James Burke (bilim tarihçisi)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

James Burke
Doğum22 Aralık 1936 (87 yaşında)
Derry, Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık
MilliyetBritanyalı
VatandaşlıkBirleşik Krallık
EğitimOxford Üniversitesi, Jesus College

James Burke (22 Aralık 1936 doğumlu), mizahla yoğurulmuş bir biçimde bilim ve teknoloji tarihi odaklı Connections (1978) televizyon belgesel dizisinin yanı sıra başka programlarıyla da bilinen İngiliz yayıncı, bilim tarihçisi, yazar ve televizyon programı yapımcısıdır. Washington Post onu "Batı dünyasının en etkileyici zihinlerinden biri" olarak adlandırmıştır.[1]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Burke, Derry, Kuzey İrlanda doğumludur. Maidstone Dilbilgisi Okulu'nda ve Ortaçağ İngilizcesi konusunda yüksek lisans derecesi aldığı Oxford Üniversitesi Jesus College'da eğitim almıştır.

Daha sonra, diğer İngilizce okullarının yanı sıra Bologna ve Urbino üniversitelerinde ders verdiği İtalya'ya taşınmıştır. İtalya'da iken, bir İngilizce-İtalyanca sözlüğün ve bir sanat ansiklopedisinin hazırlanmasında görev almıştır.

1966 yılında, bir süre yayıncılık yaptıktan sonra, birkaç programın sunuculuğunu ve eş-sunuculuğunu üstlendiği BBC'nin Bilim ve Öğeleri Bölümü'ne katılmak üzere Londra'ya taşındı. Burada televizyonun, kitleleri, bilim ve teknoloji konusunda programlar yaparak eğitmek ve eğlendirmek konusundaki potansiyeline ilişkin olanaklardan büyülenmişti. Ayrıca Ramsgate'deki Regency Dil Okulu'nda İngilizce Yabancı Dil öğretmeni olarak bir süre çalıştı.

Burke, ilk olarak Tomorrow's World (Yarın'ın Dünyası) adlı BBC bilim dizisinin muhabiri olarak isim yaptı. 1969'daki ilk Ay inişleri sırasındaki BBC haberlerinin baş sunucusu olması da dahil, Apollo Projesi görevleri konusunda BBC televizyonunun bilim haber sunucusu ve baş muhabiri idi.

En önemli çalışmasını Mick Jackson ile birlikte hazırladı: İlk olarak BBC'de ve akabinde ABD'de PBS kanallarında yayınlanan ve çok beğenilen 10 bölümlük belgesel dizisi Connections (Bağlantılar) (1978). Dizide, her bölümde ayrı bir gelişim çizgisine odaklanarak ve genellikle kronolojik sırayı da takip ederek, çeşitli keşif ve icatların izlediği oluşum evrelerini, tarihteki karşılıklı ilişkileriyle birlikte takip ediyordu ve bu Burke için büyük bir başarıydı. Bu diziyi 20 bölümlük Connections 2 (1994) ve 10 bölümlük Connections 3 (1997) dizileri takip etti. Daha sonra, bu dizi 50'den fazla ülkede ve 350 civarında üniversite ve kolej müfredatında gösterildi. Ayrıca diziyi takip eden kitabı Atlantik'in her iki yakasında da çok satanlar listesine girdi.

1985 yılında Burke (Richard Reisz ve John Lynch ile birlikte) The Day The Universe Changed (1995'te düzenlenen) (Evrenin Değiştiği Gün) adlı diziyi yaptı. Bu dizide daha çok Batı kültüründeki bilimsel değişimin felsefi yönlerine odaklanır. SETI projesine danışman olarak hizmet etmenin yanı sıra Scientific American ve Time dergilerine düzenli olarak katkıda bulunmaktadır. Royal Television Society'den gümüş ve altın madalya ile ödüllendirilmiştir. 1998 yılında Society for Technical Communication (Teknik İletişim Derneği) tarafından kendisine fahri doktora verildi.[2]

Connections 'ın bitişinde bilişim ve iletişim teknolojilerinin giderek daha fazla bir grup elit uzmanın elinde olacağından endişelenmesine karşılık The Day The Universe Changed 'in bitiş bölümlerinde iletişim ve bilgisayar teknolojilerinde yaklaşmakta olan devrimin dünyanın her tarafındaki insanın fikir ve düşüncelerini anında paylaşabilmesine olanak sağlayacağını savunmuştur. İnternete erişimdeki hızlı yükseliş gibi daha sonraki olaylar, haklı olduğunu göstermiştir. Tarihin iç içe geçmiş bağlantılı yapısı konusundaki görüşleri de kaos/karmaşıklık/bağlantı kuramlarındaki yakın çalışmalar tarafından doğrulanmaktadır.[kaynak belirtilmeli] Karmaşık sistemler ve 6 dereceli bağlantılar tezi hakkında örneklere bakınız.

KnowledgeWeb[değiştir | kaynağı değiştir]

James Burke KnowledgeWeb Projesine öncülük yapmaktadır. Bu proje, kullanıcıların tarih boyunca gezerek kendi birleştirici bağlantılarını yapmalarına olanak sağlamaktadır ve bir nevi kendisinin kitap ve televizyon programlarının sayısal karşılığıdır. Siteye göre, burası en sonunda tarihsel kişiliklerin ve yerlerin sürükleyici sanal gerçeklik canlandırmalarının yaşadığı bir ortam olacaktır.

Büyük televizyon yapımları[değiştir | kaynağı değiştir]

James Burke tarafından yapılan televizyon dizileri ve belgeseller:

  • The Burke Special (Burke Özel) (1972-1976)
  • Apollo Projesinin sonunu gösteren The End of the Beginning (Başlangıcın Sonu) (1972)
  • Connections (Bağlantılar) (1978)
  • The Men who Walked on the Moon (Ayda Yürüyen Adam) (1979), Apollo 11'in 10. yıldönümü
  • The Other Side of the Moon (Ayın Öteki Yüzü) (1979), Apollo Projesine daha eleştirel bir bakış
  • The Real Thing (Gerçek) (1980), algının değişik tarafları hakkında
  • The Neuron Suite 19 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Nöron Demeti) (1982), insan beyni üzerine
  • MacGillivray Freeman's Speed (IMAX) (MacGillivray Freeman'ın Hızı) (1984), seslendirici
  • The Day the Universe Changed (Dünyanın Değiştiği Gün) (1985, Revize 1995)
  • After the Warming (Küresel Isınmadan Sonra) (1989), sera etkisi üzerine
  • Masters of Illusion (Sihir Ustaları) (1993), Rönesans ressamları üzerine
  • Connections 2 (Bağlantılar 2) (1994) (bazen Connections² yazılır)
  • Connections 3 (Bağlantılar 3) (1997) (bazen Connections³ yazılır)
  • Stump the Scientist (Bilim İnsanını Afallat), bir grup çocuğun kendilerini afallatmak üzere sorular sorması için davet edildiği bir bilimadamları paneli
  • ReConnections (2004) archive.org üzerinde KCSM'den ReConnections

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Tomorrow's World I (Raymond Baxter ile) (BBC 1970) ISBN 978-0-563-10162-8
  • Tomorrow's World II (Raymond Baxter ile) (BBC 1973) ISBN 978-0-563-12362-0
  • Connections: Alternative History of Technology (Time Warner International/Macmillan 1978) ISBN 978-0-333-24827-0
  • The Day the Universe Changed (BBC 1985) ISBN 0-563-20192-4
  • Chances (Virgin Books 1991) ISBN 978-1-85227-393-4
  • The Axemaker's Gift (Robert Ornstein ile), Ted Dewan tarafından görseller hazırlanmıştır (Jeremy P Tarcher 1995) ISBN 978-0-87477-856-4
  • The Pinball Effect - How Renaissance Water Gardens Made the Carburettor Possible and Other Journeys Through Knowledge (Little, Brown & Company 1996) ISBN 978-0-316-11610-7
  • The KnowledgeWeb (Simon & Schuster 2001) ISBN 978-0-684-85935-4
  • Circles - Fifty Round Trips Through Histroy Technology Science Culture (Simon & Schuster 2000) ISBN 978-0-7432-4976-8
  • Twin Tracks (Simon & Schuster 2003) ISBN 978-0-7432-2619-6
  • American Connections: The Founding Fathers. Networked (Simon & Shuster 2007) ISBN 978-0-7432-8226-0

Popüler kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC güncel komedi dizisi 'Not The Nine O'Clock News'te Griff Rhys-Jones bir skecinde, Burke'ü takliden, muzip bir şekilde nesir bir pasaj söyledikten sonra "So there we have it. It's all really very simple. And if it isn't, I make it up. So until then, goodbye. (Sahneyi terkeder ve aniden tekrar görünür) Hello again. Ha! That fooled you, didn't it. Or, did it?" der.

Elektronik pop parçası "The Black Hit of Space"te (1970'lerin sonundaki ilk canlanmasında) Britanyalı grup The Human League, Burke'e son mısrada "Get James Burke on the case" diyerek gönderme yapar. "The Black Hit of Space" çalındığında uzay ve zamanı büken ve bütün dünyayı etkilemeye başlayan bir şarkıyı simgeler. Bu şarkı, Burke'nin algıyla ilgili sevilen dizisi "The Real Thing" yayınlandıktan sonra aynı yıl Mayıs 1980'de yayınlanan "Travelogue" adlı albümdedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011. 
  2. ^ http://www.stc.org/PDF_Files/fellowsHonorary2007.pdf [ölü/kırık bağlantı]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=James_Burke_(bilim_tarihçisi)&oldid=30261614" sayfasından alınmıştır