Batı Grönland İnuitleri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
|
Batı Grönland İnuitleri (Grönland İnuitçesi Kalaaleq [tekil] Kalaallit [çoğul] ya da Kitaamiutut; Danca vestgrønlændere; İngilizce West Greenlanders, Western Greenlanders, West Greenland Inuit), Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'ın batısında Kitaa (Batı Grönland) bölgesinde yaşayan İnuit kolundan Grönland İnuitlerine bağlı Eskimo halkı. Nüfusları 44.000-50.000 arasındadır ve Grönland nüfusunun yaklaşık % 80-88 kadarına denk gelir.[1][2]
Kabile ve şiveleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Eskimo kabile adları tipik olarak -miut («halk») ekiyle biter ve dil ile şiveleri belirtmek için de buna -ut eki getirilir.
- Kuzey Batı Grönland İnuitçesi (İng. North West Greenlandic; Dan. nordvestgrønlandsk). Upernavik, Uummannaq, Diskobugt ve Aasiaat şehirlerinde konuşulur.
- Avangnamiut (İng. dialect of Upernavik; Dan. Upernavik-dialekt)
- Kangaatsiaq-Uummannaq şivesi (İng. Kangaatsiaq-Uummannaq (sub-)dialect)
- Qeqertarsuarmiut
- Kangiamiut
- Akunermiut
- Orta Batı Grönland İnuitçesi (İng. Central West Greenlandic; Dan. centralgrønlandsk). Sisimiut, Maniitsoq ve Nuuk şehirlerinde konuşulur.
- Quavaitmiut
- Kalatditmiut. Yazı dilinin temelini oluşturur.
- Güney Batı Grönland İnuitçesi (İng. South West Greenlandic; Dan. sydvestgrønlandsk). Paamiut, Qadortoq ve Kap Farvel (Nunap Isua) şehirlerinde konuşulur.
- Paamiut şivesi (İng. Paamiut (sub-)dialect; Dan. Paamiut (kommunes) dialekt)
- Nanortalik-Qaqortoq şivesi (İng. Nanortalik-Qaqortoq (sub-)dialect; Dan. Qassimiut-Nanortalik dialekten)
- Kap Farvel şivesi (İng. Kap Farvel; Dan. Kap Farvel dialekten)
Dil ve Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
Grönland İnuitçesinin Batı Grönland İnuitçesi (Kalaallisut) adıyla bilinen lehçesini konuşurlar ve bu lehçe aynı zamanda resmi dilin temelini oluşturur
Günümüzde okul eğitimi zorunlu olup kendi lehçelerinde değil resmî Batı Grönland İnuitçesi ile yapılmakta ve Danca da öğretilmektedir.
Sosyal yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]
Aile[değiştir | kaynağı değiştir]
Geleneksel olarak babayerli bilateral küçük geniş aile biçiminde topluluk oluştururlar.
Din[değiştir | kaynağı değiştir]
Şamanizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Şamanizm bütün Eskimo halklarının Hristiyanlık öncesi geleneksel dinidir ve etkileri günümüzde az da olsa görülmektedir.
Hıristiyanlık[değiştir | kaynağı değiştir]
Günümüzde diğer Grönland İnuitleri gibi Kuzey İnuitleri de Hristiyan olup Evangelical Lutheran mezhebidendir.[3]
Sanat[değiştir | kaynağı değiştir]
Batı Grönland İnuitleri hayvan derilerinden dikiş ürünleri ile maske yapımında da öne çıkarlar. Sanat formu olarak tupilaq (evil spirit object) adlı şekiller de görülür.[1]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Hessel, Ingo. Arctic Spirit. Vancouver: Douglas and McIntyre, 2006 ISBN 978-1-55365-189-5
- ^ Baldacchino, Geoffery. "Extreme tourism: lessons from the world's cold water islands" 7 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Elsevier Science, 2006: 101. (retrieved through Google Books) ISBN 978-0-08-044656-1.
- ^ "Greenland." 9 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA World Factbook. Retrieved 6 Aug 2012.
