Kutub Minar

Kutub Minar
UNESCO Dünya Mirası
Konum	Hindistan
Kriter	Kültürel: iv
Referans	233
Tescil	1993 (17. oturum)
Bölge	Asya-Pasifik
Koordinatlar

Kutub Minar, Delhi’de Kuvvetii'i-İslam Camii'nin 50m. güneyinde 13.yüzyılda inşa edilmiş zafer anıtı niteliğindeki minare.

Hint- İslam mimarisinin başyapıtlarından kabul edilen minare, 72,5m. yüksekliği ile 14. yüzyılda Tac Mahal’in inşa edilmesine kadar Hindistan’ın, en yüksek yapısı olarak kalmıştır.

Gurlu hükümdarı adına Delhi’yi fetheden Kutbiddin Aybek tarafından, İslâmiyet’in Hindistan’da kazandığı zaferin sembolü olarak yapımı başlatılan eser; kendisinden sonra Delhi Sultanı olan damadı Şemseddin İltutmuş tarafından tamamlatılmış; 1368’deki onarım sırasında 5 katlı hale getirilmiştir. Selçuklu, Gurlu ve Gazneli mimarisinin izlerini taşır.

Minare, Kutub Minar adını yakınına 1235’te evliya Kutbiddin-i Bahtiyar Kaki’nin gömülmesinden sonra almıştır.^[1]

1993’ten beri Kutub Minar ve çevresindeki anıtlar UNESCO Dünya Mirası listesindedir.

Yapının özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Gittikçe daralan beş katlı bir gövdesi olan minare, müstakil bir yapıdır. İlk üç katı kırmızı kumtaşından, dördüncü ve beşinci katları daha çok mermerdendir; her katın arasında mukarnaslar ve yazı kuşaklarıyla bezenmiş dört şerefe bulunur.^[1]

Taban çapı 14,42 m., yüksekliği mevcut haliyle 72,59 m. olan Kutub Minâr’ın en üst kısmındaki çapı 2 metredir.

Kutbiddin Aybek devrinde yapılan ilk katının üzeri Gurlu Muhammed’e methiyelerle doludur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kutub Minare'nin yapımını, 1193’te Delhi'nin Gurlular tarafından fethinden sonra, o sırada Gazne’de Gurlu Muhammed’in ordusunda komutan olan Kutbiddin Aybek tarafından başlatmıştır. İslâmiyet’in Hindistan’da kazandığı zafer in sembolü olarak düşünülen minare, Hindistan’ın ilk büyük İslam binası olarak inşası başlayan Kuvvetü’l-İslâm (İslam’ın Gücü) Camii’nin 50 m. güneyine, camiden ayrı bir yapı olarak inşa edildi. Türk Delhi Sultanlığı'nı kuran Aybek’in sağlığında yalnız birinci katı bitirilebildi. Aybek’in damadı Sultan İltutmuş, üç kat daha ilave ettirerek yapıyı dört kat halinde tamamlatmıştır.^[1]

Kutub Minare’nin dördüncü katı, Firuz Şah Tuğluk zamanında yıldırım düşmesi sonucu yandı. 1368’teki onarım sırasındadördüncü katla birlikte beşinci kat ilave edildi.^[1]

Başlangıçta özel bir adı olmayan yapı, 1235’te minarenin yakınına mutasavvıf Kutbiddin-i Bahtiyar Kaki’nin gömülmesinden sonra Kutub Minar olarak anılmaya başlamıştır.

Alaeddin Halaci, cami bünyesi içinde kalan ve ölçüleriyle Kutub Minâr’ı geçmesi amaçlanan ikinci bir minarenin yapımını başlatmış; fakat onun ölümü üzerine yarım kalmıştır.

Kutub Minar, 1993’te çevresindeki anıtlarla birlikte Dünya Miras Komitesi'nin 17. oturumunda Unesco Dünya Mirası lisesine girdi.^[2]