Kafkas Dernekleri Federasyonu

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Başlığın diğer anlamları için KAFFED sayfasına bakınız.
Kafkas Dernekleri Federasyonu
KısaltmaKAFFED
ÖncülÇİTC (1908[1][2][3])

Kaf-Kur (1992[4])

Kaf-Der (1993[4])
Kuruluş3 Temmuz 2003 (20 yıl önce) (2003-07-03) [5]
TürSTK
MerkezŞenyuva Mah. Meriç Sok. No: 44 Beştepe / Ankara 06400 [6]
LiderÜnal Uluçay
ÜyelikDünya Çerkes Birliği
Resmî sitekaffed.org

Kafkas Dernekleri Federasyonu (Batı Çerkesçesi: Кавказ Хасэхэм яфедерацие, romanize: Kаvkаz Xаsexem yafеdеrаśiyе; Doğu Çerkesçesi: Кавказ Хасэхэм я Федерацие, romanize: Kаvkаz Xаsexem ya Fеdеrаśiyе; Abhazca: Кавказ Аидгылақәа Рфедерациа) ya da bilinen kısa ismiyle KAFFED, 3 Temmuz 2003 tarihinde Türkiye'nin çeşitli illerinden Kafkas kültür derneklerinin birlikte kurduğu örgütlenmedir.[7][8] Türkiye'deki en büyük Çerkes çatı kuruluşudur.[9][10] Federasyon; Rusya’nın "Kuzey Kafkas halklarının varlığını ve haklarını hiçe sayan ‘otoriter-hegamon’ tutumunu" eleştirmektedir.[11][12] Eski KAFFED Genel Başkanı Yaşar Aslankaya'nın Rusya Federasyonu'na girişi 2020 yılına kadar yasaklanmıştır.[13] KAFFED, Dünya Çerkes Birliği kurucu üyesi olmakla birlikte,[14] tartışmalar devam etse de üyeliği devam etmektedir.[15]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1864'te Rus-Çerkes Savaşı sona ermeden önce, Çerkes soykırımının bir parçası olarak kalan Çerkes nüfusu sürgün edildi.[16] Rus İmparatorluk Hükûmeti'nin kendi arşiv rakamlarını dikkate alan hesaplamalar da dahil olmak üzere, bu süreçte Çerkes ulusunun %95-97[17][18][19][20] yok olduğu tahmin edilmektedir. Yerinden edilen insanlar öncelikle Osmanlı İmparatorluğu'na yerleştirildi.[4][21] Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Çerkesler başlangıçta kendi içlerine kapandılar ve hiçbir dış etkiye müsamaha göstermediler.[22] Yeni nesil Çerkes aydınları, Osmanlı devletinde yüksek mevkilerle aktif rol aldılar. Teşkilât-ı Mahsusa, Hamidiye Alayları, İttihat ve Terakki gibi nüfuzlu oluşumların büyük bir kısmı Çerkeslerden oluşuyordu. Osmanlı topraklarındaki Çerkesler, Kafkasyalı kimliklerini benimserken, aynı zamanda birincil Osmanlı-Müslüman kimliğini de korudular. Osmanlı Devleti'nde Jön Türk İhtilali'nden sonra Çerkes kültürel faaliyetleri başladı. Her ikisi de Çerkesya'nın bağımsızlığını amaçlayan ve İttihak Terakki Cemiyeti tarafından desteklenen Şimalî Kafkas Cemiyeti ve Kafkas İstiklâl Komitesi gibi siyasi cemiyetler de kurulmuştu.[23] 1908'de bu cemiyetlerin en önemlisi olan Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti kuruldu.[24][25] 1923'te azınlık cemiyetlerinin yasaklanmasıyla bu cemiyetler kapatıldı.[3][23] Türkiye'de dernekleşme 1960 ve 1970'lerde tekrar başladı ve köylerden şehirlere giden Çerkesler dernekler kurdular.[4] Ankara Çerkes Derneği bu dönemde 1961 yılında kuruldu.[26] Türkiye'deki Çerkes-Kafkas Dernekleri'nin merkezi bir örgüt altında birleştirilme çabaları, 1975 yılında Ankara'da gerçekleştirilen bir toplantıyla başladı. Ardından, İstanbul, Kayseri, Antalya ve tekrar Ankara'da yapılan toplantılarla devam etmiştir.[27] 5 Kasım 1977'de yapılan toplantının ardından otobüs durağında bekleyen Çerkesler silahlı saldırıya uğradı ve bir kişi hayatını kaybetti.[27][28][29] Bunun sonucunda çalışmalara ara verildi.[27] 1980'lerin ikinci yarısından itibaren dernekler yeniden faaliyete geçti ve 1977'de kesintiye uğrayan toplantılar, 90'ların başında yeniden başladı.[27] 3 Temmuz 2003 tarihinde Türkiye'deki tüm Çerkes derneklerini birleştirmek amacıyla[27][30] KAFFED kuruldu.[4]

İlkeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. KAFFED, dünyanın her yerinde toplumların kültürleri ile yaşama hakkını savunur. Soykırımı insanlık suçu kabul eder. Dil ve kültür farklılıklarını insanlık açısından bir zenginlik olarak görür. Bu zenginliği yok etmeye yönelik hareketlere karşıdır.
  2. İnsanların ayırımcılığa maruz kalmadan ve serbestçe kendi kültürlerini yaşama, kendi dinlerinde ibadet etme ve kendi dillerini kullanma hakkına sahip olduğunu savunur.
  3. KAFFED, 21 Mayıs’ı Çerkeslerin Rusya tarafından soykırım ve sürgününün simgesel tarihi olarak kabul eder ve bu soykırımın tanınmasını talep eder.
  4. KAFFED, anayurdundan koparılan tüm halkların dönüş hakkını savunur.
  5. KAFFED, diasporada yaşayan Çerkeslerin anayurtlarına dönüş hakkının kabul edilmes girişimlerini destekler.[31][32]

Faaliyetler[değiştir | kaynağı değiştir]

KAFFED, her yıl Çerkes Soykırımı anma etkinlikleri düzenlemektedir.[33][34] 2023 Kahramanmaraş depremlerinin ardından bölgedeki Çerkes dernekleri ile koordine olarak çalışarak yardım sağlamışlardır.[35][36]

Yönetim Kurulu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurucu yönetim kurulu[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Başkan Muhittin ÜNAL Ankara
Genel Başk. Yrd Prof.Dr. Günsel AVCI İstanbul
Genel Başk. Yrd Muharrem TANBOĞA Eskişehir
Genel Sekreter Cumhur BAL Ankara
Genel Sayman Orhan ÖZMEN İstanbul
Üye Seyfettin DİYNER Kayseri
Üye İlhan KIYMET İstanbul

[37][38]

Genel Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

İsim Dönem
Muhittin Ünal (Agace) 2004-2005
Cihan Candemir (Guğoj) 2006-2011
Vacit Kadıoğlu (Şığalığo) 2011-2013
Yaşar Aslankaya (Hagundeko) 2013-2017
Yıldız Şekerci 2017-2021
Ümit Dinçer (Şogen) 2021-2023
Ünal Uluçay (Halav) 2023-...

[38]

Üye Dernekler[değiştir | kaynağı değiştir]

KAFFED'in 31 ilde 53 üye derneği bulunmaktadır. En çok derneğe sahip iller İstanbul, Balıkesir ve Bursa'dır.[39]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Aksoy, Zeynep. Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti (1908-1923), 2008.
  2. ^ "Çerkes Teavün Cemiyeti ve Faaliyetleri", Elmas Zeynep Aksoy, Toplumsal Tarih, Eylül-2003.
  3. ^ a b Dr. Vasfi Güsar. “Çerkes Teâvün Cemiyeti,” Kafkasya Dergisi, Nisan-Mayıs-Haziran 1975, No. 48.
  4. ^ a b c d e Okçuoğlu, Bahar Ayça (Nisan 2019). "TÜRKİYE'DE ÇERKES DİASPORASI: KİMLİK İNŞASI VE REFERANSLARI". Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 22 (1). 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  5. ^ "KAFFED Resmi Websitesi". 15 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  6. ^ "KAFFED İletişim sayfası". 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  7. ^ "KAFFED'den 25'inci yıla özel kutlama". Sabah. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. 
  9. ^ Kazemzadeh, Hamed (2018). The Circassian Question; The formation of linguistic and cultural identity in the Caucasus from the mid-nineteenth century to modern times (PDF) (Tez). Uniwersytet Warszawski. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
  10. ^ Winrow, G. (2009). ‘Turkey, Russia and the Caucasus: Common and Diverging Interests’. Russia and Eurasia Programme/Europe Programme: November.
  11. ^ "KAFFED genel kurula hazırlanıyor". soL. 2 Aralık 2011. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
  12. ^ "haber.sol.org.tr/enternasyonal-gundem/kaffed-genel-kurula-hazirlaniyor". 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2016. 
  14. ^ "Kafkas Dernekleri Federasyonu İlkeleri". 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2013. 
  15. ^ "Olağanüstü Genel Kurul Hakkında". KAFFED. 25 Ekim 2022. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023. 
  16. ^ Kazemzadeh 1974
  17. ^ The Circassian Genocide. Rutgers University Press. 9 Nisan 2013. s. 132. ISBN 978-0-8135-6069-4. If we assume that Berzhe's middle figure of 50,000 was close to the number who survived to settle in the lowlands, then between 95 percent and 97 percent of all Circassians were killed outright, died during Evdokimov's campaign, or were deported.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  18. ^ The First 'Circassian Exodus' to the Ottoman Empire (1858–1867), and the Ottoman Response, Based on the Accounts of Contemporary British Observers (Tez). s. 16. with one estimate showing that the indigenous population of the entire north-western Caucasus was reduced by a massive 94 percent  Text of citation: "The estimates of Russian historian Narochnitskii, in Richmond, ch. 4, p. 5. Stephen Shenfield notes a similar rate of reduction with less than 10 percent of the Circassians (including the Abkhazians) remaining. (Stephen Shenfield, "The Circassians: A Forgotten Genocide?", in The Massacre in History, p. 154.)"
  19. ^ "145th Anniversary of the Circassian Genocide and the Sochi Olympics Issue". Reuters. 22 Mayıs 2009. 8 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2009. 
  20. ^ Barry, Ellen (20 Mayıs 2011). "Georgia Says Russia Committed Genocide in 19th Century". The New York Times. 14 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023. 
  21. ^ Richmond, Walter (2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. back cover. ISBN 978-0-8135-6069-4. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023. 
  22. ^ Walter Richmond. Circassian genocide. s. 118. 
  23. ^ a b Besleney, Zeynel Abidin: The Circassian Diaspora in Turkey. Political History, New York 2014, pp. 58-60.
  24. ^ Richmond, Walter (9 Nisan 2013). The Circassian Genocide (İngilizce). Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-6069-4. 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2017. 
  25. ^ Aksoy, Zeynep (4 Mart 2014). "Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti (1908-1923) – I". Guşıps. 16 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023. 
  26. ^ "Hakkımızda - Анкара Адыгэ Хасэ Официал Сайтыр". Çerkes Derneği Ankara. 14 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  27. ^ a b c d e "Tarihçe – KAFFED". 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  28. ^ "'Daha önce Türkçe bilmiyorduk şimdi dilimizi bilmiyoruz'". 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  29. ^ "Sosyalist Çerkesler: 'Tsey Mahmut'un katilleri Türkiye'yi yönetiyor'". 6 Kasım 2012. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  30. ^ "KAFFED Resmi Websitesi". 15 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  31. ^ "İlkelerimiz". KAFFED. 4 Aralık 2003. 24 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023. 
  32. ^ "İlkelerimiz". KAFFED. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2023. 
  33. ^ Özmen, İleyda (21 Mayıs 2023). "ÇERKES SÜRGÜNÜ'NDE YAŞAMINI YİTİRENLER ANKARA'DA ANILDI..." ankahaber.net. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  34. ^ "Çerkesler soykırım ve sürgünün 159'uncu yılında "Bunun adı soykırım" diyecek". 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  35. ^ "KAFFED: Afet zamanlarında sivil toplumun varlığı önemli". 3 Ocak 2023. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  36. ^ "Deprem Felaketi ve Yardımlar Hakkında – KAFFED". 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  37. ^ "Kurucu Yönetim Kurulu". 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016. 
  38. ^ a b "Yönetim Kurulları – KAFFED". 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  39. ^ "KAFFED Üye Dernekler". 21 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kafkas_Dernekleri_Federasyonu&oldid=32542064" sayfasından alınmıştır