Kellogg-Briand Paktı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ekim 2009) |
.jpg)
Kellogg-Briand Paktı ya da Harbin Millî Siyaset Aleti Olarak Kullanılmaması Hakkında Umumi Muahede, savaşın ulusal politika olarak kullanılmasını yasaklayan bir uluslararası antlaşmadır.[1] Antlaşmanın mimarları, ABD Dışişleri Bakanı Frank B. Kellogg ve Fransa Dışişleri Bakanı Aristide Briand olmasından dolayı antlaşmaya "Kellogg-Briand Paktı" adı verildi.[2]
27 Ağustos 1928 tarihinde Paris'te, Avustralya, Belçika, Kanada, Çekoslovakya, Fransa, Almanya, Birleşik Krallık, Britanya Hindistanı, Özgür İrlanda Devleti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yeni Zelanda, Polonya, Güney Afrika Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri temsilcileri tarafından imzalandı. Antlaşma, 24 Temmuz 1929'da yürürlüğe girdi.[3]
Daha sonra birçok ülke antlaşmaya katıldı. Antlaşmaya göre taraflar birbirleriyle ilgili sorunları barışçıl yollardan çözeceklerini ve eğer mesele birebir çözülmezse Milletler Cemiyeti'nin hakemliğini kabul edeceklerini beyan ettiler.
Briand-Kellog Pakti ABD'nin dünya siyasetine geri dönüşüdür; Monroe Doktrini politikasını terk etmesidir. Briand-Kellog Paktı, Sovyetler Birliği-ABD gruplaşmasının başlangıcı ve bugünkü NATO'nun temeli olarak gösterilir. Bu paktla ABD, Sovyetler Birliği'ne karşı kendi grubunu kurmuştur. Sovyetler Birliği de bu gruba karşı kendi grubunu, Litvinov Sözleşmesi ile kurmuştur. Litvinov Sözleşmesi de Varşova Paktı'nın temeli sayılır. Fransa ve İtalya, bu pakta imza atmadılar. Fransa, Birleşik Krallığın Almanya ile yakınlaşmasından rahatsız olduğu için; İtalya ise yayılmacı politikasından dolayı imza atmamıştır.
Türkiye'nin Tutumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye’nin milletlerarası iş birliği ve kolektif barış çabalarına katılması, 1928'de silahsızlanma konferansının hazırlık komisyonu çalışmalarına davet edilmesiyle başlamıştır. Bu komisyon çalışmaları sırasında Sovyet Rusya Dışişleri Bakanı Litvinov, “Türkiye Cumhuriyetinin dünya siyasetinde oynamakta olduğu mühim rol ve coğrafya vaziyetine binaen, Türkiye’nin de davet edilmesini istemiş ve bu teklif kabul edilerek, 1928 Mart'ında Türkiye de komisyon çalışmalarına davet edilmiştir. Komisyonda Sovyetler, bütün silahların ilgasını teklif ettiği zaman, bu teklifi destekleyenlerden biri de Türkiye olmuştur. 1932 Şubat'ında toplanan Silahsızlanma Konferansında da Sovyetler gene ve tam silahsızlanma üzerinde ısrar ettikleri zaman da, bu teklifi destekleyen tek devlet yine Türkiye olmuştur.
Briand-Kellogg Paktı meselesinde de aynı şey olmuştur. Savaşı kanun dışı ilan eden bu Paktın ilk imzasına davet edilmediklerinden ötürü Sovyetler bunu, kendilerini çember içine almak için Batılıların bir kombinezonu olarak görmekle beraber, sonradan Fransa tarafından katılmaya davet edilince, bir yandan bu daveti kabul etmiş ve öte yandan da, “barışın korunmasıyla samimiyetle ilgilenen” Türkiye, Afganistan ve Çin Cumhuriyetinin davet edilmemiş olmasından ötürü üzüntülerini bildirmişlerdir. Bunun üzerine 1928 Eylül ayında Türkiye de davet edilmiş ve 1929 Ocak ayında Türkiye de katılmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kellogg–Briand Pact 1928, Yale University, 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Haziran 2022
- ^ MARSH, NORMAN S. (1963). "BOOK REVIEWS". International and Comparative Law Quarterly. 12 (3): 1049-1050. doi:10.1093/iclqaj/12.3.1049. ISSN 0020-5893.
- ^ "The Kellogg-Briand Pact, 1928". Milestones in the History of U.S. Foreign Relations. Office of the Historian, United States Department of State. 4 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2017.
