Nahid Sırrı Örik
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Nahid Sırrı Örik | |
|---|---|
| Doğum | 22 Mayıs 1895 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Ocak 1960 (64 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Hikâye, roman, oyun yazarı |
| Milliyet |  Türk |
Etkiledikleri | |
Nahid Sırrı Örik (d. 22 Mayıs 1895 - ö. 18 Ocak 1960) Türk hikâye, roman ve oyun yazarı.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Divan sahibi Oltili Ahmet Nafiz Paşa'nın torunu ve Hukuk Mektebi hocası, rüsûmât müdir-i mütercimi, Şûrâ-yı Devlet Âzâsı, Shakespeare'den iki oyun çevirmiş Gürcü asıllı[2][3] Hasan Sırrı Bey'in oğlu olan Nahid Sırrı Örik, 22 Mayıs 1895 tarihinde İstanbul'da doğdu. Özel dersler aldıktan sonra Beşiktaş'taki Âfitab-ı Maarif Rüşdiyesi'nde okudu ve mezun oldu. Sırayla bir İngiliz, bir Fransız Mektebine devam etti. Galatasaray Mekteb-i Sultani'sine girdi. Ancak hiçbirini tamamlamadı. Bir müddet Mekteb-i Hukuk'un derslerine katıldı ve burayı da yarım bıraktı (1913).
I. Dünya Savaşı'nın ikinci yılında yurt dışına çıkarak Tiflis, Berlin, Paris, Viyana, Roma ve Kopenhag vd. Batı kentlerinde yaşayan Nahid Sırrı, Cumhuriyet'in ilânını takiben 1928 yılında Türkiye'ye geri döndü. Döndükten hemen sonra Cumhuriyet gazetesinde yazmaya başladı. Ardından Ankara'ya yerleşti ve Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'nda çevirmen olarak işe girdi. Ankara'da 1933 yılında Yaşar Nabi ile birlikte Varlık Dergisi'ni çıkardı. Aynı yıl babasının vefatının ardından İstanbul'a döndü. Hayatının sonuna kadar çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yapmayı sürdüren Nahid Sırrı'nın Anadolu gezileri sırasında yazdığı makaleleri de farklı dergi ve gazetelerde yayımlandı.
18 Ocak 1960 tarihinde İstanbul'da öldü.
Tarzı[değiştir | kaynağı değiştir]
Nahid Sırrı Örik eserlerinde bazı konulara özel olarak değinmiştir. Bunlardan biri siyasi güçler ve bunları elde etme çalışmaları, hırslardır.
Örik özellikle tarihe çok düşkündür. Tarihi anlatırken yalı, konak betimlemelerini ve kadın karakterini çok başarılı yansıtmıştır. Tarihe bu kadar bağlı kalması ve zaman zaman övercesine betimlemesi, Örik'in Osmanlı geçmişini geride bırakmaya çalışan bir toplum tarafından ve bu toplumun edebiyatçıları tarafından geri plana atılmasına neden olur. Bunda eşcinsel kimliği de etkili olmuştur. Yusuf Ziya Ortaç kendisi hakkında "Kırıtarak gelirken uzaktan Nahid Sırrı / Sanırım pantolonlu ceketli bir kız gelir" diye yazmıştır.
Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Nahid Sırrı Örik, Selim İleri'yi çok etkilemiştir. Yazar, "Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver" romanındaki erkek karakteri Örik'ten esinlenerek yaratmıştı. Bahriye Çeri ise kendisi hakkında "Bir Cihan Kaynanası: Nahid Sırrı Örik" adlı bir kitap yayınlamıştır. "Eve Düşen Yıldırım" adlı eseri Show Tv tarafından diziye uyarlanmıştır.
Kemal Bekir, Örik'in Sultan Hamid Düşerken isimli romanını 1976 yılında Düşüş ismiyle oyunlaştırmıştır. Eser, 2002 yılında Ziya Öztan tarafından Abdülhamit Düşerken adıyla filme çekilmiştir. 2009'da Zeki Demirkubuz tarafından Kıskanmak isimli romanı aynı isimle çekildi. Nergis Öztürk, bu filmdeki Seniha rolüyle 46. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi kadın oyuncu ödülünü kazandı.
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Hikâye Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kırmızı ve Siyah (1929)
- San'atkârlar (1932)
- Eski Resimler (1933)
- Eve Düşen Yıldırım (1934)
- Kırmızı ve Siyah
Romanları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kıskanmak (1946)
- Sultan Hamid Düşerken (1947)
- Yıldız Olmak Kolay Mı? (2006)
- Tersine Giden Yol
- Turnede Bir Artist Öldürüldü
Oyunlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sönmeyen Ateş (1933)
- Muharrir (1934)
- Alınyazısı (1952)
İnceleme[değiştir | kaynağı değiştir]
- Edebiyat ve Sanat Bahisleri (1932)
- Tarihi Çehreler Etrafında (1933)
- Roman ve Hikâye Hakkında Bir Kalem Denemesi (1933)
- Hayat ile Kitaplar (1956)
Gezi Notları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Anadolu (1939)
- Bir Edirne Seyahatnamesi (1941)
- Kayseri-Kırşehir-Kastamonu. (1955)
Hatıraları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Eski Zaman Kadınları Arasında (1958)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Özgül, M. Kayhan. Yine Yeniden. (Nahid Sırrı Örik'in San'atkârlar isimli kitabının önsözünden). Oğlak Yayınları, 2009. Sayfa 24. ISBN 978-975-329-641-0.
- ^ Ayfer Yılmaz, Nahit Sırrı Örik: hayatı, sanatı, eserleri 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ürün Yayınları, 2006, ISBN 9756083247, 9789756083246, p. 485.
- ^ Nahid Sırrı, Eski zaman kadınları arasında 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oğlak, 1995, ISBN 9753290357, 9789753290357, p. ?.
