Mór Than

Mór Than
Mór Than
	Károly Rusz tarafından Mór Than'ın çağdaş gravürü [ hu ]
Doğum	19 Haziran 1828
Ölüm	11 Mart 1899 (70 Yaşında)
Milliyet	Macar

Mór Than (Macarca: [ˈtɒn ˈmoːr]; 19 Haziran 1828 - 11 Mart 1899) Macar bir ressamdı. Realist ekolde resim yapmış ve zamanının birçok yüksek profilli Macar ve Avusturyalı ressamıyla çalışmıştır. İtalya'da, Fransa'da ve memleketi Macaristan'da bulunmuştur. Hayatının ilerleyen dönemlerinde Macaristan'daki çeşitli müze ve galerilerde çalışmıştır.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Óbecse'de (bugün Bečej, Sırbistan) kraliyet hazinedarı olan babası János Than of Abbot (1789-1858) ve annesi Ottilia Setényi'nin çocuğu olarak dünyaya geldi. Liseyi bugünkü Macaristan'da bulunan Kalocsa'da okumuş ve ardından bugünkü Budapeşte'de felsefe ve hukuk eğitimi almıştır. Miklós Barabás'ın yanında resim öğrenimi görmeye başlamıştı. Çalışmaları kesintiye uğradı ve 1848 devrimi sırasında Arthur Görgei'nin yanında savaş ressamı oldu. Daha sonra hastalığı nedeniyle imparatorluk ordusuna alınmadı. Bir avukat olarak Macar tarihinden nesnelerle dolu bir resim albümü yaptı ve savaştan sonra sanatsal kariyerine devam etti. Viyana'ya gitti ve burada Avusturyalı ressam Karl Rahl'ın yanında çalışmalarına devam etti. 1855'te Paris'e gitti ve ardından İtalya'ya geri döndü. Sonunda 1860'ların başında ülkesine döndü ve bir atölye açtı.

1864'ten itibaren Károly Lotz ile birlikte Peşte Vigadó'nun duvar resimleri üzerinde çalıştı ve 1875'ten itibaren Lotz ile birlikte Macar Ulusal Müzesi'nin merdiven boşluğunun duvar resimlerini yaptı. 1885'te İtalya'ya taşındı ve ardından 1890'da Macaristan'a döndü. 1890-1896 yılları arasında Ulusal Müze galerisinin sorumlusu oldu ve 1896'da kısa bir süre Ulusal Galeri'nin müdürlüğünü yaptı (Güzel Sanatlar Müzesi'nin kuruluşundan önce). 1899'da Trieste'de hayatını kaybetti.

Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Empresyonizm öncesi tarzda çalışan Gerçekçi bir ressamdı. Konuları çoğunlukla tarihi olaylar ve portreler olmakla birlikte mitolojik veya fantastik temalar da işledi. Budapeşte'deki birçok önemli kamu binasını süsleyen freskler yapmıştır.

Than ayrıca Macar Devrimi'nden sonra dağıtılması düşünülen ilk Macar posta pulunu da tasarlamıştır. Ancak ayaklanma başarısız oldu ve Lajos Kossuth liderliğindeki Macar Devleti çöktü; matbaalar daha sonra Avusturyalı yetkililer tarafından imha edildi.