Geronimo kod adı tartışması

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Geronimo'nun 1887'de çekilen fotoğrafı.

Geronimo kod adı tartışması, Usame bin Ladin'in öldürülmesiyle sonuçlanan harekâtta "Geronimo" kod adının kullanılması sebebiyle yaşanan tartışma. Geronimo'nun harekâtın tamamını, bin Ladin'in kendisini, bin Ladin'in öldürülmesini veya canlı olarak yakalanmasını temsil ettiğine dair farklı haberler yayınlanmıştır. Geronimo, Apaçi savaşları sırasında Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı mücadele eden Apaçilerin liderlerindendir.

Geronimo'nun temsil ettiği kavrama yönelik görüşler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı haberlerde harekâtta bin Ladin için "Geronimo" kod adı kullanıldığı öne sürülse de resmî kaynaklar daha sonra bunu yalanladı.[1][2][3][4] Yetkililer, harekât planındaki her aşamanın alfabetik olarak sıralandığını, "Geronimo"nun harekâttaki "G" aşamasına karşılık geldiğini ve bin Ladin'in yakalanması veya öldürülmesini belirttiğini açıkladılar.[5][6] Farklı kaynaklara göre bin Ladin için kullanılan kod adı ise "Cakebread",[7] "Crankshaft"[8] veya "Jackpot" idi.[9] Harekâta katılanlardan Matt Bissonnette'in Mark Owen mahlasıyla yazdığı No Easy Day adlı kitapta Geronimo'nun bin Ladin'in kendisi için kullanılan kod adı olduğu yazılmıştır.[10] 8 Mayıs 2011 günü katıldığı 60 Minutes adlı programdaki röportajında Obama, Geronimo'nun bin Ladin için kullanılan kod adı olduğunu söyledi.[11] Öte yandan harekâtın tamamlanmasının ardından takım lideri telsiz üzerinden "For God and country-Geronimo, Geronimo, Geronimo" ("Tanrı ve ülke için-Geronimo, Geronimo, Geronimo") sözlerini kullanırken, harekâtı yöneten isimlerden William H. McRaven'dan gelen onay sonrasında "Geronimo E.K.I.A." ("Geronimo düşman çatışmada öldü") sözlerini söylemişti.[8][12][13]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri haklarını koruma amacı güden Washington, DC merkezli Morning Star Institute adlı kurumun başkanı Suzan Shown Harjo kod adı seçimi için "Amerika'nın genel düşünce yapısında 'Kızılderililer düşmandır' fikrinin saklı olduğunun bir göstergesi" yorumunu yaptı.[14] Çeroki Ulusu'na mensup olan avukat Keith Harper The Washington Post'a yazdığı e-postada "Geronimo gibi bir liderin bin Ladin'i tanımlamak için kullanılmasının düşüncesiz bir hareket olduğu konusunda hiç kuşku yok." ifadelerini kullandı.[15]

Birkaç Amerikan yerli kabilesi lideri Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama'dan, geçmişe yönelik olarak Geronimo kod adının değiştirilmesi talebinde bulundu.[16][17][18] Fort Sill Apaçi Kabilesi Başkanı Jeff Houser Obama'ya gönderdiği ve kabilenin resmî web sitesinde yayınlanan mektupta "efsanevi Apaçi savaşçısının" "toplu katliam gerçekleştiren korkak bir teröristle" ilişkilendirilmesinin doğru olmadığını yazdı. Mektupta Houser "Şu anda tüm ülke genelindeki yerli Amerikalı çocuklar, en çok saygı duydukları figürlerden birinin bir terörist ve yüzlerce masum Amerikalının katliamından sorumlu biriyle bağdaştırılması gerçeğiyle yüzleşmekte." ifadelerini kullanmıştı.[18] Channel 4 News'te yayınlanan bir haberde "Bugün yapılan bazı analizlere göre Amerikan ordusunun bu kod adını seçmesinin sebebi bin Ladin'in, Geronimo gibi yıllarca kaçak hayatı sürmesidir. Amaçları söylenti oluşturmamaya çalışmaksa, görünen o ki yanlış kod adı seçtiler." ifadelerine yer verildi.[19] Navajo Ulusu Başkanı Ben Shelly The Washington Times'a yaptığı açıklamada "Bin Ladin'i yakalama veya öldürme görevi geride kaldı... çocukların tarih kitaplarında karşılaşmaması için bu ad değiştirilmeli." dedi.[16] Geronimo'nun büyük torunu Harlyn Geronimo konuyla ilgili bir demeç yayınlayarak açıklama ve özür talebinde bulundu.[20] Onondaga Şefleri Konseyi yaptığı açıklamada, kod adı olarak Geronimo'nun kullanılmasının Kızılderili kavramının çağrıştırdığı olumsuz anlamları daha da pekiştireceğini ifade etti.[21] Nimipulardan olan Amerika Birleşik Devletleri Senatosu Kızılderili İlişkileri Komitesi personel müdürü ve baş danışmanı Loretta Tuell konuyla ilgili olarak "Yerli Amerikalıların ikonlarının ve kültürlerinin bu şekilde uygunsuz kullanımı toplumumuzda oldukça yaygın ve yerli ya da yerli olmayan çocuklar üzerindeki etkisi devasa boyutlarda" dedi.[22]

Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı kod adlarının rastgele seçildiğini ve ortada herhangi bir saygısızlık belirtisi olmadığını söyledi.[23]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "To the bottom of the sea: Bin Laden's last day" (İngilizce). CBS News. 2 Mayıs 2011. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  2. ^ Kroft, Steve (4 Mayıs 2011). "Obama on bin Laden: The full '60 Minutes' interview" (İngilizce). CBS News. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  3. ^ Mazzetti, Mark; Cooper, Helene; Baker, Peter (2 Mayıs 2011). "Behind the Hunt for Bin Laden". The New York Times (İngilizce). 29 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  4. ^ "Native Americans object to linking Geronimo to bin Laden" (İngilizce). CNN. 6 Mayıs 2011. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  5. ^ Dozier, Kimberly (17 Mayıs 2011). "AP sources: Raiders, White House knew secret bin Laden raid was a one-shot deal". Chicago Sun-Times (İngilizce). Associated Press. 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  6. ^ "'For God and Country Geronimo, Geronimo, Geromimo'" (İngilizce). CBN News. 3 Mayıs 2011. 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  7. ^ Tapper, Jake (9 Haziran 2011). "Chapter Six: The President Takes Aim" (İngilizce). ABC News. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  8. ^ a b Schmidle, Nicholas (8 Ağustos 2011). "Getting Bin Laden" (İngilizce). The New Yorker. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  9. ^ Guthrie, Savannah (3 Mayıs 2011). "Behind code words 'Geronimo' and 'Jackpot'" (İngilizce). NBC News. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  10. ^ Owen, Mark (4 Eylül 2012). No Easy Day: The Firsthand Account of the Mission that Killed Osama bin Laden (İngilizce). Dutton Penguin. ss. 39. ISBN 978-0525953722. 
  11. ^ Newcomb, Steven (11 Mayıs 2011). "Geronimo was the Code Name for bin Laden" (İngilizce). Indian Country Today Media Network. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  12. ^ Sherwell, Philip (7 Mayıs 2011). "Osama bin Laden killed: Behind the scenes of the deadly raid" (İngilizce). New York: The Daily Telegraph. 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  13. ^ Bowden, Mark (Kasım 2012). "The Hunt For 'Geronimo'". Vanity Fair (İngilizce). s. 144. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  14. ^ King, Ledyard (6 Mayıs 2011). "Indian leaders cry foul over bin Laden 'Geronimo' nickname" (İngilizce). Washington, DC: USA Today. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  15. ^ Tucker, Neely (3 Mayıs 2011). "American Indians object to 'Geronimo' as code name for bin Laden raid" (İngilizce). The Washington Post. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  16. ^ a b Dinan, Stephen (4 Mayıs 2011). "Indian tribes: Strike Geronimo from bin Laden operation name" (İngilizce). The Washington Times. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  17. ^ Nichols, Michelle (4 Mayıs 2011). "Bin Laden, Geronimo link angers Native Americans" (İngilizce). Reuters. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  18. ^ a b Montoya Bryan, Susan (4 Mayıs 2011). "AP NewsBreak: Geronimo's tribe seeks apology" (İngilizce). Associated Press. 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  19. ^ "Target bin Laden: why was he code named 'Geronimo'?" (İngilizce). Channel 4 News. 3 Mayıs 2011. 19 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  20. ^ "Code Name 'Geronimo' Sparks Anger" (İngilizce). NPR. 10 Mayıs 2011. 14 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  21. ^ "Onondagas Rip Osama's "Geronimo" Code Name" (İngilizce). NBC News. 4 Mayıs 2011. 13 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  22. ^ McChesney, Charles (4 Mayıs 2011). "Onondaga Nation leaders blast 'Geronimo' codename for Bin Laden" (İngilizce). The Post-Standard. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  23. ^ "'Geronimo': Native Americans blast bin Laden code name" (İngilizce). Washington, DC: NBC News. 4 Mayıs 2011. 17 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Geronimo_kod_adı_tartışması&oldid=30411042" sayfasından alınmıştır