Dimitrios Gunaris

Dimitrios Gunaris Δημήτριος Γούναρης
Dimitrios Gunaris, y. 1915
Yunanistan Başbakanı
Görev süresi 26 Mart 1921 - 3 Mayıs 1922
Hükümdar	I. Konstantin
Yerine geldiği	Nikolaos Kaloyeropulos
Yerine gelen	Nikolaos Stratos
Görev süresi 25 Şubat 1915 - 10 Ağustos 1915
Hükümdar	I. Konstantin
Yerine geldiği	Eleftherios Venizelos
Yerine gelen	Eleftherios Venizelos
Kişisel bilgiler
Doğum	Dimitrios Gunaris 5 Ocak 1867(1867-01-05) Patra, Yunanistan Krallığı
Ölüm	28 Kasım 1922 (55 yaşında) Atina, Yunanistan Krallığı
Ölüm nedeni	İdam cezası
Partisi	Halk Partisi (Yunanistan)
Bitirdiği okul	Atina Üniversitesi Leipzig Üniversitesi Göttingen Üniversitesi Heidelberg Üniversitesi Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi
Mesleği	Siyasetçi · avukat
İmzası

Dimitrios Gunaris (Yunanca: Δημήτριος Γούναρης; 5 Ocak 1867^[1] - 15 Kasım 1922), 25 Şubat-10 Ağustos 1915 ve 26 Mart 1921-3 Mayıs 1922 arasında Yunanistan Başbakanlığı yapmıştır. Halk Partisi'nin lideri, Elefterios Venizelos'un merkez sağ rakibiydi.

Küçük Asya Faciası'ndan (Yunanca: Μικρασιατική καταστροφή Mikrasiatiki Katastrofi) sonra Yunanistan'da düzenlenen Altılar davası olarak bilinen duruşma sonrası, idama mahkûm edildi. Duruşmalardan hemen sonra Atina'da bir aşağılama şekli olarak sandalyeye ters oturtulmuş şekilde sırtından kurşuna dizilerek idam edildi.

Erken dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Gunaris, Atina Üniversitesi'nde hukuk eğitimi aldı ve memleketi Patra'ya dönmeden önce Almanya, Fransa ve İngiltere'de çalışmalarını sürdürdü. 1902'de Achaea milletvekili seçildi ve 1906-1908 yıllarında Yeoryos Teotokis hükûmetine karşı çıkan "Japon Grubu"nun bir üyesi ve bir hatip olarak kendini gösterdi. Ancak Gunaris, reformcu bir program uygulamak umuduyla 1908'de Maliye Bakanı olarak hükûmete katıldı; böylece grubun dağılmasına neden oldu, ancak kısa süre sonra istifa etmek zorunda kaldı. İlerici görüşlerine rağmen (Bismarckçı Alman sosyal yasalarının hayranıydı), muhafazakar siyasi düşüncesi onu Eleftherios Venizelos'un önde gelen muhaliflerinden biri haline getirdi.

Başbakanlık (1921-1922)[değiştir | kaynağı değiştir]

Venizelos'un 1915'teki ilk istifasının ardından Kral I. Konstantin tarafından Başbakan olarak atandı. Venizelos karşıtı, tarafsızlık yanlısı rolü nedeniyle, Venizelos'un Atina'da iktidara geri dönmesinin ardından 1917'de diğer önde gelen Venizelos karşıtlarıyla birlikte Korsika'ya sürüldü. 1918'de İtalya'nın Sardinya adasına kaçmayı başardı, ancak 1920'de Türk Kurtuluş Savaşı devam ederken, "Birleşik Muhalefet"in fiili lideri olarak kritik Kasım seçimlerine katılmak üzere Yunanistan'a dönebildi.

Venizelos'un yenilgisinden sonra Gunaris parlamentodaki milletvekillerinin çoğunu kontrol etti ve sonraki kralcı hükümetlerin ana itici gücü oldu, ancak kendisi Başbakanlık görevini ancak Mart 1921'de üstlendi. Kemalist Türkler üzerindeki baskıyı arttırmak için 1921 başlarında Londra görüşmelerinde gösterdiği gibi Türklerle uzlaşmaya istekli olmasına rağmen, Mart 1921'de Yunan taarruzunun başlatılmasını kabul etti. Yunan Ordusu hazırlıklı değildi ve saldırı İkinci İnönü Muharebesi'nde geri püskürtüldü ve Türk-Yunan Savaşı'ndaki ilk Yunan yenilgisiyle sonuçlandı. Temmuz ayında Eskişehir ve Afyon'a doğru başarılı Yunan ilerleyişinden sonra, Ankara'ya doğru ilerlemenin devam etmesini istedi, ancak bu Sakarya Savaşı'nda durduruldu. Yunanlıların yeni bir cephe oluşturmak üzere geri çekilmesinden sonra, Müttefiklere ve özellikle de Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'na yardım ve arabuluculuk için başvurdu.

Gunaris, İngilizleri tek taraflı çekilmekle tehdit etse de, hükümeti Küçük Asya'yı ve orada yaşayan çok sayıda Rum'u Türk misillemelerine terk etmenin siyasi maliyetini üstlenemeyerek Yunan Ordusu'nun mevzilerini korudu. Derinleşen siyasi kriz, Gunaris hükümetinin Mayıs 1922'de güven oylamasından az farkla kurtulduktan sonra düşmesine neden oldu, ancak Ulusal Meclis'teki yandaşlarının üstünlüğü, Başbakanlık görevini sadece Petros Protopapadakis hükümetindeki Adalet Bakanlığı ile değiştirmesi anlamına geliyordu.

Yargılanması ve infazı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 1922'de yaşanan felaketin ve Yunanlıların Mustafa Kemal'in kuvvetleri tarafından bozguna uğratılmasının ardından, Yunan Ordusunun kalıntıları Eylül ayında ayaklandı ve hükümet düşürüldü. Albay Nikolaos Plastiras liderliğindeki çoğunluğu Venizelist olan isyancılar, felaketin sorumlusu olarak gördükleri kişileri yargılamak üzere bir askeri mahkeme kurdular. Kasım 1922'de toplanan ve "Altılar Davası" olarak adlandırılan mahkeme, aralarında Gunaris'in de bulunduğu sanıkları vatana ihanetten suçlu buldu. Kararın verildiği aynı gün, 28 Kasım'da diğerleriyle birlikte Goudi'de idam edildi. Gunaris, 1922'de Yunanistan'ın yenilgisine yol açan askeri ve diplomatik eylemlerde şüphesiz bir ölçüde sorumluluk taşısa da, yargılanması ve idam edilmesi yaygın olarak halkın öfkesini dindirmek için bir günah keçisi ilan etme eylemi olarak algılanmakta ve çoğunlukla Venizelist hizbin kendisine yönelik nefretinden kaynaklanmaktadır.

Gunaris, bazı muhafazakâr politikacılarla birlikte, kadınlara oy hakkı tanınması için Yunan Anayasası'nda değişiklik yapılmasını öneren ilk kişiydi. Değişiklik nihayetinde geçemedi. Gunaris, Panayotis Kanellopulos'un amcasıydı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]