Ferizli
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Ferizli | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Sakarya |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Hasan Balcı[1] |
| • Belediye başkanı | Mehmet Ata (İYİ Parti) |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 26,692 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 27.399 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 54110 |
| İl alan kodu | 0264 |
| İl plaka kodu | 54 |
Ferizli, Sakarya'nın 16 ilçesinden biridir. Adını, yörede eski çağlardan itibaren çıkarıldığı bilinen demir madeninin Latince ismi olan Ferissium'dan alır.[2] Osmanlı zamanında Firuzlu olarak kullanılan isim, zamanla günümüzdeki şeklini almıştır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Ferizli ilçesi Adapazarı Ovası'nın (Akova) kuzeyinde, Kocaeli Platosu'nun doğusunda ve Batı Karadeniz dağ uzantılarının batısında bulunur. Arazi yapısı genel olarak kuzeye doğru düşük rakımlı tepelerden ve ovalardan oluşmaktadır. İlçe merkezi Sakarya Nehri ile Göksu'nun (Çark Suyu) çatağında bulunur. İlçe merkezi, Adapazarı'na yaklaşık olarak 25 km mesafededir. 650 nolu Karadeniz - Akdeniz devlet yolu üzerindedir.
İlçe sınırları içindeki en büyük göl, Gölkent kasabasının kıyısında bulunduğu, bir kısmı Karasu sınırlarında kalan Akgöl'dür.
İklim ve Bitki Örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Ferizli, Karadeniz iklimi etki alanındadır. Doğal birki örtüsünü kışın yaprağını döken nemcil türler oluşturur. Kayın, gürgen, meşe, çevre ormanlarda yoğun olarak bulunur. Yer yer saf meşe koruluklarına rastlanır. Kireçtaşları üzerinde maki (Psödomaki) türleri görülür.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Sakarya Nehri kenarında, verimli ovalarda bulunması nedeniyle Ferizli'de yerleşme MÖ 600'lü yıllara kadar inmektedir. MÖ 13. yüzyıllarda bölgenin adı Bebrika olarak anılan bölge, MÖ 9. yüzyılda Bitinya topraklarına katılır. MÖ 6. yüzyılda Lidya hakimiyeti, yerini Makedon hakimiyetine bırakır. MÖ 3. yüzyılda başlayan Bitinya idaresi MÖ 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu işgaliyle son buldu.
1072 yılında Artuk Bey Bizanslıları yenmesiyle yöre Türk hakimiyetine girer. Yeniden Bizansa geçen bölge 1097 yılında Haçlıların, sonra sırasıyla Danişmentlilerin, Anadolu Selçuklularının, İznik İmparatorluğunun denetimine geçti. 1324 yılında Osman Beyin komutanlarından Konur Alp ve Akça Koca Bey tarafından fethedilerek Osmanlı hakimiyeti başlatıldı.
Cumhuriyet öncesine kadar Ferizli'de Ermeniler ikamet etmekteydi. Hâlen Ermeni evleri kalıntıları mevcuttur. Cumhuriyet kurulduktan sonra Balkanlardan gelen göçmenler yöreye yerleştirilerek 130 haneli Ferizli köyü oluşturuldu. 1965 yılına gelindiğinde 140 haneye ulaşan Ferizli, Karasu çevresinden göç almaya başlamıştır. 1970 yıllardan sonra Doğu Karadeniz'den göç almaya başlamıştır. 1973 yılında nüfusu 2000'i aşmasıyla Belediye teşkilatı kurulmuştur. Ferizli köy iken Adapazarı merkeze bağlı kasaba hâline gelmiştir. 1990'da nüfusu 5.000'i aşan belde 3644 sayılı kanun ile ilçe merkezi hâline getirilmiştir.[2]
06.03.2000 gün ve 23985 sayılı R.G. yayımlanan 593 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sonradan Sakarya Büyükşehir Belediyesi adını alan Adapazarı Büyükşehir Belediyesine dahil edilmiştir.[3] Böylece Ferizli metropol belediye hâline gelmiştir.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçenin gelir kaynağı genel olarak tarıma dayanır. Fındık, mısır, şeker pancarı, buğday, meyve ve sebze, başlıca tarım ürünleridir. Kavak yetiştiriciliği de yapılır. Hayvancılık açısından da önemli bir yere sahiptir. Genelde büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Daha çok çimento ham maddesi olarak kullanılan demir madeni; Türkiye'nin önemli 2. yatağıdır. Ferizli ilçesinin doğal kaynakları arasında siyah mermer de vardır. Fakat küçük işletmeler hâlindedir. Ayrıca Sakarya Nehri'nden kum da çıkarılır.
Öteden beri yol üstünde önemli bir ticaret merkezi olan Ferizli; son yıllarda hayvan pazarının kapanması ve köy otobüslerinin şehre sokulmaması nedeniyle yol üstünde olma özelliğini fiilen yitirmiş ve ticarette nisbi bir gerileme olmuştur.
1980'li yıllardan sonra eğitim hızla gelişmiştir.
Ayrıca Sakarya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ilçe sınırlarında yer alır.
Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçede yedi ilkokul, sekiz ortaokul, dört lise ve Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'ne ait meslek yüksekokulu bulunmaktadır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
1989 yılında Todor Jivkov'un Bulgaristan Türklerine baskıları sonucu Türkiye'ye göç etmek zorunda kaldılar. Gelen yaklaşık 320.000 Türkten bir kısmı Ferizli'de devlet eliyle yapılan konutlara yerleştirildi. 1999 Marmara depremi sonrası yeni konutların zemini sağlam alanlara yapılması kararı alındı. Seçilen yerlerden biri de Ferizli oldu ve Ferizli'de yapılan deprem konutlarıyla önemli miktarda nüfus artışı oldu.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[4] | 16.086 | 5.058 | 11.028 |
| 2000[5] | 24.383 | 12.379 | 12.004 |
| 2007[6] | 23.491 | 12.733 | 10.758 |
| 2008[7] | 24.157 | 13.191 | 10.966 |
| 2009[8] | 23.877 | 12.914 | 10.963 |
| 2010[9] | 23.620 | 12.802 | 10.818 |
| 2011[10] | 23.654 | 13.058 | 10.596 |
| 2012[11] | 23.615 | 13.377 | 10.238 |
| 2013[12] | 24.585 | 24.585 | veri yok |
| 2014[13] | 24.944 | 24.944 | veri yok |
| 2015[14] | 24.834 | 24.834 | veri yok |
| 2016[14] | 25.386 | 25.386 | veri yok |
| 2017[14] | 25.909 | 25.909 | veri yok |
| 2018[14] | 26.692 | 26.692 | veri yok |
| 2019[14] | 27.347 | 27.347 | veri yok |
| 2020[14] | 27.399 | 27.399 | veri yok |
| 2023[14] | 32.752 | 32.752 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015.
- ^ a b "CUMHURİYET DÖNEMİ". FERİZLİ TARİHİ. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2014.
- ^ "TARİHİ". TARİHİ. www.ferizli.gov.t. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2014.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Ferizli Nüfusu - Sakarya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Sakarya Ferizli Nüfusu". nufusune.com.