Michel Fokine

Michel Fokine
Michel Fokine
	Paquita balesindeki kıyafeti ile. 1905
Genel bilgiler
Doğum adı	Mihail Mihayloviç Fokin
Doğum	23 Nisan 1880; Sankt-Peterburg
Ölüm	22 Ağustos 1942 (62 yaşında); New York, ABD
Uyruk	ABD (1932'de vatandaşlık elde etti)
Alanı	Bale
Etkin yıllar	1902-1942
Sanat eğitimi	Emperyal Bale Okulu

Mikhail Fokine (Rusça: Михаи́л Миха́йлович Фо́кин, Mihail Mihayloviç Fokin) (d. 23 Nisan 1880 [ EU 11 Nisan ], ö. 22 Ağustos 1942) Bale sanatında çığır açmış, Rus koreograf ve balet.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Fokine, varsıl bir tüccarın oğlu olarak Sankt-Peterburg'da dünyaya geldi. 9 yaşında Emperyal Bale Okulu'na kabul edildi. 1898 yılında, 18. yaş gününde, Mariinsky Tiyatrosu'nda "Emperyal Bale Topluluğu" (şimdiki Mariinsky Balesi) ile Paquita isimli eserdeki rolü ilk kez seyirci karşısına çıktı. 1902 yılında bale öğretmeni oldu. Öğrencileri arasında Desha Delteil ve Bronislava Nijinska gibi ünlü dansçılar bulunmaktadır.

Fokine, basmakalıp bale geleneklerinin dışına çıkmayı arzuluyordu. Dans ustalarının teknikleri onlar için bir limit olamazdı. Bu teknikler, sadece sanatçının kendisini ifade etme yollarından biri olabilirdi. Aynı zamanda, pek çok balet ve balerinin, sahne kıyafetlerinin ve sahnedeki figürlerinin, oynadıkları oyunun temasına ve ruhuna uygun olmadığını düşünmekteydi. Bu sebeple, bale sanatının, modası geçmiş kıyafetlerden ve figürlerden kurtarılması gerektiğini düşünüyordu. Bunlara ilaveten, bir koreograf olarak, balerinleri bale ayakkabılarından çıkartıp, el ve vücutlarını daha özgürce kullanabildikleri eserlerde dans ettirdi. Emperyal Bale Topluluğu yöneticilerine yepyeni reform sayılacak önerileriyle gitti. Fakat yöneticilerden destek bulamadı. Bu önerilerden biri, 1907 yılında sahnelenen "Eunice" isimli balede sanatçıların çıplak ayak dans etmeleriydi. Bu teklifi reddedilince, Fokine, dansçıları, onların taytlarının üzerini ayak parmağı şeklinde boyayarak ve sanatçılar yalın ayak dans ediyormuş izlenimi vererek sahneye çıkarttı. Acis ve Galatea balesi (1905), Kuğunun Ölümü (1907) (özellikle Anna Pavlova'nın solo dansı için yaratılmış), koreografisini yaptığı Kuğu balesi, Fokine'nin erken dönem eserleridir. Fokine'in 1905'te sahneye koyduğu "Acis ve Galetea" balesi, Pan kılığında genç dansçıların akrobatik dansını da içermekteydi. O dansçılardan birisi de ünlü balet Vaslav Nijinsky'di. Fokine, daha sonra, "Les Sylphides" gibi birçok eserinde Nijinsky'i ön plana çıkarttı.

Fokine, Yunan ve Mısır sanatları konusunda da eğitim aldı. Vazo boyama ve heykel sanatına duyduğu ilgi, onun yaratıcılığına da katkıda bulunmuştur.

1909 yılında, Sergei Diaghilev onu Ballets Russes'te koreograf olarak çalışması için Paris'e davet etti. Fakat Diaghilev'in yakın çalışma arkadaşı Vaslav Nijinsky'nin kıskanç tutumu yüzünden, 1912 yılında Diaghilev'le yolunu ayırmak zorunda kaldı. Fokine'in Ballet Russes'de geçen yılları oldukça verimliydi. Grupun diğer sanatçılarının da yardımıyla 1910'da Şehrazad(,^[1] Nijinsky, Altın Köle rolünü oynamıştır), "Ateş Kuşu Balesi" (1910) ve "Petruşka Balesi'ni" sahneye koydu (1912). Fokine'in 1911'de sahnelediği Gülün Ruhu Balesi'nde, Nijinsky, bir genç kıza takdim edilen gülün ruhu rolünde dans etmekteydi.

1914 yılında Paris'te prömiyeri yapılan Altın Horoz operası, Fokine tarafından sahnelenen "opera-bale" tarzı bir gösteridir.

1918 yılında ailesi ile birlikte İsveç'e taşındı. Sonrasında ise, hayatının kalanını geçireceği New York'a yerleşti. Burada bir bale okulu açtı ve eşi Vera Fokine ile çalışmalarına devam etti. 1932'de ABD vatandaşı oldu.

Fokine Avrupa ve ABD'de yetmişten fazla bale sahneledi. Bunların en çok bilinenleri arasında Chopiniana (ismi daha sonra Les Sylphides olarak revize edildi), Le Carnaval ve Le Pavillon d'Armide bulunmaktadır. Ballets Russes için sahneye koyduğu eserler arasında Ateş Kuşu Balesi, Petruşka Balesi, Gülün Ruhu Balesi veDafne ve Kloe baleleri bulunmaktadır. Ballets Russes için ayrıca, Rimsky-Korsakov'un ünlü Şehrazad' isimli eserini sahneye uyarlamıştır. Eserleri günümüzde de, Dünyanın her yerinde pek çok trup tarafından icra edilmektedir. Mariinsky Balesi Temmuz 2011'de Covent Garden'da onun eserlerinden oluşan bir retrospektif gösteriye imza atmıştır.