I. Philippe

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Başlığın diğer anlamları için Filip sayfasına bakınız.
I. Philippe
I. Philippe'in Fleury Manastır'ındaki lahitinin üstündeki yatan heykeli ]
Frankların kralı
Hüküm süresiNaiple birlikte hükümdarlık: 23 Mayıs 1059 – 4 Ağustos 1060;
Tek başına hükümdarlık: 4 Ağustos 1060 – 29 Temmuz 1108
Taç giymesi23 Mayıs 1059
Önce gelenI. Henri
Sonra gelenVI. Louis
Doğum23 Mayıs 1052(1052-05-23)
Champagne-et-Fontaine, Fransa Krallığı
Ölüm29 Temmuz 1108 (56 yaşında)
Melun, Fransa Krallığı[1]
DefinSaint-Benoît-sur-Loire, Fransa
Eş(ler)iHollandlı Bertha Bertrade de Montfort
Çocuk(lar)ıConstance Antakya Prensesi
VI. Louis
Philip, Mantes Kontu
Fleury, Nangis Senyörü
Cecile, Celile Prensesi
HanedanCapet Hanedanı
BabasıI. Henri (Fransa Kralı)
AnnesiKievli Anne
DiniRoma Katoliği

I. Philippe (Fransızca: Philippe Ieɽ) (23 Mayıs 1052 – 29 Temmuz 1108, Melun), Amorous yani Aşık olarak anılır ve[2] 1060 yılından ölümüne kadar Frankların kralıydı.

Frankların Kralı I. Henri ile Rus Kiev prensesi olan Kievli Anne'nin çocuğudur. O zamanlar Batı Avrupa'da yaygın olmayan, Yunanca kökenli ismi annesi tarafından verilmiştir. Hükümdarlığı, erken dönem Capet Hanedanı'nın diğer mensuplarının çoğu gibi, dönemi için olağandışı uzun sürmüştür. Tahta geçtiği zaman babasının krallık döneminde monarşinin kaybetmiş olduğu prestij ve gücünü yavaş yavaş artırmaya başlamıştır ve hüküm sürdüğü dönemde doğrudan doğruya kraliyet sahipliğine ait bulunan araziler arasına Vexin bölgesi ve Bourges katılmıştır.[3]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Philippe iyi bir Bizans İmparatorluğu Ortodoks Hristiyanlığı eğitimi görmüştü ve o zamanlar çok nadir olarak okur-yazar bir kadın olan annesinin ısrarı üzerine ona Grekçe (philos ve hippos sözcüklerinden türetilen at seven anlamına gelen) I. Philippe adı verildi. Bu isim sonradan Batı Avrupa'da diğer kral çocuklarına ve asillere de verilmeye başlandı.

I. Philippe daha 7 yaşında ve Capet Hanedanı geleneklerine uyularak, kral olan babası daha hayatta iken, Reims Katedrali'nde 23 Mayıs 1059'da taç giyme töreni yapıldı. Babası I. Henri 4 Ağustos 1060'ta Fransa'da bulunan Vitry-en-Brie'de öldü. Yerine daha 7 yaşında olan büyük oğlu I. Philippe, Frankların Kralı olarak tahta geçti. Yaşı daha küçük olduğu için annesi Kievli Anne ona taht naibi oldu. Kievli Anne'in bu taht naipliği, ilk defa bir Fransa Kraliçesi'nin böyle yüksek devlet idarecisi olarak bir mevkiye gelmesi olarak görüldü, fakat bazı Frank asiller Kievli Anne'in Fransızcası iyi olmadığı için şikâyet ettiler. Ayrıca Anne'in, naiplik dönemi ile ilgili bir kayıt yoktur. Diğer bir taht naibi olarak Flandra Kontu V. Baudouin atandı ve I. Philippe'in eğitimini üzerine aldı.

Annesi, bu naiplik görevi sırasında iken sarayda yaşayan asil Valois Kontu III. Ralph ile aşk hayatı yaşamaya başladı. Ralph evli olduğu karısından boşanıp, Kievli Anne ile 1062'de bir evlilik yaptı. Fakat Katolik Hristiyanlar için ancak Papa'nın özel izni ile boşanma ve sonra yeni evlilik yapılabileceği için Ralph'in karısı Papa'ya bir şikayet mektubu yazınca Papa II. Alexander, Ralph'ı ve Anne'i çifte evlilik yapma suçundan dolayı aforoz etti. Kievli Anne, saraydan ayrılmak zorunda kaldı ama genç kral annesini affettiğini ilan etti. 1066'de I. Philippe 14 yaşına girdiği zaman, yetişkinlik yaşına girdiği kabul edildiği için, 7 yıl süren naiplikle idareden sonra I. Philippe tek başına devlet idaresini eline aldı.

I. Philippe, tek başına idareyi aldığında Kuzey Fransa'da sorunlar ortaya çıktı. 1066'da İngiltere kralı Günah Çıkartıcı Aziz Edward ölünce İngiltere'ye hücuma geçen Normandiya Dükü William 14 Ekim 1066'de ʽHastings Muharebesiʼ'ni kazanıp İngiltere tahtını ve ülkesini eline geçirdi. Fakat I. William günümüzdeki Fransa'da ve Normandiya'nın komşusu olan Bretagne'yi da gözüne kestirmişti. Ancak 1077'de I. Philippe ile I. William arasında yapılan barış anlaşmasından sonra Normandiya Dükü William, Bretagne'yı ele geçirmekten vazgeçti.[4]

I. Philippe'in hocası ve taht naibi olan Flandra Kontu V. Baudouin 1067'de öldü; yerine VI. Baudouin Flandra Kontu oldu. VI. Baudouin de kısa bir dönem kontluktan sonra 17 Temmuz 1070'te öldü. Onun yerine, annesi "Richilde Hainaut Kontesi"nin desteği ile VI. Baudouin'in en büyük oğlu Arnulf, yaşı küçük olmasına rağmen Flandra kontluğuna geçirildi. Bunu V. Baudouin'in en küçük oğlu olan Frizyalı Robert kabul etmeyip isyan etti. Hainaut Kontesi Richilde, Fransa Kralı I. Philippe'den askerî destek istedi. Fransa Kralı I. Philippe bu desteği sağlamak için büyük bir ordu topladı. Bu ordu ile I. Philippe, Frizyalı Robert üzerine gidip onu 1071'de Cassel Muharebesi'nde mağlup etti.[3] Frizyalı Robert, Flandara kontu olmak için askerî mücadelelerden vazgeçmedi. Kont Robert, en sonunda I. Philippe'in dostluğunu üvey kızı olan Hollandalı Bertha'yı I. Philippe ile evlendirdikten sonra sağladı. Bu siyasi evlenme için yapılan müzakerelerin sonunda, Flandra ile Fransa arasındaki sınırın yakınında olan, Flandra'ya ait "Corbie" arazilerinin, I. Philippe'in şahsi krallık arazisi olması kabul edildi.[3]

I. Philippe ilk evliliğini böylece Hollandalı Bertha ile 1072'de yapıldı. Bu evlilikten çiftin 5 çocukları oldu ve bunlar arasında (sonradan kral VI. Louis olarak tahta geçecek) bir erkek çocukları da oldu.[5]

Eylül 1074'te Valois Kontu III. Ralph öldü ve kralın annesi Kievli Anne tekrar krallık sarayına döndü ve 1075'te ölene kadar orada yaşadı.

İlk evliliği sırasında I. Philippe, Anjou Kontu IV. Foulques'un karısı olan Bertrade de Montfort'a âşık oldu. Karısı Hollandalı Bertha'yı (onu şişman olmakla tenkit ederek) telin ederek ondan ayrıldı. Annesi Kievli Anne ve Valois Kontu III. Ralph'in 1062'de geçmişlerine benzeyen bir şekilde karısından boşanarak ondan ayrıldığını ilân etti ve âşık olduğu Bertrade ile birlikte yaşamaya başladı. Katolik kilisesi ayrılmayı kabul etmedi. Fransa'ya Papalık temsilcisi kardinal Bertrand Die'li 1084'te bu boşanmanın kilise tarafından kabul edilmediğini bildirip her ikisinin de Katolik kilisesi tarafından aforoz edildiğini ilân etti. Bundan sonra birkaç defa I. Philippe bu ilişkisinden ayrılacağını kilise otoritelerine af dileyip bildirdi ama her seferinde tekrar Bertrade ile ilişkiye devama başladı ve her seferinde kilise aforoz edilmelerini kaldırdı ama yine ilişkiye girdikleri açığa çıkınca tekrar aforoz edildiler. 15 Mayıs 1092'de Bertrade de Montfort ile I. Philippe bir evlilik yaptılar. Roma'da bulunan Papa II. Urbanus uzun müddet Fransa'da olanlara karışmadı. Ama Kasım 1095'te Papa II. Urbanus Birinci Haçlı Seferi'nin ilan edilmesi için Fransa'da yapılması hazırlanan Clermont Konsili sırasında bu sorunu bir kenara bırakamadı. Birinci Haçlı Seferi'nin başlaması için yapılan bu Konsil sırasında Papa II. Urbanus Fransa Kralı I. Philippe ile Bertrade de Montfort'i telin ederek onları aforoz ettiğini ilan etti. Bu çiftin 1093'te ve 1095'te iki erkek ve 1097'de bir kız çocukları oldu. I. Philippe tekrar birkaç defa kilise tarafından kabul edilmeyen bu evliliği bırakacağına dair kilise otoritelerinden af dileyerek söz verdi. Ama sözünde durmadı. 1104'te I. Philippe açıkça tövbe ettiğini ve bu tövbesinin kabul edilmesi için gereken dinsel yaptırımlara uyduğunu ilan etti. Bundan sonra evlilik yine gayet gizli olarak devam etti. Fransa'da ünlü kilise hukukçusu olan Charters Kardinali İvo ilk karısından boşanmasının geçersiz olması dolayısıyla bu evliliğe kilisesinin itirazlarını hukuken açıkladı.[3]

I. Philippe hükümdarlığının büyük bir kısmını, aynen babası I. Henri gibi, iktidar gücü ve toprak sahipliliği isteyen vasal yerel asiller ile uğraşmakla geçirdi. 1082'de Vexin bölgesini doğrudan doğruya şahsi kraliyet sahipliği altında bulunan arazilere kattı. 1100'de ise Bourges şehrini şahsi kraliyet arazileri arasına kattı.

I. Philippe'in hükümdarlık döneminde Fransa'da önemli olayların başında Temmuz 1095'te Fransız asıllı olan Papa II. Urbanusʼ'ın Fransa'ya gelip buradan Birinci Haçlı Seferi'ne çıkmak için bir ordu toplamak için krallığın birçok taraflarına gidip vaazlar verip gezmesi oldu. Fransa Kralı I. Philippe, diğer Batı Avrupa büyük devlet kralları gibi, bu Haçlı Seferi'ne şahsen katılmaktan çekindi. Bazı tarihçiler bunun nedeninin I. Philippe'in Papa II. Urbanus ile ikinci karısı ile evliliği üzerinde olan büyük anlaşmazlığına yorarlar. Buna rağmen Kral I. Philippe'in küçük kardeşi olan I. Hugues, Vermandois Kontu Birinci Haçlı Seferi'ne katıldı; ama Kutsal Topraklara varamadan Kızılırmak kollarından birini geçmekte iken yaralanıp Tarsus'ta öldü. Papa II. Urbanus'un Fransa'da yaptığı Haçlı ordusu toplama kampanyası Kasım 1095'te Clermont Katedrali'nde Clermont Konsili'nin toplanması ile bir zirveye erişti. Bu Konsil'de Papa II. Urbanus'ın vermiş olduğu Clermont Vaazı birçok tarihçi tarafından Birinci Haçlı Seferi'nin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

I. Philippe, Franklar Kralı olarak 48 yıl hüküm sürdükten sonra 29 Temmuz 1108'de Melun Şatosu'nda öldü.[a] I. Philippe'in şahsi isteğine uyularak mezarı, önce ve sonra gelen Fransa krallarının defin yeri olan Saint-Denis Bazilikası, Paris değil de, Melun'da bulunan Saint-Benoît-sur-Loire Manastırı'ndadır.

Yerine oğlu olan "Şişman (Le Gros)" lakaplı VI. Louis'ye, Frankların Kralı olarak taç giydirildi. Ama buna bazı Fransa asilleri itiraz ettiler ve taht mücadelesine başladılar. Philippe'in ikinci karısı ve daha 38 yaşında olan Bertrade de Montfort ise "Fontəvraud Manastırı"na rahibe olarak çekildi.

Evlilikleri ve çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Filip, Bertha ve onların iki büyük çocukları Konstans ve Louis

I. Philippe ve Hollandalı Bertha çiftinin çocukları:

  1. Konstans, 1097'den önce Champagne'lı I. Hugh ile evlenmiştir boşandıktan sonra 1106 yılında I. Boemondo ile evlenmiştir.
  2. VI. Louis (1 Aralık 1081 – 1 Ağustos 1137), Fransa kralı
  3. Henry (d. 1083) (genç yaşta ölmüştür)
  4. Charles (d. 1085)
  5. Odo (1087–1096)

I. Philippe ve Bertrade de Montfort çiftinin çocukları:

  1. I. Philippe, Mantes Kontu (1123'te yaşıyordu)
  2. Fleury, Nangis Senyörü (1093 – Temmuz 1119)[6]
  3. Cecile, Celile Prensi Tancred ve Pons Trabluslu ile evlenmiştir

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Fransa Kralları arasında gerçekleşmiş bu uzun hükümdarlık dönemi, her ikisi de 50 yıl hüküm süren XIV. Louis (1643-1715) ile XV. Louis (1715-1774)'den sonra üçüncü uzun hükümdarlık süresidir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Brown, Elizabeth A.R. (1990) , "Authority, the Family, and the Dead in Late Medieval France", French Historical Studies, Cilt.16, Sayi.4 (Sonbahar), say.807. (İngilizce)
  2. ^ Fransa Kralları 5 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  3. ^ a b c d Hallam, Elizabeth (1980) Capetian France: 987-1328, Londra: Longman Group Ltd, say.50-51.
  4. ^ C. Petit-Dutaillis, (İng. çev. E.D. Hunt) (1936) The Feudal Monarchy in France and England:From the 10th to the 13th Century, Londra Routledge, (İngilizce)
  5. ^ Bradbury, Jim (2007), The Capetians: The History of a Dynasty, Londraː Bloomsbury Publishing (İngilizce)
  6. ^ Europäische Stammtafeln XIV 146 Nangis Senyörleri

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Hallam, Elizabeth (1980) Capetian France: 987-1328, Londra(Longman Group Ltd, 1980), 50-51. (İngilizce)
  • Bradbury, Jim, (2007) The Capetians: The History of a Dynasty, Londraː Bloomsbury Publishing, (İngilizce)
  • Fliche, Augustin (1912). Le règne de Philippe Ier, roi de France (1060-1108) (Fransızca). Paris: Société française d'imprimerie et de librairie.  [1].
  • Duby, Georges (1991) Le Moyen Âge, Histoire de France, Paris:Hachette, (Fransızca)
Önce gelen:
I. Henri
Fransa Kralı
1060 - 1108 		Sonra gelen:
VI. Louis
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=I._Philippe&oldid=31615842" sayfasından alınmıştır