Celali takvimi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Celali Takvimi ya da Hicri Şemsi takvimi, Güneş yılı esasına göre, Ömer Hayyam başkanlığındaki bir kurul düzenlemiş, Büyük Selçuklu Sultanı Celaliddevlet Melikşah'a sunmuştur. 1079 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. 9 Ramazan 471 (Miladi 15 Mart 1079) yılına rastlayan Nevruz yılbaşı olarak, Hicret yılı da başlangıç noktası olarak kabul edilmiştir. Babür İmparatorluğu da bir dönem Celali Takvimi'ni kullanmıştır. Celali Takvimi sadece tarım gibi ekonomik işlerin düzenlenmesinde kullanılmış, normal hayatta Hicrî takvim kullanılmaya devam edilmiştir.
Celali Takvimi'nde 1 yıl, 365 gün 6 saat olarak kabul edilmiştir. Matematiksel kurallar yerine astronomik hesaplar kullandığı için, İlkbahar Ekinoksu başlangıcı tayininde Gregoryen takviminden daha doğrudur.[1]
Artık yıl[değiştir | kaynağı değiştir]
Celali Takvim’de 33 yılda bir artık yıl vardı ve günümüzde İran ve Afganistan'nın resmî takvimi olarak kullanılan İran Takvimi'nde 128 yılda bir kez artık yıl vardır.
Celali takvimi'nin Farsça adları[değiştir | kaynağı değiştir]
| Zaman aralığı1 | Ay adı | Burç | Gün | Notlar |
| 21 Mart - 20 Nisan | Ferwerdin فروردین Hamal حمل | Koç | 31 | Nevruz - Yılbaşı ve baharın başlangıcı |
| 21 Nisan - 21 Mayıs | Ordibeheşt اردیبهشت Sevr: ثور | Boğa | 31 | |
| 22 Mayıs - 21 Haziran | Hordâd خرداد Jawza جوزا | İkizler | 31 | |
| 22 Haziran - 22 Temmuz | Tir تیر Saratan سرطان | Yengeç | 31 | Yazın başlangıcı |
| 23 Temmuz - 22 Ağustos | Mordâd مرداد Asad اسد | Aslan | 31 | |
| 23 Ağustos - 22 Eylül | Şehrivar شهریور Sünbüle سنبله | Başak | 31 | |
| 23 Eylül - 22 Ekim | Mehr مهر Mezan میزان | Terazi | 30 | Sonbaharın başlangıcı |
| 23 Ekim - 22 Kasım | Âbân آبان Akrep عقرب | Akrep | 30 | |
| 22 Kasım - 21 Aralık | Âzar آذر kavs قوس | Yay | 30 | |
| 22 Aralık - 20 Ocak | Daî دی jaddi جدی | Oğlak | 30 | Kışın başlangıcı |
| 21 Ocak - 19 Şubat | Behman بهمن Dalav دلو | Kova | 30 | |
| 20 Şubat - 20 Mart | İsfand اسفند Hüt حوت | Balık | 29 ya da 30 | Artık yıl düzenine göre |
| 1Yılın Gregoryen (Miladî) takvimine göre başlangıcı ilkbahar gün ve gece eşitliğine göre birer gün değişebilir. | ||||
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ M. Heydari-Malayeri, A concise review of the Iranian calendar, Paris Observatory.