Celali takvimi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Celali Takvimi ya da Hicri Şemsi takvimi, Güneş yılı esasına göre, Ömer Hayyam başkanlığındaki bir kurul düzenlemiş, Büyük Selçuklu Sultanı Celaliddevlet Melikşah'a sunmuştur. 1079 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. 9 Ramazan 471 (Miladi 15 Mart 1079) yılına rastlayan Nevruz yılbaşı olarak, Hicret yılı da başlangıç noktası olarak kabul edilmiştir. Babür İmparatorluğu da bir dönem Celali Takvimi'ni kullanmıştır. Celali Takvimi sadece tarım gibi ekonomik işlerin düzenlenmesinde kullanılmış, normal hayatta Hicrî takvim kullanılmaya devam edilmiştir.

Celali Takvimi'nde 1 yıl, 365 gün 6 saat olarak kabul edilmiştir. Matematiksel kurallar yerine astronomik hesaplar kullandığı için, İlkbahar Ekinoksu başlangıcı tayininde Gregoryen takviminden daha doğrudur.[1]

Artık yıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Celali Takvim’de 33 yılda bir artık yıl vardı ve günümüzde İran ve Afganistan'nın resmî takvimi olarak kullanılan İran Takvimi'nde 128 yılda bir kez artık yıl vardır.

Celali takvimi'nin Farsça adları[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaman aralığı1 Ay adı Burç Gün Notlar
21 Mart - 20 Nisan Ferwerdin فروردین

Hamal حمل

Koç 31 Nevruz - Yılbaşı ve baharın başlangıcı
21 Nisan - 21 Mayıs Ordibeheşt اردیبهشت

Sevr: ثور

Boğa 31  
22 Mayıs - 21 Haziran Hordâd خرداد

Jawza جوزا

İkizler 31  
22 Haziran - 22 Temmuz Tir تیر

Saratan سرطان

Yengeç 31 Yazın başlangıcı
23 Temmuz - 22 Ağustos Mordâd مرداد

Asad اسد

Aslan 31  
23 Ağustos - 22 Eylül Şehrivar شهریور

Sünbüle سنبله

Başak 31  
23 Eylül - 22 Ekim Mehr مهر

Mezan میزان

Terazi 30 Sonbaharın başlangıcı
23 Ekim - 22 Kasım Âbân آبان

Akrep عقرب

Akrep 30  
22 Kasım - 21 Aralık Âzar آذر

kavs قوس

Yay 30  
22 Aralık - 20 Ocak Daî دی

jaddi جدی

Oğlak 30 Kışın başlangıcı
21 Ocak - 19 Şubat Behman بهمن

Dalav دلو

Kova 30  
20 Şubat - 20 Mart İsfand اسفند

Hüt حوت

Balık 29 ya da 30 Artık yıl düzenine göre
1Yılın Gregoryen (Miladî) takvimine göre başlangıcı ilkbahar gün ve gece eşitliğine göre birer gün değişebilir.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ M. Heydari-Malayeri, A concise review of the Iranian calendar, Paris Observatory.