Huaxia

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ma Yuan [en]'in Song Hanedanı döneminde boyadığı Sarı Nehrin Ters Akıntısı (黄河逆流)

Huaxia (Basitleştirilmiş Çince: 华夏; Geleneksel Çince: 華夏; pinyin: Huáxià), Çin ulusu ve medeniyetini temsil eden tarihsel bir kavram. Konfederasyon dönemindeki (yani Çin Hanedanı öncesi) çeşitli Han Çinli halklarının paylaştıkları ortak kültürel soya dair öz farkındalıktan ortaya çıkmıştır.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Kadim Zuo zhuan [en] metnine göre, xia (夏), Çin'deki törensel görgü anlayışındaki "görkemi" simgelerken hua (華) Çinlilerin giydikleri kıyafetlerin "güzelliğine" bir atıftır.[a]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Huaxia, Sarı Nehir kıyılarında yaşayan tarihî bir aşiret konfederasyonu idi. Bu insanlar, Çin'de sonradan ortaya çıkmış Han etnik grubunun atalarıdır.[3][4] Savaşan Devletler Çağı (MÖ 475–221) boyunca, Huaxia kimliğine dair bir öz farkındalık gelişti ve pekiştirilmiş hâle geldi.[4] Özgün olarak, Huaxia terimi, "barbar" olarak algılanan halklardan bir ayrım etmek üzere Çin toplumunun medeniliğini vurgulamak için kullanılırdı.[5]

Çağdaş kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hua ile xia karakterleri hâlen bir arada kullanılsa da, Çinlilerin arasında bir öz atama olarak birbirinden ayrı şekilde de kullanılırlar.

Hem Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) hem de Çin Cumhuriyeti (ÇC) devletlerinin resmî Çince isimlerinde hua terimi, Zhongguo ismi (中國, 中国, "Orta Krallık" veya "Merkez Krallık" şeklinde çevrilebilir) ile değiştirilebilir bir şekilde kullanılan Zhonghua (中華, 中华) isminde yer alır.[6] ÇHC'nin resmî Çince ismi Zhonghua Renmin Gongheguo (中华人民共和国), ÇC'ninki ise Zhonghua Minguo (中華民國). Zhongguo terimi sırf devlete atfen kullanımına sınırlı kalırken Zhonghua terimi esasen kültür ile ilgilidir.[7] Zhonghua, çok etnisiteli bir ulusal kimlik olarak geçen milliyetçi Zhōnghuá Mínzú kavramının isminde de yer alır.

Çinlilere atfen kullanılan Huaren (華人) terimi, Huaxia ile ren (人, insan) kelimelerinin kısaltmasıdır.[8] Çin'in tüm vatandaşlarına atfen kullanılan Zhongguoren (中國人) teriminden farklı olarak, Huaren terimi genel olarak yalnızca etnik Çinlilere atfen kullanılır.[7] Zhongguoren bazen etnik Çinlilere atfen de kullanılsa da, bu, kendi kimliklerini Çin Halk Cumhuriyeti'yle özdeşleştirmemeyi tercih eden bazı etnik Çinli kesimler (ör. Tayvanlılar) tarafından reddedilir.[7] Nitekim Singapur ve Malezya gibi ülkelerdeki denizaşırı Çinli topluluklara ait insanlar, Çin vatandaşları olmadıkları için daha çok Huaren veya Huaqiao (denizaşırı Çinli) olarak bilinirler.[9][10]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnot[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Orijinal metinden alıntı: 中國有禮儀之大，故稱夏；有服章之美，謂之華.[1][2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Liu, Xuediao [劉學銚] (2005). 中國文化史講稿 (Çince). Taipei: 知書房出版集團. s. 9. ISBN 978-986-7640-65-9. 古時炎黃之胄常自稱,「華夏」有時又作「諸夏」《左傳》定公十年(西元前 500 年)有:裔不謀夏,夷不亂華。對於此句其疏曰:中國有禮儀之大,故稱夏;有服章之美,謂之華。 
  2. ^ Zhu, Ruixi; Zhang, Bangwei; Liu, Fusheng; Cai, Chongbang; Wang, Zengyu (2016). A Social History of Medieval China (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 9781107167865. To quote an ancient text, "there is grand ceremonial etiquette so it is called xia (夏), and there is the beauty of apparel which is called hua (华)."[1] (And that's how China is also called huaxia [华夏].) [...] [1] 'The Tenth Year of Duke Ding of Lu' (定公十年), Zuo Qiuming's Commentary on Spring and Autumn Annals (左傳), explained by Yan Shigu (顏師古, 581–645). 
  3. ^ Cioffi-Revilla, Claudio; Lai, David (1995). "War and Politics in Ancient China, 2700 BC to 722 BC". The Journal of Conflict Resolution. 39 (3): 471-72. doi:10.1177/0022002795039003004. 
  4. ^ a b Guo, Shirong; Feng, Lisheng (1997). "Chinese Minorities". Selin, Helaine (Ed.). Encyclopaedia of the history of science, technology and medicine in non-western cultures. Dordrecht: Kluwer. s. 197. ISBN 978-0-79234066-9. During the Warring Stares (475 BC–221 BC), feudalism was developed and the Huaxia nationality grew out of the Xia, Shang, and Zhou nationalities in the middle and upper reaches of the Yellow River. The Han evolved from the Huaxia. 
  5. ^ Holcombe, Charles (2010). A history of East Asia: From the origins of civilization to the twenty-first century. Cambridge, İngiltere: Cambridge University Press. s. 7. ISBN 978-0-521-73164-5. Initially, Huaxia seems to have been a somewhat elastic cultural marker, referring neither to race nor ethnicity nor any particular country but rather to "civilized," settled, literate, agricultural populations adhering to common ritual standards, in contrast to "barbarians." 
  6. ^ Holcombe, Charles (2011). A history of East Asia: From the origins of civilization to the twenty-first century. Cambridge: Cambridge University Press. s. 7. ISBN 978-0-521-73164-5. Zhongguo — [...] Today, Zhongguo is probably the closest Chinese-language equivalent to the English word China. Even so, both the modern People's Republic of China, on the mainland, and the Republic of China (confined to the island of Taiwan since 1949) are still officially known, instead, by a hybrid combination of the two ancient terms Zhongguo and Huaxia: Zhonghua 中華. 
  7. ^ a b c Hui-Ching Chang, Richard Holt (20 Kasım 2014). Language, Politics and Identity in Taiwan: Naming China. Routledge. ss. 162-164. ISBN 9781135046354. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021. 
  8. ^ Solé-Farràs, Jesús (2013). New Confucianism in twenty-first century China: The construction of a discourse. Londra: Routledge. ISBN 978-1-13473908-0. Huaren 華人 equivalent to a 'Chinese person'—hua 華 is the abbreviation of Huaxia, a synonym of Zhongguo 中國 (China), and ren 人 is 'person'. 
  9. ^ Sheng Lijun (30 Haziran 2002). China and Taiwan: Cross-strait Relations Under Chen Shui-bian. Institute of Southeast Asian Studies. s. 53. ISBN 978-9812301109. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021. 
  10. ^ Karl Hack, Kevin Blackburn (30 Mayıs 2012). War Memory and the Making of Modern Malaysia and Singapore. NUS Press. s. 96. ISBN 978-9971695996. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Huaxia&oldid=32212619" sayfasından alınmıştır