Etnokratik demokrasi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Makale serilerinden |
| Demokrasi |
|---|
Etnokratik demokrasi (Etnik demokrasi), baskın bir etnik egemenliği herkes için demokratik, siyasi ve medeni haklarla birleştiren siyasi bir sistemdir. Hem baskın etnik grup hem de azınlık etnik grupların vatandaşlığı vardır ve siyasi sürece tam anlamıyla katılabilirler. Etnik demokrasi, daha demokratik olması bakımından Etnokrasiden ayrılır. Baskın olmayan gruplara, Etnokrasinin sözde sağladığı haklardan daha fazla siyasi katılım, etki ve statü sağlar.[1]
"Etnik demokrasi" terimi, 1975 yılında Yale Üniversitesi'nden Profesör Juan José Linz[2] ve ardından Hayfa Üniversitesi sosyolog Profesörü Sammy Smooha tarafından 1989'da yayınlanan bir kitapta[3] İsrail örneğinin evrenselleştirilmiş bir modeli olarak tanıtıldı.[4]
Model tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Smooha, etnik demokrasi modelinin temel unsurları olan sekiz özelliği tanımlar:[5]
- Etnik milliyetçilik, devlette tek bir etnik ulusu etkin kılar.
- Devlet, tek baskın etnik ulus içindeki üyeliği vatandaşlıktan ayırır.
- Devlet, baskın etnik ulus tarafından sahiplenilir ve yönetilir.
- Devlet, baskın etnik ulusu harekete geçirir.
- Baskın olmayan gruplara bireysel ve toplu haklar verilir.
- Devlet, baskın olmayan grupların değişim için parlamento ve parlamento dışı mücadele yürütmesine izin verir.
- Devlet, baskın olmayan grupları bir tehdit olarak görür.
- Devlet, baskın olmayan grupları bir miktar kontrol altında tutar.
Smooha ayrıca etnik bir demokrasinin kurulmasına yol açabilecek ön koşulları da tanımlar:[5]
- Baskın etnik ulus sağlam bir sayısal çoğunluğu oluşturur.
- Baskın olmayan nüfus önemli bir azınlığı oluşturmaktadır.
- Baskın etnik ulusun demokrasiye bağlılığı vardır.
- Baskın etnik ulus yerli bir gruptur.
- Baskın olmayan gruplar göçmendir.
- Baskın olmayan grup, birden fazla etnik gruba bölünmüştür.
- Baskın etnik ulusun oldukça büyük ve destekleyici bir diasporası var.
- Baskın olmayan grupların anavatanları dahildir.
- Uluslararası katılım var.
- Demokratik olmayan bir etnik devletten geçiş gerçekleşir.
Modelin uygulanabilirliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Model, araştırmacılar tarafından çeşitli düzeylerde çeşitli ülkelere uygulanmıştır.
İsrail[değiştir | kaynağı değiştir]
İsrail demokratik kurumları, kurumsallaşmış etnik egemenlikle birleştirdiği için, İsrail Devleti, ülkenin Arap azınlığı ile ilişkilerinde etnik demokrasi modelini kullanan bir ülke olarak görülüyor.[6][7]
Letonya ve Estonya[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazarlar arasında, Letonya ve Estonya'nın, Liberal Demokrasi[8][9] ile Etnik demokrasi[10] ve Etnokrasi arasında nerede bulunduklarına dair bir görüş farklılığı vardır. Will Kymlicka, Estonya'yı bir liberal demokrasi olarak görüyor ve Rusça konuşanların aynı anda kısmen geçici, kısmen göçmen ve kısmen de yerli olmaktan kaynaklanan kendine özgü statüsünü vurguluyor.[11] İngiliz araştırmacı Neil Melvin, Estonya'nın vatandaşlığı serbestleştirerek ve Rus yerleşimci topluluklarının liderlerini aktif olarak siyasi sürece çekerek gerçekten çoğulcu bir demokratik topluma doğru ilerlediğini savunuyor.[12] Birleşmiş Milletler Kalkınma Programından James Hughes, Letonya ve Estonya'nın, devletin baskın etnik grup tarafından ele geçirildiği ve daha sonra Rus azınlıklarına karşı 'millileştirme' politikaları ve iddia edilen ayrımcılığı teşvik etmek için kullanıldığı 'etnik demokrasi' vakaları olduğunu ileri sürüyor. (BM, Hughes'un iddialarına karşı çıkan makaleler de yayınladı.) İsrailli araştırmacılar Oren Yiftachel ve As'ad Ghanem, Estonya'yı bir etnokrasi olarak görüyor.[13][14] Hayfa Üniversitesi'nden İsrailli sosyolog Sammy Smooha, Yiftachel tarafından geliştirilen etnokratik modelin Letonya ve Estonya örneğine uymadığını iddia ederek Yiftachel ile aynı fikirde olmadığını belirtiyor.[15]
Kanada[değiştir | kaynağı değiştir]
Smooha, Kanada'yı 1867'deki bağımsızlıktan Fransız Kanadalıların statüsünü İngiliz Kanadalılar seviyesine yükselten 1976 Sessiz Devrimi'ne kadar etnik bir demokrasi olarak tanımlıyor.[1]
Kuzey Irlanda[değiştir | kaynağı değiştir]
Smooha, Kuzey İrlanda Hükûmeti'ni (1921–1972) 1921'deki İrlanda'nın Bölünmesi'nden 1972'deki Sunningdale Anlaşmasına kadar, esas olarak Ulster İskoçları kökenli Protestanları yerli İrlandalı Katoliklere tercih eden bir etnik demokrasi olarak tanımlıyor.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Smooha, S. 'The model of ethnic democracy: Israel as a Jewish and democratic state', Nations and Nationalism, p. 475. Volume 8 Issue s4, 2002.
- ^ Smooha, 2001, p.23: "I used this name in 1989 without being aware that it was coined originally by Linz in 1975 to refer to a political system that is democratic for the dominant group but excludes, on the basis of ethnicity, other groups from the democratic process. In 1996 Linz and Stepan followed Linz’s original usage and employed the term (Type II, pp. 429-430) to essentially mean “Herrenvolk democracy”, which is a non-democratic system."
- ^ Smooha, S. The model of ethnic democracy Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş., European Centre for Minority Issues, ECMI Working Paper # 13, 2001, p24. - ^ S Smooha, Ethnic democracy: Israel as an archetype 9 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Israel, 1997
- ^ a b Priit Järve. Ethnic Democracy and Estonia Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş., European Centre for Minority Issues, ECMI Working Paper # 13, 2000. - ^ Peled, Yoav. "Ethnic democracy and the legal construction of citizenship: Arab citizens of the Jewish state." American political science review 86, no. 2 (1992): 432-443.
- ^ Smooha, Sammy. "Minority status in an ethnic democracy: The status of the Arab minority in Israel." Ethnic and racial studies 13, no. 3 (1990): 389-413.
- ^ Theorising transition: the political economy of post-Communist transformations. Taylor & Francis. 1998. s. 284.
- ^ "Nationalism and Democratic Transition". The Politics of Citizenship and Language in Post-Soviet Latvia. Lanham, New York and Oxford: University Press of America. 2001. ss. 201-208.
- ^ Discrimination against the Russophone Minority in Estonia and Latvia 4 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — synopsis of article published in the Journal of Common Market Studies (November 2005)
- ^ "Estonia's Integration Policies in a Comparative Perspective". Estonia's Integration Landscape: From Apathy to Harmony. 2000. ss. 29-57.
- ^ Stein, J. P., (Ed.) (2000). "Post imperial Ethnocracy and the Russophone Minorities of Estonia and Latvia". The Policies of National Minority Participation Post-Communist Europe. State-Building, Democracy and Ethnic Mobilisation. EastWest Institute (EWI). s. 160.
- ^ Yiftachel (August 2004). "Understanding 'ethnocratic' regimes: the politics of seizing contested territories". Political Geography. 23 (6): 647-676. doi:10.1016/j.polgeo.2004.04.003.
- ^ "Ethnocratic States and Spaces". United States Institute of Peace. 23 Ocak 2004. 15 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2009.
- ^ Smooha, S. The model of ethnic democracy Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş., European Centre for Minority Issues, ECMI Working Paper # 13, 2001, p23.