Euarchontoglires
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Euarchontoglires | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Batı gorili (Gorilla gorilla), bir Euarchontan | |||||||||||
 Alp marmotu (Marmota marmota), bir Glires üyesi. | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Altgruplar | |||||||||||
| |||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||
| |||||||||||
Euarchontoglires veya Supraprimates, eteneliler infra sınıfında yer alan, moleküler genetik araştırmalar sonrası ortaya konulmuş olan bir üst takım.
Sınıflandırma ve evrimsel ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Üst takımın adı, eski sınıflandırmalarda bulunan iki taksonun birleştirilmesi ile meydana gelmiştir: Glires ve Euarchonta.
Moleküler genetik çalışmalara göre, Euarchontoglires'in 87.9 milyon yıl önce Euarchonta ve Glires adlı iki gruba ayrıldığı hesaplanmıştır. Dolayısıyla, genetik kanıtlar baz alındığında, supraprimatların Kretase'de ortaya çıkmış olabileceği düşünülür.[3]
Bobolestes zenge, Euarchontoglires grubuna dahil edilebilecek en eski fosillerdendi (ancak şu anda daha çok bazal bir eutherian olarak değer görüyor). Özbekistan'da bulunan fosil kalıntıları, 94 ila 99 milyon yıl öncesine tarihlenmiştir.[4]
Deccanolestes benzeri (Adapisoriculidae), Hindistan'da bulunan en eski –olası– euarchontan fosilleri de bu ayrışma zamanına yakın bir dönem olan Geç Kretase'ye (Maastrihtiyen, yaklaşık 70 milyon yıl önce) tarihlenmiştir.[5]
Euarchonta[değiştir | kaynağı değiştir]
Euarchonta; Primates (primatlar), Scandentia (sivri sincapçıklar) ve Dermoptera (abalı memeliler, kolugolar) takımlarını içerir. Bir moleküler genetik çalışmaya göre; 86,2 milyon yıl önce, Scandentia ve Primatomorpha (primatlar ve abalı memeliler) grubunu oluşturan atalar, iki ayrı soy hattı oluşturmuştur.[3]
Primatomorpha[değiştir | kaynağı değiştir]
Abalı memelilerin ve primatların ise son ortak atalarının yaklaşık 80 milyon yıl önce yaşadığı hesaplanmıştır.[3] Ancak grubun monofilisi genel anlamda kabul görmemiştir – abalı memelilerin ve sivri sincapçıkların daha yakın bir ortak ataya sahip olduğunu destekleyen çalışmalar da vardır.[7]
Glires[değiştir | kaynağı değiştir]
Moleküler genetik çalışmalara göre, Glires 60 ila 75 milyon yıl önce Rodentia (kemiriciler) ve Lagomorpha (tavşanımsılar) adlı iki gruba ayrımıştır.[8]
Euarchontoglires kladogramı[değiştir | kaynağı değiştir]
| Euarchontoglires |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg){kind=small}
_(white_background).jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpeg)
.jpg){kind=small}
_(white_background)_(1).jpg){kind=small}
_(white_background).jpg){kind=small}
Diğer yorumlar, Dermoptera ve Scandentia'yı, primatların kardeş grubu olarak "Sundatheria" adlı bir grupta birbirine bağlar.[1][9] Bazı yeni araştırmalar, Scandentia'yı Glires kardeş taksonu olarak kabul ederek Euarchonta'yı geçersiz kılıyor.[10][11]
En son filogenetik analizlere göre oluşturulmuş kladogram.
| Euarchontoglires |
| |||||||||||||||||||||||||||
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- W. Westheide und R. Rieger: Spezielle Zoologie. Teil 2: Wirbel- oder Schädeltiere. Spektrum Akademischer Verlag, München 2004. ISBN 3-8274-0307-3
- Kriegs, Jan Ole; Churakov, Gennady; Kiefmann, Martin; Jordan, Ursula; Brosius, Jürgen; Schmitz, Jürgen (14 Mart 2006). "Retroposed Elements as Archives for the Evolutionary History of Placental Mammals". PLoS Biology. 4 (4): e91. doi:10.1371/journal.pbio.0040091. ISSN 1545-7885.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b O'Leary, Maureen A.; Bloch, Jonathan I.; Flynn, John J.; Gaudin, Timothy J.; Giallombardo, Andres; Giannini, Norberto P.; Goldberg, Suzann L.; Kraatz, Brian P.; Luo, Zhe-Xi; Meng, Jin; Ni, Xijun (8 Şubat 2013). "The Placental Mammal Ancestor and the Post–K-Pg Radiation of Placentals". Science (İngilizce). 339 (6120): 662-667. doi:10.1126/science.1229237. ISSN 0036-8075. PMID 23393258. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2021.
- ^ "PBDB". paleobiodb.org. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021.
- ^ a b c d "Next of Kin | Penn State University". news.psu.edu (İngilizce). 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Fossilworks: Bobolestes". fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ Bloch, J. I.; Silcox, M. T.; Boyer, D. M.; Sargis, E. J. (17 Ocak 2007). "New Paleocene skeletons and the relationship of plesiadapiforms to crown-clade primates". Proceedings of the National Academy of Sciences. 104 (4): 1159-1164. doi:10.1073/pnas.0610579104. ISSN 0027-8424.
- ^ "Phylogenetic analyses of complete mitochondrial genome sequences suggest a basal divergence of the enigmatic rodent Anomalurus". BMC Evolutionary Biology. Şubat 2007. doi:10.1186/1471-2148-7-16. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ Wilford, John Noble (7 Şubat 2013). "Rat-Size Ancestor Said to Link Man and Beast". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Meredith, Robert W.; Janečka, Jan E.; Gatesy, John; Ryder, Oliver A.; Fisher, Colleen A.; Teeling, Emma C.; Goodbla, Alisha; Eizirik, Eduardo; Simão, Taiz L. L.; Stadler, Tanja; Rabosky, Daniel L. (28 Ekim 2011). "Impacts of the Cretaceous Terrestrial Revolution and KPg Extinction on Mammal Diversification". Science (İngilizce). 334 (6055): 521-524. doi:10.1126/science.1211028. ISSN 0036-8075. PMID 21940861. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Zhou, Xuming; Sun, Fengming; Xu, Shixia; Yang, Guang; Li, Ming (2015). "The position of tree shrews in the mammalian tree: Comparing multi-gene analyses with phylogenomic results leaves monophyly of Euarchonta doubtful". Integrative Zoology (İngilizce). 10 (2): 186-198. doi:10.1111/1749-4877.12116. ISSN 1749-4877. 22 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.