Muna Mahmudnizad
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Muna Mahmudnizad | |
|---|---|
| Doğum | 10 Eylül 1965 Yemen |
| Ölüm | 18 Haziran 1983 (17 yaşında) Şiraz, İran |
| Milliyet | İranlı |
| Tanınma nedeni | Bahai dinine mensup olduğu için idam edilmesi |
Muna Mahmudnizad veya Mona Mahmudnizad (Farsça: مونا محمودنژاد, d. 10 Eylül 1965, Yemen - ö. 18 Haziran 1983, Şiraz), 1983'te Bahai dinine mensup olması sebebiyle başka dokuz Bahai kadınla beraber idama mahkûm edilen ve Şiraz, İran'da asılan bir İranlı Bahai'ydi.[1][2][3] Hakkındaki resmi suçlamalar, inançları yüzünden okuldan atılan çocuklara öğretmenlik yapması ve bir yetimhanede hizmet etmesinden dolayı "çocuk ve gençleri yanlış yönlendirmek"ten başlamakta ve Bahai Dünya Merkezi'nin bugünkü İsrail'de bulunmasından dolayı "Siyonist" olmaya kadar varmaktadır.[4]
Çocukluk[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahmudnizad 10 Eylül 1965'te, dinlerini Yemen'de tebliğ etmek için İran'daki evlerini terk etmiş olan Yadullah ve Farkhundeh Mahmudnizad'ın kızları olarak doğmuştur. Ailenin ikinci kızıdır. Ailenin ilk kızı Terane, Mahmudnizad'ın doğumu esnasında yedi yaşındadır. Mona hayatının ilk dört yılını Yemen'de geçirmiştir. İki yaşındayken kendisine bir araba çarpmış ve kaldırıma sürüklenmiş ancak ciddi bir yaralanma geçirmemiştir.[5]
1969'da Yemen hükûmeti tüm yabancıları sınır dışı etmiş ve Mahmudnizad ailesi İran'a dönmüştür. İsfahan'da iki yıl, Kirmanşah'ta altı ay ve Tebriz'de üç yıl geçirmişler, son olarak 1974'te Şiraz'a yerleşmişlerdir. Bu süre zarfında babası iş olarak küçük aletler tamir etmiş ve çeşitli Bahai idari heyetlerinde Bahai toplumuna hizmet etmiştir.[5]
Tutuklanması, hüküm giymesi ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Bahailerin İran'da sürekli olarak zulüm görmekte olmalarına rağmen 1979'daki İslam Devrimi zulmü tekrar odak noktasına getirmiştir.[1][6] 23 Ekim 1982, akşam 7.30'da, Şiraz valisi tarafından gönderilen dört silahlı Devrim Muhafızı Mahmudnizadların evine girmiş ve Bahai kaynakları arayarak evi altüst etmişlerdir. İşleri bittiğinde Mona ve babasını gözaltına almışlar, onları gözlerini bağlayarak ve Şiraz'daki Seppah hapishanesine götürmüşler ve burada ayrı hücrelere koymuşlardır. Mahmudnizad 38 gün boyunca Seppah hapishanesinde tutulmuştur.[5]
29 Kasım 1982'de o ve diğer beş Bahai kadın Seppah hapishanesinden yine Şiraz'da bulunan Adelabad hapishanesine nakledilmiştir. Adelabad'da bir süre geçirdikten sonra İslam Devrimi Mahkemesi'ne getirilmiş, burada sorguya çekildikten sonra hapse geri gönderilmiştir. Birkaç gün sonra, bir kez daha hapishaneden alınmış ve bir İslam Devrimi hakiminin önünde sorguya çekilmiştir.[5] Ayak tabanlarının bir kabloyla kırbaçlanması biçimindeki fiziksel işkenceyi de içeren bu sorgulamalar dizisinin ardından Mahmudnizad suçlu bulundu ve asılarak idama mahkûm edilmiştir.[3] Mahkûm edilmesi sırasında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan merhamet ricasında bulunmuştur. Buna rağmen, 10 kadının cezaları 18 Haziran 1983 gecesi, yakınlardaki bir polo sahasında uygulamaya konmuştur.[2]
Mahmudnizad'la beraber asılan diğer kadınlar şunlardır:[5]
- Nusrat Yaldai, 54 yaşında
- Izzat Janami Ishraqi, 50 yaşında
- Roya Ishraqi, 23 yaşında (Izzat'in kızı)
- Tahirih Siyavushi, 32 yaşında
- Zarrin Muqimi, 28 yaşında
- Shirin Dalvand, 25 yaşında
- Akhtar Sabit, 19 veya 20'lerinin başında
- Simin Saberi, 20'lerinin başında
- Mahshid Nirumand, 28 yaşında
Eylül 2007'de İran İnsan Hakları Belgeleme Merkezi konu hakkında bir vaka incelemesi yayımlamıştır.[7]
Sanata etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahmudnizad'ın öyküsü birkaç sanat eserine konu olmuştur. Müzisyen Doug Cameron, Mahmudnizad'ın öyküsünü bir müzik klibinde canlandırmıştır. Mona with the Children (Mona Çocukluklara Beraber) isimli klip Kanada pop listelerine girmiş ve 19 Ekim 1985 haftasında 14 numara olmuştur.[8] Klip, müzik piyasası içerisinde elden ele dolaşmış ve İran'daki Bahailerin uğradıkları zulme kamuoyunun dikkatini çekmede etkili olmuştur.[1] Daha yakın zamanda bir tiyato oyunu olan A Dress for Mona (Mona İçin Bir Elbise) hazırlanmıştır.[3] Şu an Jack Lenz, Mona'nın Rüyası isimli bir film üzerinde çalışmaktadır.[9] Mona'nın resimleri aynı zamanda Mithaq Kazimi'nin Quenching The Light isimli klibinde görülmektedir.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Affolter, Friedrich W. (2005). "The Specter of Ideological Genocide: The Bahá'ís of Iran" (PDF). War Crimes, Genocide and Crimes Against Humanity. 1 (1). ss. 59-89. 27 Kasım 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "affolter" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Reuters (20 Haziran 1983). "Iran reportedly executes 16 Baha'is in secret". New York Times.
- ^ a b c Mullins, Sandy (2007). "Mona Mahmudnizhad". Bella Online. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2007.
- ^ NOEL GRIMA (03 August 2008) ‘Mona’s Dream’ may be directed by Mario Philip Azzopardi, perhaps not in Malta 1 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. , The Malta Independent
- ^ a b c d e The Story of Mona: 1965–1983. Thornhill, Canada: Bahá'í Canada Publications. 1985. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "som" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ International Federation for Human Rights (1 Ağustos 2003). "Discrimination against religious minorities in Iran" (PDF). fdih.org. 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2006.
- ^ "IHRDC: Community Under Siege: The Ordeal of the Bahá'ís of Shiraz" (PDF). 2 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016.
- ^ ""Pop Annual 1955–1999: Sixth Edition" for October, 1985". 12 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2007.
- ^ "Mona's dream". 2007. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2007.
{{|url=https://web.archive.org/web/20120301155230/http://www.independent.com.mt/news2.asp?artid=73295 |tarih=1 Mart 2012 |tarih=1 Mart 2012 }}