küçük düşüreceğine inanıyorum ve bunun onlardan biri olduğuna inanmıyorum" dedi.[146]

Kırk yıldan fazla bir süre sonra Bell Burnell, Temel Fizikte üç milyon dolarlık Özel Atılım Ödülü ile ödüllendirildi. Burnell; kadın, azınlık ve mülteci öğrencilerin fizik araştırmacısı olmalarına yardımcı olmak için ödülün tamamını bağışladı[147]

1969[değiştir | kaynağı değiştir]

1969 ödülü Murray Gell-Mann tarafından "temel parçacıkların sınıflandırılması ve etkileşimleri ile ilgili katkıları ve keşifleri için" (kuarkların varlığını varsayarak) kazanıldı. George Zweig ve ardından bir Caltech doktora öğrencisi bağımsız olarak aslında aynı şeyi savundu. Ne yazık ki, Zweig, çalışmalarının CERN ön baskısı olarak yaygın olarak bulunmasına rağmen sonuçlarını hakemli bir dergide yayınlamadı.[148][149] İsrailli fizikçi Yuval Ne'eman, 1962'de Gell-Mann'den bağımsız olarak SU(3) çeşni simetrileri aracılığıyla hadronların sınıflandırmasını yayınladı[150] ve ayrıca kuark modeli için haksız yere ödülden mahrum bırakıldığını söyledi.[151]

1956[değiştir | kaynağı değiştir]

1950[değiştir | kaynağı değiştir]

1950 ödülü, "nükleer süreçleri incelemek için fotografik yöntemi geliştirmesi ve bu yöntemle yapılan mezonlarla ilgili keşifleri" nedeniyle Cecil Powell'a verildi. Bununla birlikte Brezilyalı fizikçi César Lattes, atom altı parçacık mezon pi'yi (pion) açıklayan Nature dergisi makalesinin ana araştırmacısı ve ilk yazarıydı. Lattes, Powell tarafından kullanılan nükleer emülsiyonun geliştirilmesinden tek başına sorumluydu (Kodak Co.'dan buna daha fazla bor eklemesini isteyerek ve 1947'de onlarla birlikte büyük deneysel keşfini yaptı). Bu sonuç ödülün yalnızca araştırma grubu başkanına verileceği yönündeki Nobel Komitesi politikası (1960'ta sona erdi) olarak açıklandı. Lattes, pion'un kütlesini hesapladı ve ABD'li fizikçi Eugene Gardner ile birlikte bir senkrotrondaki atomik çarpışmalardan sonra bu parçacığın varlığını gösterdi. Gardner'a ödül verilmedi çünkü kendisi kısa süre sonra öldü.

1938[değiştir | kaynağı değiştir]

1938 ödülü kısmen "nötron ışımasıyla üretilen yeni radyoaktif elementlerin varlığını gösterdiği" için Enrico Fermi'ye gitti. Bununla birlikte ödülün daha sonra erken olduğu ortaya çıktı. Fermi, transuranik elementler (özellikle hesperium) yarattığını düşündü ancak aslında farkında olmadan nükleer fisyonu gösterdi (ve aslında sadece fisyon ürünleri yarattı - uranyumdan çok daha hafif elementlerin izotoplarını). Fermi'nin yorumunun yanlış olduğu gerçeği ödülünü aldıktan kısa bir süre sonra anlaşıldı.

1936[değiştir | kaynağı değiştir]

1936 ödülü, pozitronun keşfi için Carl D. Anderson'a gitti. 1930'da Caltech'te yüksek lisans öğrencisiyken, Chung-Yao Chao ,elektron-pozitron yok edilmesi yoluyla pozitronları deneysel olarak tanımlayan ilk kişiydi, ancak ne olduklarını anlamamıştı. Chao'nun Caltech'teki sınıf arkadaşı Anderson aynı radyoaktif kaynağı kullandı. Elli yıl sonra Anderson, Chao'nun keşfine ilham verdiğini itiraf etti. Chao'nun araştırması, Anderson'ın kendi çalışmalarının çoğunun geliştiği temeli oluşturdu. Chao, 1998'de Nobel Ödülü'nü paylaşmadan öldü.[152]

1923[değiştir | kaynağı değiştir]

1923 ödülü Robert Millikan'a "elektriğin temel yükü ve fotoelektrik etki konusundaki çalışmaları nedeniyle" verildi. Bununla birlikte, Millikan'ın elektron yükünü ölçen 1913 bilimsel makalesindeki verilerini manipüle edip etmediği konusundaki bazı tartışmalar, Millikan'ın yağ damlası prosedürü ve deneysel yorumu üzerinde hala devam etmektedir. İddiaya göre tüm gözlemlerini rapor etmemiştir.[153]

1903[değiştir | kaynağı değiştir]

1903 ödülü Henri Becquerel'e (Pierre ve Marie Curie ile birlikte) "kendiliğinden radyoaktivite keşfiyle sunduğu olağanüstü hizmetler nedeniyle" verildi. Ancak eleştirmenler, Becquerel'in, Fransız bilim insanı Abel Niepce de Saint-Victor tarafından onlarca yıl önce fark edilen ve araştırılan bir fenomeni yalnızca yeniden keşfettiğini iddia ettiler.

Einstein'ın annus mirabilis'i[değiştir | kaynağı değiştir]

Albert Einstein, çok sayıda adaylık arasından sadece 1921 Ödülü'ne layık görüldü.

Albert Einstein'ın 1921 Nobel Ödülü Ödülü, esas olarak 1905'te fotoelektrik etkinin mekanizmasını keşfetmesini ve "Teorik Fizikteki hizmetlerinden dolayı" verildi. Nobel komitesi diğer birçok çığır açıcı katkıları için birkaç kez aday gösterdi ancak ödüller daha sonra Einstein'ın çalışmalarını deneysel olarak doğrulamak için daha ileri teknoloji uygulayan diğerler bilim insanlarına gitti. En önemlisi, LIGO başkanlarına verilen 2017 ödülüdür. Einstein'ın teorilerinin birçoğu teknoloji ilerledikçe doğrulandı. Son örnekler arasında yerçekimi alanında ışığın bükülmesi, yerçekimi dalgaları (LIG) tarafından algılandı), kütleçekimsel merceklenme ve kara delikler sayılabilir.

Komite ayrıca, Annus Mirabilis'in Brownian hareketi ve özel görelilik hakkındaki makalelerinin diğer katkılarını da tanımadı. Özel Görelilik için bu adaylıklar genellikle hem Hendrik Lorentz hem de Einstein içindi. Henri Poincaré, Lorentz'in görelilik teorisi de dahil olmak üzere çalışmaları için en az bir kez aday gösterildi. Ancak, Kaufmann'ın o zamanki deneysel sonuçları (yanlış) Özel Görelilik hakkında şüphe uyandırdı. Bu şüpheler 1915 yılına kadar çözülmedi. Bu zamana kadar Einstein yerçekimi teorisi de dahil olmak üzere genel görelilik teorisine ilerlemişti. Ampirik destek - bu durumda güneş ışığının tahmin edilen spektral kayması - onlarca yıldır soru işaretiydi. Orijinal kanıtın tek parçası Merkür gezegeninin bilinen günberi devinimiyle tutarlılığıydı. 1919'un sonunda, güneşe yakın yıldız ışığının tahmini sapması Arthur Eddington'ın Güneş Tutulması Seferi tarafından doğrulandığında, burada da gerçek sonuçlar biraz belirsiz olsa da, bazı ek destekler elde edildi. Kütleçekimsel ışık sapma tahmininin kesin kanıtı 1970'lere kadar elde edilemedi.[kaynak belirtilmeli]

Fizyoloji veya tıp[değiştir | kaynağı değiştir]

2011[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 ödülünün bir kısmı ödülden günler önce kanserden ölen Ralph Steinman'a verildi. Bu ödül zamanında Nobel komitesi tarafından bilinmeyen bir gerçekti. Komite kuralları ölümünden sonra verilen ödülleri yasaklar. Steinman'ın ölümü ödül tarihinde eşi görülmemiş bir ikilem yarattı. Komite, Steinman'ın ölümüne rağmen ödül için uygun kalmaya devam ettiğine karar verdi. Bu karar ödül alanların, isimlendirme ve ödül töreni arasında ölürlerse ödülü almalarına izin veren kural sayesinde verildi.[154]

2010[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüp bebek tekniğini geliştirdiği için Robert Edwards'a 2010 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü verme kararı insan anlayışı ve döllenmesinin tüm yapay yöntemlerine ve doğum kontrolüne karşı çıkan Katolik Kilisesi[155] tarafından sert şekilde kınandı. Bir Vatikan yetkilisi ödülü "usülsüz" olarak nitelendirdi[156] ve Uluslararası Katolik Tabipler Birlikleri Federasyonu, yaratılan ve atılan insan embriyolarının değerli bireylerden ziyade meta olarak kabul edildikleri "yıkılmaya mahkum deney hayvanları olarak kullanılmasının bir kültüre yol açtığını" söyleyen bir bildiri yayınladı."[157][158]

2008[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 ödülünün yarısı "serviks kanserine neden olan insan papilloma virüslerini (HPV) keşfettiği için" Harald zur Hausen'e verildi. İsveç polisi yolsuzlukla mücadele birimi iki HPV aşısında pay sahibi olan AstraZeneca'nın ödül için uygunsuz etki yaptığı suçlamalarını araştırdı. Şirket, Nobel Medya ve Nobel Web'e sponsor olmayı kabul etmişti ve zur Hausen'i seçme sürecinde iki üst düzey isim ile güçlü bağları vardı.[159]

2008 ödülünün diğer yarısı, "insan immün yetmezlik virüsünü keşfettikleri için" Luc Montagnier ve Françoise Barré-Sinoussi arasında paylaştırıldı. Robert Gallo'nun atlanması tartışmalıydı. 106 bilim insanı Science dergisine 'Bu ödül alanlar ödülü tam olarak hak ederken, Robert C. Gallo'nun 'eşit tanınmayı garanti eden' katkılarını tanımak eşit derecede önemlidir' diye belirtilen bir mektup imzaladı.[160] Montagnier, ödülün Gallo ile paylaşılmamasına 'şaşırdığını' söyledi.[161]

2006[değiştir | kaynağı değiştir]

2006 ödülü Andrew Fire ve Craig C. Mello'ya "RNA interferansını keşfettikleri için — çift sarmallı RNA tarafından gen susturulmasından dolayı" verildi. Komite tarafından Caenorhabditis elegans'ta RNA müdahalesi üzerine çalışan Fire ve Mello'ya atfedilen keşiflerin çoğu daha önce bitki biyologları tarafından çalışılmıştı ve David Baulcombe gibi en az bir bitki biyoloğunun bir pay alması gerektiği öne sürüldü.[162]

2003[değiştir | kaynağı değiştir]

2003 ödülü Paul Lauterbur ve Sir Peter Mansfield'a "manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile ilgili keşiflerinden dolayı" verildi. İki bağımsız alternatif ileri sürülmüştür.[163] Raymond Damadian ilk rapor NMR farklı proton gevşeme süreleri temelinde kanserli ve kanserli olmayan dokular arasında in vitro ayrım yapabilmektedir. Daha sonra bunu ilk insan taramasına çevirdi. Damadian'ın orijinal raporu Lauterbur'u NMR'yi mevcut yönteme dönüştürmeye teşvik etti. Damadian, uluslararası bir gazetede dışlanmasını protesto eden büyük ilanlar yayınlattı.[164] Bazı araştırmacılar, Damadian'ın çalışmalarının en azından eşit takdiri hak ettiğini düşündüler.  Bir diğeri, Herman Y. Carr 1950'lerde hem NMR gradyan tekniğine öncülük etti hem de ilkel MRG görüntülemeyi gösterdi. Nobel ödülü kazananlar neredeyse kesinlikle Carr'ın çalışmasını görmüşlerdi ancak alıntı yapmamışlardı. Sonuç olarak ödül komitesi büyük olasılıkla Carr'ın keşiflerinden habersizdi [165][166][167] Mansfield otobiyografisinde "gerçekten ödülü kaçıran kişinin" ödülün, spin ekolarının ilkelerine yaptığı katkılardan dolayı Erwin Hahn olduğunu söyledi.[168]

2000[değiştir | kaynağı değiştir]

2000 yılı ödülü Arvid Carlsson, Paul Greengard ve Eric R. Kandel'e "sinir sisteminde sinyal iletimiyle ilgili keşiflerinden dolayı" verildi. Birçok sinirbilimcinin, Parkinson hastalığının dopamin replasman tedavisine öncülük etmesine yardımcı olan Oleh Hornykiewicz'in dışarıda bırakıldığını ve Hornykiewicz'in araştırmasının ödül sahiplerinin başarısı için bir temel oluşturduğunu söylemesine ve ödülü protesto etmesine neden oldu.

1998[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödül 1998'de Robert Furchgott, Louis Ignarro ve Ferid Murad'a "kardiyovasküler sistemde bir sinyal molekülü olarak nitrik oksitle ilgili keşiflerinden dolayı" verildi. Bunu, Robert Furchgott ile birlikte bu alanın keşfine en büyük katkı sağlayan kişi olarak uluslararası alanda tanınan Salvador Moncada'nın ihmal edilmesi nedeniyle bilim camiasının protestosu izledi.[169][170]

1997[değiştir | kaynağı değiştir]

1997 ödülü, prionları keşfettiği için Dr. Stanley B. Prusiner'e verildi. Bu ödül uzun bir polemik akışına neden oldu. Eleştirmenler, çalışmanın geçerliliğine saldırdı ve diğer araştırmacılar tarafından henüz kanıtlanmadığı için eleştirilmiş olan prionların var olup olmadığını sorguladı. Ödülün verilmesinden sonra en az on yıl boyunca prionların varlığı bilim topluluğu tarafından tam olarak kabul edilmedi.[171]

1993[değiştir | kaynağı değiştir]

1993 ödülü, ökaryotik DNA'daki intronları ve gen birleştirme mekanizmasını keşfettikleri yani " bölünmüş genleri keşfettikleri için" Phillip Allen Sharp ve Richard J. Roberts'a verildi. Norman Davidson ve James Watson gibi diğer bazı bilim adamları, Roberts ile işbirliği yapan Çin doğumlu Tayvanlı bir araştırmacı olan Louise T. Chow'un ödülün bir parçası olması gerektiğini savundu.[172] 1976'da Staff Investigator olarak Chow, 1977'de Long Island'daki Cold Spring Harbor Laboratuvarı'nda doğrudan RNA ekleme ve alternatif RNA işlemenin keşfedilmesine yol açan adenovirüs transkriptlerinin genomik kökenleri ve yapıları üzerine çalışmalar yaptı. Norman Davidson (elektron mikroskobunda Caltech uzmanı, Chow'un lisansüstü öğrencisi olarak çalıştı), Chow'un, ekleme sürecinin gözlemlendiği elektron mikroskobunu çalıştırdığını ve geliştirdiği teknikleri kullanarak önemli deneyin tek tasarımcısı olduğunu doğruladı.[173]

1975[değiştir | kaynağı değiştir]

1975 ödülü David Baltimore, Renato Dulbecco ve Howard Martin Temin'e "tümör virüsleri ve hücrenin genetik materyali arasındaki etkileşime ilişkin keşiflerinden dolayı" verildi. Dulbecco'nun bu çığır açan çalışmaya uzaktan katıldığı iddia edildi.[174] Ayrıca ödül, Temin'in Japon doktora sonrası araştırmacısı Satoshi Mizutani'nin katkılarını tanımadı.[175] Mizutani ve Temin birlikte Rous sarkom virüsü partikülünün ters transkriptaz enzimini içerdiğini keşfettiler. Bununla birlikte Mizutani, Temin'in provirüs hipotezini doğrulayan yeni deneyin orijinal anlayışından ve tasarımından tek başına sorumluydu. İkinci bir tartışma, Baltimore'u "Imanishi-Kari" olayına dahil etti ve laboratuvarında bir araştırmacı olan Thereza Imanishi-Kari'nin verileri uydurduğu suçlamalarını içeriyordu. Imanishi-Kari'nin duruşmaların ardından Bilimsel Bütünlük Ofisi (OSI) tarafından bilimsel sahtekarlık yaptığı tespit edildi. Ancak, 1996'da, ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı'nın bir temyiz paneli tarafından temyiz edildi.[176] Baltimore'un Imanishi-Kari'yi kararlı savunması başlangıçta eleştiri ve tartışmalara yol açtı. Davanın kendisi genellikle "Baltimore Olayı" olarak anıldı ve Rockefeller Üniversitesi başkanı olarak istifasına katkıda bulundu.[177] Imanishi-Kari'nin haklı çıkmasının ardından Baltimore'un rolü yeniden değerlendirildi; New York Times, "...yakın bilim tarihindeki en kötü şöhretli dolandırıcılık davası, Federal Hükümet için bir utanç kaynağı olarak kaldı ve suçlanan bilim insanı için gecikmiş bir aklanma oldu." şeklinde yorumda bulundu

1973[değiştir | kaynağı değiştir]

1973 ödülü Konrad Lorenz, Nikolaas Tinbergen ve Karl von Frisch'e "bireysel ve sosyal davranış kalıplarının organizasyonu ve ortaya çıkarılmasıyla ilgili keşiflerinden dolayı" verildi. Von Frisch'in katkısı arıların "dans dili" idi. Ancak tam olarak von Frisch tarafından da ifade edildiği gibi, sallanma dansının doğrudan kanıtının olmaması konusunda tartışmalar ortaya çıktı. 2005 yılında Rothamsted Research'ten bir araştırma ekibi bir gıda kaynağına uçarken arıları izlemek için radar kullanarak tartışmayı çözdü.[178] Arıların gerçektende yiyecek kaynaklarını bulmak için dans bilgilerini kullandığı ortaya çıktı.

1968[değiştir | kaynağı değiştir]

1968 ödülü Robert W. Holley, Har Gobind Khorana ve Marshall W. Nirenberg'e "genetik kodu ve protein sentezindeki işlevini yorumladıkları için" verildi. Bununla birlikte Heinrich J. Matthaei 1961'de Maryland, Bethesda'daki Ulusal Sağlık Enstitüleri'nde (NIH) poli-U deneylerinde Nirenberg ile genetik kodu kırdı ve modern genetiğin yolunu açtı. Matthaei deneysel olarak ilk kodon (genellikle bir amino asidi belirten nükleotid üçlüsü) ekstraktını elde etmekten sorumluydu.

1962[değiştir | kaynağı değiştir]

1962 ödülü James Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins'e "nükleik asitlerin moleküler yapısı ve canlı materyalde bilgi aktarımı için önemi ile ilgili keşiflerinden dolayı" verildi. Alec Stokes, Herbert Wilson ve Erwin Chargaff'ın kritik katkıları göz ardı edildi. Buna ek olarak Chargaff, Oswald Avery ve Rosalind Franklin (bunların anahtar DNA X-ışını kristalografisi çalışması üçü arasında en ayrıntılı ama en az tanınanıydı) doğrudan Watson ve Crick'in DNA molekülünün yapısını çözme anlayışına katkıda bulundu. Avery'nin 1955'te ve Franklin'in 1958'de ölümü onları ödüle uygunluktan çıkardı.[179]

1952[değiştir | kaynağı değiştir]

1952 ödülü yalnızca "tüberküloza karşı etkili ilk antibiyotik olan streptomisini keşfettiği için" Selman Waksman'a verildi. Ortak keşif sahibi Albert Schatz ödülü alamadı.[180][181] Schatz, Waksman'ı keşfin ayrıntıları ve ortak kaşiflik konusunda dava etti. Schatz daha sonra Waksman ile birlikte yasal olarak ortak kaşif olarak tanındı.

1949[değiştir | kaynağı değiştir]

1949 ödülü Portekizli nörolog António Egas Moniz'e "belirli psikozlarda lökotominin (lobotomi) terapötik değerini keşfettiği için" verildi. Kısa süre sonra Dr. Walter Freeman uygulanması daha kolay olan transorbital lobotomiyi geliştirdi. Eleştiriler prosedürün genellikle tedbirsizce ve tıp etiğine bakılmaksızın yapılmasından kaynaklandı. Prosedürün popüler kabulü 1938 New York Times raporu gibi coşkulu basın raporları ile desteklendi. The New England Journal of Medicine gibi etkili dergiler tarafından onaylandı. Ödülü takip eden üç yıl içinde yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 5.000 lobotomi yapıldı.[182][183] ABD Başkanı John F. Kennedy'nin babası Joseph Kennedy, kızı Rosemary'ye yirmili yaşlarındayken lobotomi yaptırdı. Prosedür daha sonra itibarsızlaştı ve birçok ülkede yasaklandı.[184]

1945[değiştir | kaynağı değiştir]

1945 ödülü Ernst Boris Chain, Howard Florey ve Alexander Fleming'e " penisilinin keşfi ve çeşitli bulaşıcı hastalıklardaki iyileştirici etkisi nedeniyle" verildi. Fleming yanlışlıkla ilgili küf mantarını keşfetmişti. Ancak bazı eleştirmenler Fleming'in aslında penisilini keşfetmediğini, bunun teknik olarak bir yeniden keşif olduğuna dikkat çekti. Fleming'den on yıllar önce Sir John Scott Burdon-Sanderson, William Roberts (doktor), John Tyndall ve Ernest Duchesne[185] küf mantarlarının yararlı özellikleri ve tıbbi faydaları hakkında zaten çalışmalar ve araştırmalar yapmıştı.[186][187] Dahası Fleming'in kendisine göre penisilin için bilinen ilk referans Mezmur 51'dendi : "Beni çördük ile arındırın ve temiz olayım". Bu arada Fleming, mikolog Charles Thom'dan (Fleming'in gizemli mantar küfünün kimliğini belirlemesine yardım eden kişi)[188] " Penicillium notatum" un ilk olarak İsveçli bir eczacı olan Per Richard Westling tarafından çürümüş mercanköşkotu örneğinden tanındığını öğrenmişti.

1926[değiştir | kaynağı değiştir]

1926'da, iki aday Johannes Andreas Grib Fibiger ve Katsusaburo Yamagiwa'nın çalışmalarının hak edilmediği düşünüldüğü için ödül verilmedi. Fibiger keşfettiği (ancak Spiroptera karsinomu olarak adlandırmayı tercih ettiği) yuvarlak solucan Gongylonema neoplasticum kullanarak sıçanlarda mide kanserine neden olabileceğini göstermişti. Yamagiwa aynı şeyi yaptı ve tavşanın kulaklarına kömür katranı uygulayarak tavşanda kansere neden oldu. Bunlar kanserin ilk deneysel indüksiyonuydu.[189] Değerlendiricilerden biri Hilding Bergstrand, "Bu noktada Fibiger ve Yamagiwa'nın çalışmalarının kanser bilmecesinin çözümünde büyük önem taşıyacağı olasılığına fazla destek bulamıyoruz. Bu şartlar altında bu keşifleri Nobel Ödülü'ne layık görmüyorum." demiştir.[190] 1927'de Fibiger, Otto Heinrich Warburg ve Julius Wagner-Jauregg ile birlikte yeniden aday gösterildi ancak Yamagiwa hariç tutuldu. Nobel Komitesi 1926 ödülünü Fibiger ve Warburg'a ve 1927 ödülünü Wagner-Jauregg'e vermeye karar verdi. Ancak son seçimde Karolinska Enstitüsü Warburg'u reddetti. 1926 ödülü yalnızca "Spiroptera karsinomunu keşfettiği için" Fibiger'e verildi. Fibiger'in "buluşu" kısa bir süre sonra diğer bilim adamları tarafından itibarsızlaştırıldı.[191][192][193][194][195] Özellikle 1952'deki son büyük deneyden sonra yuvarlak solucanın kanserojen olmadığı ve Fibiger'in deneylerinde gelişen kanserlerin A vitamini eksikliğinden kaynaklandığı tespit edildi.[196] Yamagiwa'nın deneyi geçerli bir bulgu olduğu için dışlanması da eleştirildi.[197] Kömür katranı (ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar veya PAH'lar içeren maddeler) gerçek kanserojenlerdi. Yamagiwa'nın çalışması bu araştırma dizisinin temeli haline geldi.[198] Encyclopædia Britannica'nın kanser araştırmalarında Nobel Ödülleri kılavuzu Yamagiwa'nın çalışmasından Fibiger'den bahsetmeden bir kilometre taşı olarak bahseder.[199]

1923[değiştir | kaynağı değiştir]

1923 ödülü Frederick Banting ve John Macleod'a "insülin keşfi için" verildi. Banting açıkça ödülü hak etti ancak ortak kazanan olarak Macleod'un seçimi tartışmalıydı. Banting, Charles Best'in uygun olduğunu düşünüyordu. Macleod onlara sadece Toronto Üniversitesi'nde laboratuvar alanı vermişti ve kendisi yaz tatili için uzaktaydı. Yine de dönüşünde Macleod deneysel tasarımlarındaki bazı kusurlara dikkat çekti ve onlara çalışacakları yönler hakkında tavsiyeler verdi. Banting'in orijinal insülin izole etme yöntemi büyük ölçekte insülin üretmek için çok emek yoğun olan canlı köpekler üzerinde ameliyat yapılmasını gerektiriyordu. Best daha sonra biyokimyasal bir ekstraksiyon yöntemi bulmaya başlarken, Alberta Üniversitesi'nden bir kimya profesörü olan James Bertram Collip Macleod'un ekibine katıldı ve Best ile paralel olarak çalıştı. Banting ödülü almayı kabul ettiğinde ödül parasının yarısını Best'e vermeye karar verdi. Macleod da ödül parasının yarısını Collip ile paylaştı.[200]

Toronto ekibi pankreastan insülin izole ettiğinden pankreas özleri ile çalışan birçok araştırmacı ödül kazananlardan önce insülini keşfettiğini iddia etti. Bunlar arasında George Ludwig Zuelzer (1906), E.L. Scott (1911) ve Nicolae Paulescu (1921) vardı.[201][202] İsrael Kleiner, 1915'te pankreas özlerini köpekler üzerinde de test etmişti ancak öncelik iddiasında bulunmadı. Daha önceki çalışmaların tamamında yeterince saf olmayan pankreas özlerinin enjeksiyonu ateş ve diğer yan etkilere neden oldu. Aynı sorun Kanadalıların insanlar üzerindeki ilk testlerini de etkilemişti ancak insanlarda kullanım için kabul edilebilir bir saflığa ulaşana kadar çalışmalarına devam ettiler.[200]

1921[değiştir | kaynağı değiştir]

1921'de ödül verilmedi. 1913'te aday gösterilen ve o sırada birçok uluslararası ödülün sahibi olan Carlos Chagas adaylar arasındaydı.[203] Ödülü alamaması özellikle anavatanı Brezilya'da önemli tartışmalara yol açtı. Chagas tek başına yeni bir bulaşıcı hastalık (Chagas hastalığı) ve onun patojeni, vektörü, konakçısı, klinik belirtileri ve epidemiyolojisini keşfetti. Tarihçi Sierra Iglesias'a göre[204] Nobel Meclisi, Chagas'ın ödüle layık olup olduğu konusunda Brezilya sağlık yetkililerinden tavsiye istedi ve olumsuz yanıtlar aldı. Chagas'ın Brezilya devlet sağlık kuruluşları içinde, özellikle entelektüel rekabetler nedeniyle birçok rakibi olduğu biliniyordu.[205] Ancak Iglesias iddiaları için hiçbir kanıt sunmaz. Büyük olasılıkla Chagas'ın ödülü alamaması Nobel Komitesi'nin bulgularının değerini anlayamamasından kaynaklanıyordu.

1906[değiştir | kaynağı değiştir]

Camillo Golgi ve Santiago Ramón y Cajal ortaklaşa "sinir sisteminin yapısı üzerindeki çalışmaları nedeniyle" ödüllendirildi. Ancak, keşifleri yorumlamaları birbirine karşıttı. Golgi, sinir sistemi araştırmalarındaki tekniklere gerçek yapı açısından önemli katkılar sağlasa da sinir sisteminin tek bir sürekli ağdan başka bir şey olmadığı, retiküler teori olarak adlandırılan kavram olduğu konusunda tamamen hatalı bir sonuca vardı. Öte yandan, Ramón y Cajal sinir sistemini nöron doktrini adı verilen bir teorinin önerdiği gibi birbirine bağlı sinir hücreleri veya nöronlardan oluşan bir sistem olarak tanımladı. Golgi retiküler teoriyi sürekli bir ağ şeması çizdiği şekilde şiddetle savundu.[206][207][208] Bu nedenle yanlış sonuca ilişkin bir çalışmayı tanımak uygun değildir. İki bilim insanı arasındaki çekişme ve rekabet Nobel Ödülü'nün verilmesinden sonra bile devam etti.[209] Ödül "histolojik tartışmaların fırtına merkezi" yaratmak olarak adlandırılıyor. Hatta Cajal, "Siyam ikizleri gibi omuzları birleştiren iki çiftin kaderinin ne acımasız bir ironisi, bu kadar zıt karaktere sahip bilimsel düşmanlar!" yorumunu yapmıştı.[210] Nöron doktrini daha doğru bir tanım olarak ortaya çıktı ve Golgi'nin teorisinin 1950'lerde elektron mikroskobunun gelişmesiyle yanlış olduğu kanıtlandı. Bu sayede nöronların sinir sistemindeki bireysel hücreler olduğu ve nöronların sinir sistemindeki boşluklar aracılığıyla birbirine bağlı olduğu açıkça gösterildi.[211] Son çalışmalar dikkate değer istisnalar olduğunu göstermektedir. Elektrik sinapsları merkezi sinir sisteminde önceden düşünülenden daha yaygındır. Bu nedenle bireysel birimler olarak işlev görmek yerine, beynin bazı bölümlerinde sinirsel bilgileri işlemek için büyük nöron toplulukları aynı anda aktif olabilir.[212][213]

1902[değiştir | kaynağı değiştir]

Ronald Ross, temel olarak sıtma parazitinin yaşam döngüsünü keşfettiği için ödüllendirildi (organizmaya nasıl girdiğini gösterdiği sıtma üzerindeki çalışması için). . .). 1897'de Ross'tan bağımsız olarak Giovanni Battista Grassi, İtalyan ortaklarıyla birlikte anofel sivrisineklerinde sıtma parazitlerinin gelişim aşamalarını belirlemişti. Sonraki yıl P. falciparum, P. vivax ve P. malariae'nin tüm yaşam döngülerini tanımladılar.[214][215] Nobel Komitesi'nin ilk görüşü ödülün Ross ve Grassi arasında paylaşılması gerektiğiydi. Daha sonra Ross, Grassi'yi kasıtlı dolandırıcılık yapmakla suçlayan karalayıcı bir kampanya yaptı. Bu sayede ağırlık nihayetinde büyük ölçüde Ross'a geçti. Komiteye atanan "tarafsız hakem" Robert Koch'un etkileri ile; söylendiği gibi, "Koch, Grassi'nin onuru hak etmediği konusunda ısrar ederek hatırı sayılır otoritesinin tüm ağırlığını kullandı".[216] İroni, Ross'un sıtma parazitinin enfekte sivrisineklerin ısırması yoluyla bulaştığını kesinlikle ilk gösteren olmasıydı. Bunu kuş paraziti Plasmodium relictum ile göstermişti. Ancak Grassi'nin çalışması insan sıtma parazitlerinin yalnızca dişi Anopheles tarafından enfekte olduğunu gösterdiği için insan sağlığıyla çok daha doğrudan ilgiliydi (Ross, bir zoolog olmadığı için sivrisinek türlerini asla tanımlamadı). Grassi, türü doğru bir şekilde tanımladı ve 1898'de tüm döngünün belirlendiği ilk insan sıtma paraziti olan P. falciparum'un tüm yaşam döngüsünü ilk kez bulan kişiydi. Bugünün standartlarına göre şüphesiz Nobel'i paylaşmaları gerekirdi.[217][218]

Diğerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Oswald Theodore Avery, 1944'te DNA'nın bakteri dönüşümünün nedeni olduğunu ve potansiyel olarak genlerin oluşturulduğu materyal olduğunu göstermesiyle tanınır. İki Nobel Ödülü sahibi Joshua Lederberg ve Arne Tiselius, onu ve çalışmalarını övmesine rağmen, hiçbir zaman Nobel Ödülü alamadı. John M. Barry'nin The Great Influenza adlı kitabında komite Avery'yi ödüllendirmeye hazırlanıyordu ancak DNA bulguları yayınlandıktan sonra henüz önemli bir incelemeden geçmemiş bulguları onaylayacaklarından korkarak bunu yapmayı reddettiler.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Nobel hastalığı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Nobel population 1901–50: anatomy of a scientific elite 20 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 5 November 2001. physicsworld.com. Retrieved 20 March 2011.
  2. ^ Christoph Bartneck (2007). "Physics Nobels should favour inventions". Nature. 448 (7154): 644. doi:10.1038/448644c. PMID 17687300. 
  3. ^ Christoph Bartneck (2008). "The asymmetry between discoveries and inventions in the Nobel Prize in Physics" (PDF). Technoetic Arts: A Journal of Speculative Research. 6 (1). doi:10.1386/tear.6.1.73/1. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  4. ^ John E. Morrill (1995). "A Nobel Prize in Mathematics". American Mathematical Monthly. 102 (10): 888-892. doi:10.2307/2975266. 
  5. ^ Lars Gårding (1985). "Why is there no nobel prize in Mathematics?". The Mathematical Intelligencer. 7 (3): 73-74. doi:10.1007/BF03025815. 
  6. ^ "Fields Medal – from Wolfram MathWorld". MathWorld. 25 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010. 
  7. ^ "Abel Prize Awarded: The Mathematicians' Nobel". Mathematical Association of America. April 2004. 19 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010. 
  8. ^ Nasar 1998
  9. ^ Controversial Turkish Writer Wins Nobel Prize – Radio Free Europe / Radio Liberty 2011 6 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rferl.org (12 October 2006). Retrieved 20 March 2011.
  10. ^ First Arab Nobel Prize Winner in Literature Dies at 94 – International News|News of the World|Middle East News|Europe News 27 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. FOXNews.com (30 August 2006). Retrieved 20 March 2011.
  11. ^ Amartya Sen (28 August 2001) Tagore and His India. nobelprize.org
  12. ^ Burton Feldman (2000) The Nobel Prize: A History of Genius, Controversy and Prestige, Arcade Publishing, 1-55970-537-X
  13. ^ "The Nobel Committee has no clue about American literature". Slate Magazine. 3 Ekim 2008. 4 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ The Nobel Peace Prize and the laureates: an illustrated biographical history, 1901–2001. 2001. ss. xiv. ISBN 0-88135-388-4. 
  15. ^ The Nobel prize: a history of genius, controversy, and prestige. Arcade Pub. 2001. s. 65. ISBN 1-55970-537-X. 
  16. ^ Anna Ringstrom, Sven Nordenstam (13 Ekim 2008). "Bush critic wins 2008 Nobel for economics". Reuters. 20 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2010. 
  17. ^ §4 of the Statutes, see https://www.nobelprize.org/about/statutes-of-the-nobel-foundation/#par4 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  18. ^ "Solve the Nobel Prize Dilemma". Scientific American. 307 (4): 12. 2012. doi:10.1038/scientificamerican1012-12. 
  19. ^ "The Absurdity of the Nobel Prizes in Science". 3 Ekim 2017. 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Why Nobel prizes fail 21st-century science". The Guardian. 30 Eylül 2018. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  21. ^ BNS (8 Ekim 2020). "Lithuanian scientists not awarded Nobel prize despite discovering same technology". LRT. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  22. ^ Agencia EFE (7 Ekim 2020). ""Decepción", "imperdonable"... La ciencia lamenta que el Nobel no sea para el español Francis Mojica, el padre del CRISPR". 20 Minutos. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  23. ^ Ramírez de Castro (7 Ekim 2020). "Decepción en la ciencia española por el fallo del Nobel de Química que ignora la contribución de Mojica". ABC. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  24. ^ a b c "What Ever Happened to Douglas Prasher?". The Scientist. 26 Şubat 2013. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ Benderly (2009). "Taken for Granted: The Man Who Wasn't There". Science. doi:10.1126/science.caredit.a0900021. 
  26. ^ "How Bad Luck & Bad Networking Cost Douglas Prasher a Nobel Prize". Discover Magazine. 2 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ Aaron Gouveia (11 Ekim 2008). "Shuttle driver reflects on Nobel snub". Cape Cod Times. 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2008. 
  28. ^ "Surface Science's Sage – April 7, 2008 Issue – Vol. 86 Issue 14 – [[Chemical & Engineering News]]". cen.acs.org. 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.  URL–vikibağı karışıklığı (yardım)
  29. ^ "Birthday Boy Gets a Nobel". 10 Ekim 2007. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ "Surface chemistry wins Nobel Prize". 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  31. ^ Benga (1986). "p-(Chloromercuri)benzenesulfonate binding by membrane proteins and the inhibition of water transport in human erythrocytes". Biochemistry. 25 (7): 1535-8. doi:10.1021/bi00355a011. PMID 3011064. 
  32. ^ Benga (1986). "Water permeability of human erythrocytes. Identification of membrane proteins involved in water transport". European Journal of Cell Biology. 41 (2): 252-262. PMID 3019699. 
  33. ^ Benga (2006). "Water channel proteins: from their discovery in 1985 in Cluj-Napoca, Romania, to the 2003 Nobel Prize in Chemistry". Cellular and Molecular Biology (Noisy-Le-Grand, France). 52 (7): 10-19. PMID 17543216. 
  34. ^ Haulică (2006). "A regrettable mistake in the award of the 2003 Nobel Prize in Chemistry: the omission of Gheorghe Benga, the first discoverer of the water channel protein in the red blood cell membrane". Cellular and Molecular Biology (Noisy-Le-Grand, France). 52 (7): 8-9. PMID 17543215. 
  35. ^ "Nobel Lecture, December 8, 2003" (PDF). 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  36. ^ "Nomination Archive". NobelPrize.org (İngilizce). 27 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
  37. ^ "Gilbert N. Lewis". Atomic Heritage Foundation (İngilizce). 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
  38. ^ 10 Fierce (But Productive) Rivalries Between Dueling Scientists 27 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radu Alexander. Website of Listverse Ltd. April 7th 2015. Retrieved 2016-03-24.
  39. ^ Coffey (2008): 195–207.
  40. ^ Matters of Conscience: Conversations With Sterling M. McMurrin on Philosophy, Education, and Religion by Sterling M. McMurrin & L. Jackson Newell, Signature Books, 1996
  41. ^ "The Nobel Prize in Chemistry: The Development of Modern Chemistry". Nobelprize.org. Retrieved 12 June 2010.
  42. ^ The Road to Stockholm: Nobel Prizes, Science, and Scientists (Hardcover). Brightsurf.com. 2002. ISBN 019850912X. Erişim tarihi: 18 Ekim 2009. 
  43. ^ Anna Ringstrom, Sven Nordenstam and Jon Hurdle (13 Ekim 2008). "Bush critic wins 2008 Nobel for economics". Reuters. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  44. ^ Nasar, A Beautiful Mind, p. 356–373
  45. ^ Nasar, A Beautiful Mind, p. 372
  46. ^ Samuel Brittan (19 Aralık 2003). "The not so noble Nobel Prize". Financial Times. 30 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2009. 
  47. ^ Milton Friedman. "Two Lucky People: One Week in Stockholm". Hoover Digest: Research and Opinion on Public Policy. 1998 (4). 14 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  48. ^ Kehe (2 Ekim 2008). "Are US Writers Unworthy of the Nobel Prize?". The Christian Science Monitor. 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  49. ^ Kjell Espmark (3 Aralık 1999). "The Nobel Prize in Literature". Nobelprize.org. 5 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2006. 
  50. ^ "The Grand Old Man of Malgudi". The Tribune. 7 Ekim 2000. 28 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2009. 
  51. ^ "Jeffrey Archer: RK Narayan is my hero, he should have won the Nobel Prize". The Times of India. 25 Kasım 2016. 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017. 
  52. ^ "R. K. Narayan – bunpeiris Literature". 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  53. ^ Dagens Nyheter (8 October 2008)"Akademien väljer helst en europé (The Academy prefers to pick a European)". 10 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010.  . dn.se
  54. ^ "Nobel Gas: The Nobel Committee has no clue about American literature". Slate.com. 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
  55. ^ "Judge: Nobel literature prizes 'too Eurocentric'". The Guardian. Birleşik Krallık. 6 Ekim 2009. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  56. ^ "Mario Vargas Llosa: Why the 2010 Nobel Prize winner stirs controversy in Peru". The Christian Science Monitor. 7 Ekim 2010. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  57. ^ "Mario Vargas Llosa, King of Controversies". 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  58. ^ Jordan, Mary (9 Ekim 2009). "Herta Mueller Wins Nobel Prize in Literature". The Washington Post. 4 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2010. 
  59. ^ "NOBEL PRIZE WINNER: Herta Muller". Huffington Post. 8 Ekim 2009. 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2010. 
  60. ^ Jordan (9 Ekim 2009). "Author's Nobel Stirs Shock-and-'Bah'". The Washington Post. 2 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  61. ^ Neil Smith (13 Ekim 2005). "'Political element' to Pinter Prize". BBC News. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2008. Few people would deny Harold Pinter is a worthy recipient of the 2005 Nobel Prize for Literature. As a poet, screenwriter and author of more than 30 plays, he has dominated the English literary scene for half a century. However, his outspoken criticism of US foreign policy and opposition to the war in Iraq undoubtedly make him one of the more controversial figures to be awarded this prestigious honour. Indeed, the Nobel academy's decision can be read to have an inescapably political element. 'There is the view that the Nobel Literature Prize often goes to someone whose political stance is found to be sympathetic at a given moment,' said Alan Jenkins, deputy editor of the Times Literary Supplement. 'For the last 10 years he has been more angry and vituperative, and that cannot have failed to be noticed.' However, Mr Jenkins insists that, though Pinter's political views may have been a factor, the award is more than justified on artistic criteria alone. 'His dramatic and literary achievement is head and shoulders above any other British writer. He is far and away the most interesting, the best, the most powerful and most original of English playwrights.' 
  62. ^ Harold Pinter –Nobel Lecture. Nobelprize.org (7 December 2005). Retrieved 20 March 2011.
  63. ^ Dan Kellum, "Lessing's Legacy of Political Literature: 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Skeptics Call It A Nonliterary Nobel Win, But Academy Saw Her Visionary Power", CBS News, rpt. from The Nation (column), 14 October 2007. Retrieved 17 October 2007.
  64. ^ "Who deserves Nobel prize? Judges don't agree-BOOKS". Today.com. 11 Ekim 2005. 8 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2010. 
  65. ^ "Nobel judge steps down in protest". BBC News. 11 Ekim 2005. 31 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2010. 
  66. ^ "Nobel Stuns Italy's Left-wing Jester" 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Times, 10 October 1997, rpt. in Archives of a list at hartford-hwp.com. Retrieved 17 October 2007.
  67. ^ Alex Duval Smith (14 Ekim 2005). "A Nobel Calling: 100 Years of Controversy". The Independent. Birleşik Krallık. 24 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2008. Not many women, a weakness for Anglo-Saxon literature and an ostrich-like ability to resist popular or political pressure. Alex Duval Smith reports from Stockholm on the strange and secret world of the Swedish Academy. 
  68. ^ Stig Fredrikson (22 February 2006)"How I Helped Alexandr Solzhenitsyn Smuggle His Nobel Lecture from the USSR". 5 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010. , nobelprize.org.
  69. ^ Lennon (28 Aralık 1980). "Why Graham Greene Hasn't Won A Nobel Prize and Solzhenitsyn Has". 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  70. ^ "Nomination Database". old.nobelprize.org. 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2019. 
  71. ^ "Proclamation sent to Leo Tolstoy after the 1901 year's presentation of Nobel Prizes". NobelPrize.org (İngilizce). 11 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2019. 
  72. ^ "Übergangen: Wer den Nobelpreis verdient hätte und ihn nicht bekam" (Almanca). Die Presse. 30 Eylül 2011. 6 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. 
  73. ^ Cammann (29 Kasım 2017). "Theodor Mommsen: Gegen allen Fanatismus". Die Zeit (Almanca). 11 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. 
  74. ^ Hedin (October 1950). "Winning the Nobel Prize". The Atlantic (October 1950). 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. 
  75. ^ "Leo Tolstoy – 10 great writers snubbed by the Nobel Prize". The Telegraph. 11 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. 
  76. ^ From Lowbrow to Nobrow. McGill-Queen's University Press. 2005. ISBN 0-7735-2992-6. 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  77. ^ Olivier Truc (28 December 2008) "Et Camus obtint enfin le prix Nobel" 15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Le Monde.
  78. ^ Colm Tóibín (11 Mayıs 2006). "Don't Abandon Me". The London Review of Books. 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2007. 
  79. ^ "New studies agree that Beauvoir is eclipsing Sartre as a philosopher and writer". 4 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2009.  The Independent 25 May 2008. Retrieved 4 January 2009.
  80. ^ Textos escondidos de Pablo Neruda 13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Libros 14 April 2005. Retrieved 4 January 2009.
  81. ^ "Nobel Judge Steps Down in Protest". BBC News. 11 Ekim 2005. 18 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2007. 
  82. ^ Associated Press (11 October 2005). "Who Deserves Nobel Prize? Judges Don't Agree" 5 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., MSNBC. Retrieved 13 October 2007.
  83. ^ Controversies and Criticisms. Nobelprize.org. Retrieved 20 March 2011.
  84. ^ Desmond Tutu, other Nobel Peace Prize laureates contest 2012 winner choice of EU 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Associated Press story (30 November 2012)
  85. ^ Garnaut, John (9 Ekim 2010). "China furious at Nobel's 'violation'". The Age. Australia. 9 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2010. 
  86. ^ Chan (19 Aralık 2016). "Norway and China Restore Ties, 6 Years After Nobel Prize Dispute". The New York Times. ISSN 0362-4331. 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016. 
  87. ^ Barry Sautman (15 Aralık 2010). "Do supporters of Nobel winner Liu Xiaobo really know what he stands for? – Barry Sautman and Yan Hairong". The Guardian. Londra. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  88. ^ "Does Liu Xiaobo Really Deserve the Peace Prize? " Counterpunch: Tells the Facts, Names the Names". Counterpunch. 13 Aralık 2010. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2012. 
  89. ^ Morning Joe, MSNBC, 12 Ekim 2009, It would be like giving someone an Oscar in the hope that it would encourage them to make a decent motion picture. , quoted in "Christopher Hitchens Pans Obama's Nobel Prize", Huffington Post, 12 Ekim 2009, 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Haziran 2021, Obama should have declined to accept the award, according to Hitchens, while acknowledging that it is indeed an honor.  
  90. ^ Sharon Otterman (9 Ekim 2009). "World Reaction to a Nobel Surprise". The New York Times. 13 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. 
  91. ^ "Obama Peace Prize win has Americans asking why?". Reuters. 9 Ekim 2009. 12 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. 
  92. ^ Obama: Nobel Peace Prize ‘a call to action’ – Politics – White House –nbcnews.com 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. NBC News (9 October 2009). Retrieved 10 December 2010.
  93. ^ "Obama is surprise winner of Nobel Peace Prize". Reuters. 9 Ekim 2009. 12 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. 
  94. ^ Steven Erlanger (10 Ekim 2009). "Surprise Nobel for Obama Stirs Praise and Doubts". The New York Times. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010. 
  95. ^ "Obama: Nobel Peace Prize is call to action". CNN. 9 Ekim 2009. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  96. ^ Amar C. Bakshi (7 Ekim 2011). "Debate: Has President Obama lived up to his Nobel Peace Prize?". Global Public Square. CNN. 10 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2011. Yes, I think so. I'm as convinced as I was when he got it that he deserved it for many reasons. During three months' time, he, for instance and that's what's the main reason why he got the prize, namely that he paved the way for new negotiations with the Russian Federation about nuclear arms. If you look at the will of Alfred Nobel that goes directly to what he said that the prize should go to the person that has worked for—he called it reduction of standing armies but in today's terms it means arm control and disarmament. So President Obama got the Nobel Peace Prize because he paved the way for such negotiations... But, there are other things also, which we looked at, for instance, the fact that he started immediately to build bridges to the Muslim world throughout the time. 
  97. ^ "Nobel secretary regrets Obama peace prize". BBC. 17 Eylül 2015. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  98. ^ Diebel (18 Eylül 2015). "Former Nobel chief: Obama Peace Prize a failure". USA Today. 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2015. 
  99. ^ Mitra (12 Mart 2016). "Not So Noble: The Politics Behind the Nobel Peace Prize". Brown Political Review. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  100. ^ Matt Spetalnick (12 Ekim 2007). "ANALYSIS-Nobel is sweet revenge for Gore, blow to Bush". Reuters. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  101. ^ Sindelar, Daisy. (10 December 2004) World: Africa's First Female Nobel Peace Laureate Accepts Award Amid Controversy Over AIDS Remarks 15 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rferl.org. Retrieved on 2013-08-05.
  102. ^ 10 Questions: Wangari Maathai 24 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. TIME (10 October 2004). Retrieved 20 March 2011.
  103. ^ "Jimmy Carter wins Nobel Peace Prize". CNN. 11 Ekim 2002. 21 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010. 
  104. ^ Legal Reform in Korea. Psychology Press. 2004. ISBN 9780203479384. 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2012. 
  105. ^ Ahn (5 Eylül 2000). "Spies' repatriation causes unease in Seoul". Asia Times Online. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2010. 
  106. ^ Peace and Its Discontents: Essays on Palestine in the Middle East Peace Process. Vintage. 1996. ISBN 0-679-76725-8. 
  107. ^ Rigoberta Menchú and the Story of All Poor Guatemalans 24 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., David Stoll, Westview Press, 1999
  108. ^ a b Kissinger's Year: 1973. s. 195. 
  109. ^ Miller and Ogilvie, pp. 174–175 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  110. ^ Rosen, pp. 447, 567 citing Morgan-Witts and Thomas (1994) pp.8, 238
  111. ^ "Nomination Database". Nobelprize.org. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018. 
  112. ^ "As A Bitter Joke, Adolf Hitler Was Nominated For The Nobel Peace Prize in 1939". War History Online. 17 Haziran 2017. 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2018. 
  113. ^ "Carl von Ossietzky – Biography". Nobelprize.org. 9 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2013. 
  114. ^ "Mahatma Gandhi, the Missing Laureate". 1 Aralık 1999. 5 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  115. ^ Øyvind Tønnesson (1 December 1999). Mahatma Gandhi, the Missing Laureate 5 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. nobelprize.org
  116. ^ Guarino (3 Ekim 2017). "Three Americans win Nobel Prize in physics for gravitational wave discovery". The Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018. 
  117. ^ The Independent, Inventor of the red LED hits out at committee for 'overlooking' his seminal 1960s work 18 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 8 October 2014, Retrieved 16 October 2016
  118. ^ 25 November 2010, Retrieved 11 October 2020[ölü/kırık bağlantı]
  119. ^ "Nobel Shocker: RCA Had the First Blue LED in 1972". IEEE Spectrum: Technology, Engineering, and Science News (İngilizce). 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2018. 
  120. ^ "Oregon tech CEO says Nobel Prize in Physics overlooks the actual inventors". OregonLive.com (İngilizce). 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2018. 
  121. ^ ""Physicists get political over Higgs." Nature (August 4, 2010)". 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  122. ^ ""Higgs boson: Call to rename particle to acknowledge other scientists." BBC (April 22, 2013)". 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  123. ^ ""Higgs boson particle: What's in a name? A Nobel Prize, perhaps." Toronto Star (April 22, 2013)". 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  124. ^ ""Nobel committee's 'Rule of Three' means some Higgs boson scientists were left out." Washington Post (October 8, 2013)". 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  125. ^ ""The 2013 Nobel prizes. Higgs's bosuns." Economist (October 12, 2013)". 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  126. ^ ""Why are some scientists unhappy with the Nobel prizes?" Economist (October 9, 2013)". 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  127. ^ ""Why Didn't CERN Win the Nobel Prize for Higgs Boson?" RealClear Science (October 7, 2013)". 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  128. ^ Samuel Reich (2010). "Nobel document triggers debate". Nature. 468 (7323): 486. doi:10.1038/468486a. PMID 21107397. 
  129. ^ This page is available to GlobePlus subscribers 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Globe and Mail. Retrieved 20 March 2011.
  130. ^ "2008 Nobel Prize in Physics – Scientific Background". 5 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2009. . nobelprize.org
  131. ^ Physics Nobel snubs key researcher – physics-math – 7 October 2008 16 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. New Scientist. Retrieved 20 March 2011.
  132. ^ Les Prix Nobel. The Nobel Prizes 2008. Stockholm: The Nobel Foundation. 2008. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012. 
  133. ^ "Yoichiro Nambu – Nobel Lecture: Spontaneous Symmetry Breaking in Particle Physics: a Case of Cross Fertilization". Nobelprize.org. 8 Aralık 2008. 10 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2013. 
  134. ^ The Prognoz 9 Mission 28 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Heasarc.gsfc.nasa.gov. Retrieved 20 March 2011.
  135. ^ LAMBDA – Relikt Overview 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Lambda.gsfc.nasa.gov. Retrieved 20 March 2011.
  136. ^ R. Pamachandran, "Elusive Recognition", FRONTLINE, Volume 22 – Issue 24, 19 Nov – 2 December 2005. http://www.frontline.in/navigation/?type=static&page=flonnet&rdurl=fl2224/stories/20051202002210000.htm 19 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  137. ^ Luluzhou, Scientists Question Nobel, Crimson Staff Writer, 6 December 2005.
  138. ^ "Nobel Prize Challenged By Russians". 27 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2006. , The Moscow Times, 21 October 1997.
  139. ^ Bitte Roth (1997)"Americans again dominate in science". 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2006. , CNN.
  140. ^ "In Brief". Physics Today. 54 (11): 75. 2001. doi:10.1063/1.1428444. 
  141. ^ Sudarshan: Seven Science Quests. ph.utexas.edu.
  142. ^ "The E821 Muon (g-2) Home Page 19 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.".
  143. ^ "Precision Measurement of the Anomalous Magnetic Moment of the Muon" (PDF). The Expanding Frontier of Atomic Physics. 2003. ss. 252-259. doi:10.1142/9789812705099_0026. ISBN 978-981-238-228-3. 
  144. ^ "New g-2 Measurement Deviates Further From Standard Model 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.".
  145. ^ Sharon Bertsch McGrayne (1998) Nobel Prize Women in Science: Their Lives, Struggles and Momentous Discoveries, Carol Pub. Group, 0806520256.
  146. ^ "Cosmic Search Issue 01 Page 16 – S. Jocelyn Bell Burnell: Little Green Men, White Dwarfs or Pulsars?". Bigear.org. 5 Eylül 2006. 27 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010. 
  147. ^ "Scientist Whose Male Boss Won Nobel For Her Work Is Giving New $3 Million Prize Away". 7 Eylül 2018. 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi – Huff Post vasıtasıyla. 
  148. ^ G. Zweig, "An SU3 Model for Strong Interaction Symmetry and its Breaking," CERN Report 8182/Th. 401, unpublished (1964)
  149. ^ "Faces and places (page 3)", Cern Courier, Page 3 of 8. Article 22 of 24.
  150. ^ Y. Ne'eman (1961). "Derivation of strong interactions from a gauge invariance". Nuclear Physics. 26 (2): 222-229. doi:10.1016/0029-5582(61)90134-1. 
  151. ^ Interview (Hebrew) with the journalist Ronen Bergman in the Israeli newspaper Yediot Aharonot 18 March 2005.
  152. ^ Cao (2004). "Chinese Science and the 'Nobel Prize Complex'" (PDF). Minerva (İngilizce). 42 (2): 151-172. doi:10.1023/b:mine.0000030020.28625.7e. ISSN 0026-4695. 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  153. ^ "Subelectrons, Presuppositions, and the Millikan-Ehrenhaft Dispute" by G. Holton, Historical Studies in the Physical Sciences, 1978, vol 9, pp. 166–224.
  154. ^ Stefanie Ilgenfritz (3 October 2011) A Posthumous Nobel for Medicine? 5 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wall Street Journal.
  155. ^ Edwards' obituary 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in the New York Times
  156. ^ "IVF Nobel prize 'out of order': Vatican". 5 Ekim 2010. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  157. ^ "Vatican health experts 'dismayed' by Nobel prize for IVF co-developer". 9 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  158. ^ "Vatican official: Nobel Prize ignores ethics of IVF – Catholic Herald". 6 Ekim 2010. 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  159. ^ AstraZeneca row as corruption claims engulf Nobel prize 19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Times Online, 19 December 2008
  160. ^ Abbadessa (2009). "Unsung hero Robert C. Gallo". Science. 323 (5911): 206-207. doi:10.1126/science.323.5911.206. PMID 19131607. 
  161. ^ Cohen (2008). "HIV, HPV Researchers Honored, but One Scientist is Left Out". Science. 322 (5899): 174-175. doi:10.1126/science.322.5899.174. PMID 18845715. 
  162. ^ M. Bots (2006). "RNAi Nobel ignores vital groundwork on plants". Nature. 443 (7114): 906. doi:10.1038/443906a. PMID 17066009. 
  163. ^ Aaron Filler (2009). "The History, Development and Impact of Computed Imaging in Neurological Diagnosis and Neurosurgery: CT, MRI, and DTI" (PDF). Nature Precedings. doi:10.1038/npre.2009.3267.5. 21 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  164. ^ H. F. Judson, "No Nobel Prize for whining" 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times, 20 October 2003. Retrieved 2 November 2006.
  165. ^ Bitterness erupts in a Nobel pursuit 25 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. www.theage.com.au (17 October 2003). Retrieved 21 March 2011.
  166. ^ Kathleen E. Powderly (6 October 2003) 2003 Nobel Prize in Physiology or Medicine – Revisionist History? 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Hnn.us. Retrieved 21 March 2011.
  167. ^ Herman Y. Carr (2004). "Field Gradients in Early MRI". Physics Today. 57 (7): 83. doi:10.1063/1.1784322. 
  168. ^ The long road to Stockholm. The story of MRI. An autobiography. 2013. s. 217. ISBN 978-0-19-966454-2. 
  169. ^ Howlett (1998). "Nobel award stirs up debate on nitric oxide breakthrough". Nature. 395 (6703): 625-6. doi:10.1038/27019. PMID 9790176. 
  170. ^ SoRelle, Ruth (1998). "Nobel Prize Awarded to Scientists for Nitric Oxide Discoveries". Circulation. 98 (22): 2365-2366. doi:10.1161/01.cir.98.22.2365. PMID 9832478. 
  171. ^ Soto (2011). "Prion hypothesis: the end of the controversy?". Trends Biochem Sci. 36 (3): 151-8. doi:10.1016/j.tibs.2010.11.001. PMC 3056934 $2. PMID 21130657. 
  172. ^ Watson and DNA: Making a Scientific Revolution. Cambridge, Massachusetts: Basic Books. 2004. s. 211. ISBN 0-7382-0866-3. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  173. ^ Anthony Flint (5 Kasım 1993). "Behind Nobel, A Struggle for Recognition Some Scientists Say Colleague of Beverly Researcher Deserved A Share of Medical Prize". The Boston Globe. 6 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2011. 
  174. ^ The Great Betrayal: Fraud in Science, Orlando: Harcourt, 2004, ISBN 0-15-100877-9, OCLC 54694616 
  175. ^ H. M. Temin (1970). "Viral RNA-dependent DNA polymerase in virions of Rous sarcoma virus" (PDF). Nature. 226 (5252): 1211-3. doi:10.1038/2261211a0. PMID 4316301. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  176. ^ "Thereza Imanishi-Kari, PhD, DAB No. 1582". U.S. Department of Health and Human Services. 1996. 7 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2009. 
  177. ^ "The Fraud Case That Evaporated". The New York Times. 25 Haziran 1996. 10 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2009. 
  178. ^ Grossman, Wendy M. (13 May 2005). "Decoding Bees' Wild Waggle Dances 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Wired.
  179. ^ "Rosalind Franklin the Scientist". GEN - Genetic Engineering and Biotechnology News (İngilizce). 6 Temmuz 2020. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2020. 
  180. ^ Steve Ainsworth (25 Şubat 2006). "Streptomycin: arrogance and anger" (PDF). The Pharmaceutical Journal. 276: 237. 21 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  181. ^ Milton Wainwright (2005). "A Response to William Kingston, "Streptomycin, Schatz versus Waksman, and the balance of credit for discovery"". Journal of the History of Medicine and Allied Sciences. 60 (2): 218-20; discussion 221. doi:10.1093/jhmas/jri024. PMID 15737959. 
  182. ^ The Nobel prize: a history of genius, controversy, and prestige. Arcade Pub. 2001. ss. 286-289. ISBN 1-55970-537-X. 
  183. ^ Elizabeth Day (13 Ocak 2008). "He was bad, so they put an ice pick in his brain..." The Observer. Birleşik Krallık. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2010. 
  184. ^ Feldman, Burton "The Nobel Prize", pp. 286–289, Arcade Publishing, 2000 1-55970-537-X
  185. ^ Duchesne 1897 11 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Antagonism between molds and bacteria. An English translation by Michael Witty. Fort Myers, 2013. ASIN B00E0KRZ0E and B00DZVXPIK.
  186. ^ Penicillin, The Wonder Drug 12 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Botany.hawaii.edu. Retrieved 21 March 2011.
  187. ^ History of Penicillin – Alexander Fleming – John Sheehan – Andrew Moyer 15 Haziran 2011 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi. Inventors.about.com. Retrieved 21 March 2011.
  188. ^ Charles Thom Papers 25 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sciweb.nybg.org (24 May 1956). Retrieved 21 March 2011.
  189. ^ Lalchhandama (2017). "The making of oncology: The tales of false carcinogenic worms". Science Vision. 17 (1): 33-52. doi:10.33493/scivis.17.01.06. 
  190. ^ Klein, G., (Ed.) (2004). "An Analysis of a Wrong Nobel Prize—Johannes Fibiger, 1926: A Study in the Nobel Archives". Advances in cancer research. California (US): Elsevier Academic Press. ss. 1-13. ISBN 9780080522296.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  191. ^ Clemmesen J (1978). "Johannes Fibiger. Gongylonema and vitamin A in carcinogenesis". Acta Pathologica et Microbiologica Scandinavica. Suppl. 270 (270): 1-13. PMID 362817. 
  192. ^ "Johannes Fibiger and his Nobel Prize for the hypothesis that a worm causes stomach cancer". Annals of Internal Medicine. 116 (9): 765-769. 1992. doi:10.7326/0003-4819-116-9-765. PMID 1558350. 
  193. ^ "A challenged Nobel Prize: Johannes Fibiger, 1926". Histoire des Sciences Médicales. 31 (1): 87-95. 1997. PMID 11625107. 
  194. ^ I.M. Modlin (2001). "Of Fibiger and fables: a cautionary tale of cockroaches and Helicobacter pylori". Journal of Clinical Gastroenterology. 33 (3): 177-179. doi:10.1097/00004836-200109000-00001. PMID 11500602. 
  195. ^ An analysis of a wrong Nobel Prize-Johannes Fibiger, 1926: a study in the Nobel archives. Advances in Cancer Research. 92. 2004. ss. 1-12. doi:10.1016/S0065-230X(04)92001-5. ISBN 9780120066926. PMID 15530554. 
  196. ^ Hitchcock (1952). "Studies on the nematode parasite, Gongylonema Neoplasticum (Spiroptera Neoplasticum), and avitaminosis a in the forestomach of rats: Comparison with Fibiger's results". Journal of the National Cancer Institute. 12 (6): 1345-1387. doi:10.1093/jnci/12.6.1345. PMID 14939031. 
  197. ^ "Katsusaburo Yamagiwa's Nobel candidacy: Physiology or medicine in the 1920s". 1 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. explores the candidacy of Yamagiwa, who had developed the world's first efficient method for producing cancer artificially in the laboratory by swabbing coal tar on rabbits' ears, which had stimulated activity among cancer researchers worldwide. Johannes Fibiger of Denmark, who discovered how to use parasites to cause cancer in rats two years before Yamagiwa's achievement, received the prize, probably because nominations were often greatly influenced by acquaintanceship, geography, and the marginalization that distance from other centres imposed on the Japanese. 
  198. ^ "Katsusaburo Yamagiwa (1863–1930)". CA: A Cancer Journal for Clinicians. 27 (3): 172-173. 1977. doi:10.3322/canjclin.27.3.172. PMID 406017. Yamagiwa, then Director of the Department of Pathology at Tokyo Imperial University Medical School, had theorized that repetition or continuation of chronic irritation caused precancerous alterations in previously normal epithelium. If the irritant continued its action, carcinoma could result. These data, publicly presented at a special meeting of the Tokyo Medical Society and reprinted below, focused attention on chemical carcinogenesis. Further more, his experimental method provided researchers with a means of producing cancer in the laboratory and anticipated investigation of specific carcinogenic agents and the precise way in which they acted. Within a decade, Keller and associates extracted a highly potent carcinogenic hydrocarbon from coal tar. Dr. Yamagiwa had begun a new era in cancer research. 
  199. ^ Guide to Nobel Prize. Britannica.com. Retrieved on 25 September 2010.
  200. ^ a b The Discovery of Insulin. Chicago: University of Chicago Press. 1982. ISBN 0226058972. 
  201. ^ Paulesco (31 Ağustos 1921). "Recherche sur le rôle du pancréas dans l'assimilation nutritive". Archives Internationales de Physiologie. 17: 85-103. 
  202. ^ C. Ionescu-Tirgoviste (1996). "Insulin, the Molecule of the Century". Archives of Physiology and Biochemistry. 104 (7): 807-13. doi:10.1076/apab.104.7.807.13106. PMID 9127675. 
  203. ^ "Nobel Nomination Database". 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016. 
  204. ^ Salvador Mazza – su vida y su obra – redescobridor de la enfermedad de Chagas. J. P. Sierra-Iglesias. 1990. San Salvador de Jujuy, Universidad Nacional de Jujuy, 527 p
  205. ^ "O Nobel perdido". Folha de S. Paulo (Portekizce). 7 Şubat 1999. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016. 
  206. ^ "The Neuron Doctrine – Theory and Facts" (PDF). Nobel Media AB. 10 Ekim 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 
  207. ^ Raviola (2011). "The diffuse nervous network of Camillo Golgi: Facts and fiction". Brain Research Reviews. 66 (1–2): 75-82. doi:10.1016/j.brainresrev.2010.09.005. PMID 20840856. 
  208. ^ Bock (2013). "Cajal, Golgi, Nansen, Schäfer and the Neuron Doctrine". Endeavour. 37 (4): 228-234. doi:10.1016/j.endeavour.2013.06.006. PMID 23870749. 
  209. ^ Cimino (1999). "Reticular theory versus neuron theory in the work of Camillo Golgi". Physis. 36 (2): 431-72. PMID 11640243. 
  210. ^ Chu (2006). "Centennial of the nobel prize for Golgi and Cajal – founding of modern neuroscience and irony of discovery" (PDF). Acta Neurologica Taiwanica. 15 (3): 217-22. PMID 16995603. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  211. ^ "Neurons and Synapses: The History of Its Discovery". Brain & Mind Magazine. 2003. 10 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2013. 
  212. ^ "Electrical synapses in the mammalian brain". Annual Review of Neuroscience. 27 (1): 393-418. 2004. doi:10.1146/annurev.neuro.26.041002.131128. PMID 15217338. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  213. ^ "Whither withered Golgi? A retrospective evaluation of reticularist and synaptic constructs". Brain Research Bulletin. 72 (4–6): 201-7. 2007. doi:10.1016/j.brainresbull.2006.11.016. PMID 17452282. 
  214. ^ Baccetti B (2008). "History of the early dipteran systematics in Italy: from Lyncei to Battista Grassi". Parassitologia. 50 (3–4): 167-172. PMID 20055226. 
  215. ^ Cox (2010). "History of the discovery of the malaria parasites and their vectors". Parasites & Vectors. 3 (1): 5. doi:10.1186/1756-3305-3-5. PMC 2825508 $2. PMID 20205846. 
  216. ^ Parasites and Infectious Disease: Discovery by Serendipity and Otherwise. Cambridge University Press. 2007. ss. 137-138. ISBN 9781139464109. 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  217. ^ Tropical Medicine: An Illustrated History of The Pioneers. Academic Press. 2007. ss. 93-97. ISBN 9780080559391. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  218. ^ Capanna E (2012). "Grassi versus Ross: who solved the riddle of malaria?". International Microbiology. 9 (1): 69-74. PMID 16636993. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nobel_Ödülü_tartışmaları&oldid=32331819" sayfasından alınmıştır