Müstasım (Abbâsî halifesi)

Mustasım Billâh (tam adı : Ebû Ahmed el-Mûsta`sım bi’l-Lâh `Abd’Allâh bin Mansûr el-Mûstensir,) (Arapça: أبو أحمد المستعصم بالله عبد الله بن منصور المستنصر; d. 1221, Bağdat - ö. 1258, Bağdat), 1242 - Şubat 1258 döneminde Abbasi Devleti'nin son hükümdarı ve Irak Abbasileri'nin 37. ve son halifesi.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1221 (hicri 690) yılında Mustansır Billah'ın Hajir adlı bir cariyesinden olmuştur.^[1]

Babası Mustansır öldükten sonra 1242 yılında tahta oturmuştur. Tahta oturduğu sırada Moğollar Horasan'a kadar olan bölgeleri işgal etmişti.

Kaynakların belirttiğine göre Mustasım Billah, liderlik vasfından yoksun, çocuk ruhlu biriydi. Zamanının çoğunu kuş avlamak ve güvercin beslemekle geçirirdi.^[2] Hatta bazı kaynaklarda belirtildiği üzere boş işlerle uğraşırdı.^[3]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Mustasım Billah, 1258 yılının Şubat ayında askeri yönden hiçbir hazırlık yapmamasına^[4] rağmen, Bağdat'ı Hülagû Han'a teslim etmemiştir. İlk günlerde ailesini ve hazinesini yanına alarak bir gemiyle Basra’ya kaçması mümkün olduğu halde kendisine dokunulmayacağı inancıyla şehirde kalan Mustasım Billah 10 Şubat 1258 tarihinde üç oğluyla beraber teslim oldu. Hülâgû önce onu hoş karşıladı ve hâlâ çarpışmakta olan askerlerine ve halka artık direnmemelerini ve silâhlarını bırakmalarını söylemesini istedi.Tellâllar vasıtasıyla yapılan bu çağrı üzerine çatışmalar sona erdi. Fakat bu defa Moğollar’ın katliamı başladı ve farklı rivayetlere göre bir hafta, bir ay veya kırk gün süreyle halkın hepsi yaşlı, kadın, çocuk demeden öldürüldü; şehir tamamen yağma ve tahrip edildi.

Bağdat düşünce Moğol hükümdarı Hülagû Han tarafından Müstasım Billah işkenceyle hazinesinin yeri söyletildikten sonra öldürüldü. Katli, Hülagû Han'ın başmüneccimi Muhammed Et Tusi'nin telkiniyle halifenin kanı dökülmeden yapıldı. Halife bir kilime sarıldı ve atları tarafından ölene dek ezdirdi.^[5] Ölümüne dair en kuvvetli rivayet budur. Bunun dışında Mustasım Billah'ın, Hülagû Han tarafından sarayın hazine dairesine kilitlenerek ölüme terk edildiği de rivayetler arasındadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Al-Maqrizi, Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Dar al-kotob, 1997.