Frances Ann Stewart
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Frances Ann Stewart (18 Haziran 1840 - 12 Aralık 1916) Avustralya doğumlu Yeni Zelanda'da yaşamış kadın ve çocuk haklarını savunmuş bir aktivisttir. Yeni Zelanda'da hastane kuruluna girmiş ilk kadındır.
İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
Stewart, 1840'ta Sidney'de doğdu. Annesi Martha Piotti ve babası orman korucusu Stephen Carkeek'tir. 1842'de ailesi kardeşi Arthur Carkeek'in de doğacağı Yeni Zelanda'nın Nelson şehrine taşınmıştır.1849'da babası vergi toplayıcılığına yükselince tekrar Wellington'a taşınmışlardır.[1] 1865'te araştırmacı ve mühendis John Tiffin Stewart ile evlenmiştir.[2] 1870'te yeni Stewart ailesi Frances'in beş kız ve beş oğlanı doğuracağı Foxton'a taşınmışlardır.[1]
Savunmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Stewart, tanınmış bir sosyal aktivisttir.[3] Kadın hakları ve çocukların sağlığı ve eğitimini savunmuştur. John Stewart'ın 1889'daki emekliliğinden sonra aile birçok önemli bağış toplayan, nüfuz sahibi cemiyetlerin de üyeleri olacağı Whanganui'ye taşındı. 1889'da Protestan mezhepli Whanganui Yetimhanesi'ne büyük bağışlar yapmaya başladı. 1909'da küçük bebeğinin ciddi hastalığı ve tedavisi ile birlikte bu yetimhaneyi bir çocuk bakımevi haline getirdiler ve ismi Stewart Karatina Malikanesi oldu. Ayrıca Whanganui Kız Koleji yapılabilmesi için okula büyük bir arsa satın almış ve din kaynaklı okullara destek vermiştir.[1]
Stewart kadınların haklarını savundu. Kadınların politika, eğitim ve hatta kilise meseleleri gibi sosyal aktivitelerde daha etkin olmasını istiyordu. 1896'da Whanganui İlçe Konseyi'ne aday oldu ve Whanganui Hastane Kurulu'na seçildi. Konseye seçilmemesine rağmen 1897 ve 1898'de Whanganui ve Marton Hastane Kurullarına tayinini istedi. 1899'da emekliye ayrılmasına rağmen 1903'te bu kurula tekrar atanabildi. 1910'da kurul üyeleri atanmak yerine seçildi. Çalışmaya başladı ve başarısız oldu. Bunun üzerine "Kendimi kendi cinsiyetimin bir önderi olarak görüyorum. Umut ediyorum ki bir diğer seçime diğer kadınlar da katılma cesaretini göstereceklerdir." demiştir. Yerli gazetelere sıkça mektup yazar ve lakabını "Bir Anne" , "Öfkeli Bir Anne" ve "Ses" olarak bildirirdi. Stewart kadınların oy hakkını savunan birisiydi fakat her kadının oy kullanırken de rastgele oy atma hakkı olmadığını bildirdi. Kadınların iyi bir eğitim almasını ve iyi bir eş, iyi bir anne olması için çabalamasını istedi. Kadınların ekonomik yönden bağımsız olmasını ve bununla büyük bir mutluluğa erişmesini diledi.[1]
Whanganui[değiştir | kaynağı değiştir]
Stewart evi John Tiffin Stewart ve Frances Ann Stewart'ın eviydi ve Whanganui şehrinin Plymouth Caddesi'nde bulunuyordu. Şu an özel bir ev olmakla birlikte hala daha Stewart Evi olarak anılır. Daha sonraları ikinci öğretim üniversite öğrenciler için bir yurt haline gelmiştir.
Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Stewart Wanganui, 12 Kasım 1916 tarihinde evinde öldü.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Labrum, Bronwyn (1 Eylül 2010). "Stewart, Frances Ann". Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2014.
- ^ Macdonald, Charlotte; Penfold, Merimeri (1991). The Book of New Zealand women. B. Williams Books. s. 626. ISBN 978-0-908912-04-9. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2014.
- ^ Labrum, Bronwyn (1993). Women's history: a short guide to researching and writing women's history in New Zealand. Bridget Williams Book. s. 68. ISBN 9780908912476.
- ^ "Deaths". Wanganui Chronicle. 13 Kasım 1916. s. 4. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014.