Ganzak
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ganzak (Farsça: گنزک Ganzak, Yunanca: Gazaca, Latince: Gaza, Ganzaga, Arapça: Janza, Jaznaq), İran'ın kuzey batısında kurulu antik bir şehir. Urmiye Gölü'nün güneyinde bir yerdedir ve Atropates "muhtemelen" şehri başkenti olarak seçti.[1] Minorski, Schippmann ve Boyce'a göre, şehrin tam yeri Miyanduab ovasında, Leylan, Malekan şehristanı yakını olarak tanımlanır.[1][2]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Kelime "Hazine" anlamına gelir ve Med dili kökenlidir ve Ahameniş İmparatorluğu döneminde Farsçaya geçmiştir. Kelime, hazine anlamına gelen Farsça گنج Ganj kelimesiyle ilgilidir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Ganzak, Ahamenişler tarafından kurulmuş ve Med bölgesinin valisinin yeri olmuştur. MÖ 4. yüzyıl boyunca, Büyük İskender'den ayrılan Pers aristokrat Atropates'in topraklarının bir parçası olmuştur ve muhtemelen Ganzak'ı başkenti yapmıştır. “Atropatena” olarak bilinen Atropates Krallığı olmuştur. Bu krallık döneminde kutsal ateş tapınağı Adhur Gushnasp inşa edildi.
MÖ 148 yılında Atropatena Krallığı, Part İmparatorluğu'nun vasal devleti olmuştur. MÖ 36 yılında Romalılar şehri kuşatmışlar ancak Atropatena Kralı I. Artavasdes ve Part Kralı II. Orodes komutasında birleşik kuvvetler tarafından mağlup edilmişlerdir. Yaklaşık 224 yılında Sasani Kralı I. Ardeşir (h. 224-242) Atropatena Krallığı'nı sonlandırdı, fakat isim yaşamaya devam etti ve Med ile birleştirilmek yerine Ganzak'ın başkent olmaya devam ettiği kendi vilayet kaldı.
591 yılında Blarathon Muharebesi, II. Hüsrev (h. 590-628) ile gaspçı Behrâm-ı Çûbîn (h. 590-591) arasında Ganzak yakınlarında gerçekleşmiştir. Muharebe sonunda, Behrâm-ı Çûbîn mağlup olup, Horasan'a kaçmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ a b M. Boyce, Ganzak 29 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Encyclopaedia Iranica, vol. 10, 2001.
- ^ Christensen, Peter (1993). The Decline of Iranshahr. Museum Tusculanum Press. ss. 323-324, note 10. ISBN 978-87-7289-259-7. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2008.
- Genel
- Boyce, Mary (2000). "GANZAK". Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 3. ss. 289-290.
- Chaumont, M. L. (1987). "ATROPATES". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 1. ss. 17-18.
- de Planhol, X. (1987). "AZERBAIJAN i. Geography". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. ss. 205-215.
- Schippmann, K. (1987). "AZERBAIJAN iii. Pre-Islamic History". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. ss. 221-224.
- Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. Londra and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3. 4 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2018.