Bursa

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Başlığın diğer anlamları için Bursa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Bursa
İl & Büyükşehir
Sol üstte:Şehir merkezi, Sağ üstte:Zafer Plaza AVM, Sol ortada:İrgandi Köprüsü, Ortada:Gazi Mustafa Kemal heykeli, Sağ ortada:Bursa Saat Kulesi, Sol altta :Bursa Botanik Parkı, Sağ altta:Şehir merkezi
Bursa'nın Türkiye'deki konumu
Bursa'nın Türkiye'deki konumu
Ülke Türkiye
Bölge Marmara Bölgesi
İdare
 • Belediye Başkanı Alinur Aktaş (AK Parti)
 • Vali Yakup Canbolat [1]
Yüzölçümü
 • Toplam 10,882 km² (4.201 mil²)
Rakım 155 m (508 ft)
Nüfus
(2021)
 • Toplam 3,139,744 [2]
Zaman dilimi UTC+03.00 (TRS)
Alan kodu (+90) 224
Plaka kodu 16
Resmî site
www.bursa.bel.tr
Tür Kültürel
Kriter i, ii, iv, vi
Belirleme 2014 (38. oturum)
Parçası Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu
Referans no. 1452
Ülke  Türkiye
Bölge Avrupa ve Kuzey Amerika

Bursa, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık dördüncü şehri. 2021 itibarıyla 3.139.744[2] nüfusa sahiptir. 2016 Dünya Yaşanabilir Şehirler sıralamasında Dünya'da 28.[3] Türkiye'de 1. sırada yer almaktadır. Marmara Bölgesinin Güney Marmara bölümünde, 40° batı boylam ve 29° kuzey enlem daireleri arasında yer alır. Eski adı Hüdavendigâr'dır. Kuzeyinde Marmara Denizi ve Yalova, kuzeydoğuda Kocaeli ve Sakarya, doğuda Bilecik, güneyde Kütahya ve batıda Balıkesir illeri ile çevrilidir.

Ekonomik açıdan Türkiye'nin en gelişmiş kentlerinden biri olan Bursa doğal ve tarihsel zenginlikleriyle de önem taşır. Bursa'da en çok Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş dönemine ait tarihî eserlerin bulunmasının sebebi ise, Bursa'nın Osmanlı Devleti'nin ilk başkenti olmasıdır. Bursa alışveriş merkezleri, parkları, müzeleri ve çarşısıyla bölgede öne çıkar. Ayrıca Bursa Marmara bölgesinin İstanbul'dan sonra gelen ikinci büyük şehridir. Türkiye'nin en önemli birkaç sanayi kentinden biridir. Şehir İstanbul'dan sonra en büyük ikinci ihracatı gerçekleştirmektedir. Şehrin futbol takımı Bursaspor 2009-10 sezonunda Süper Lig şampiyonudur.

Bursa, sanayi istatistiklerine göre Türkiye'nin en büyük sanayi kenti ve otomotiv üretim merkezidir. CNN International tarafından Türkiye'nin Detroit'i yakıştırması yapılmıştır. Tofaş-Fiat, Renault, Bosch, Peugeot, Karsan Otomotiv, binek otomobil ve ticari araçlar ile Cobra Güleryüz otobüs fabrikaları Bursa'da bulunmaktadır. Bursa'nın otomotiv sanayinin Türkiye'de merkezi olmasından dolayı kurulan Bursa Otomobil Müzesi yine bu şehirde bulunmaktadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Bursa'nın Tophane semtinden görünümü (1880-1893 yılları)
Bursa'nın ve Sultan Bayezid I Camiinin görünümü (1880-1893 yılları)
Bursa, 1890
Yıldırım Bayezid Camisi'nin mihrabı
Bursa Ulu Camii'deki meşhur hat örneklerinden biri

Bursa'da şimdilik bilinen en eski arkeolojik kalıntılar Yenişehir yakınlarındaki Menteşe Höyüğü ve Orhangazi yakınlarındaki Ilıpınar'dan bilinmektedir. Bu arkeolojik buluntu yerlerinin en eski tabakaları yaklaşık 7 bin yıllıktır. Bu tabakalardaki kültür, çanak çömleğin gelişmiş olarak ortaya çıktığı, mimarinin dörtgen planlı, bol miktarda ahşap destekli kerpiç kullanılarak inşa edilmiş yapılardan oluştuğu tabakalardır. Bursa'da David French, Mehmet Özdoğan ve Jacop Roodenberg'in arkeoloji ile ilgili çalışmaları tarih öncesiyle ilgili pek çok yeni bilgi ortaya koymuştur.[kaynak belirtilmeli]

Bursa ve civarında MÖ 4000'li yıllardan itibaren çeşitli yerleşimlerin olduğu saptanmıştır; fakat yöreye ait kesin bilgiler MÖ 700'lere dayanmaktadır. Homeros, bölgeden Mysia[4] olarak söz etmektedir. Günümüzde Bursa yöresinde Mysia yerleşmelerini anımsatan iki köy bulunmaktadır: Misi (Gümüştepe) ve Misebolu. Ayrıca Prof. Dr. Semavi Eyice, belgesel yönetmeni Tekin Gün yaptığı yüzey çalışmaları sırasında Kentin 14 km batısında, Çayırköyü’nün 1 km güneybatısındaki “Çayırköy Höyüğü’nün” boyutları da Demirtaş Höyüğü ile aynıdır. Burada bulunan seramik parçalarında gri, kırmızı, kahverengi ve siyah renkler hakimdir. Bulunan seramik parçalarının önemli kısmı elde yapılmış, çok azı ise çarkta yapılmıştır. Höyüğün en eski buluntusu MÖ. 2700-2500 yılına erken Bronz Çağı'na işaret etmektedir.[5]

Bursa, 1204-1261 yılları arasında İznik'e bağlıdır, genelde kale içinde kalmış, fazla büyüyememiştir.

Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Bursa'daki gayrimüslimler

Anadolu Selçuklu Devleti'nin zayıflayıp dağılmaya başlamasıyla kurulan Anadolu Beylikleri içinde zamanla gelişen Osmanlı Beyliği, çevredeki tekfurların arazilerini de alarak güçlenmiştir. Bursa, 1307 yılında Osman Bey tarafından kuşatılmış, uzun süren kuşatmadan sonra 6 Nisan 1326'da Osman Bey'in oğlu Orhan Bey tarafından alınmıştır. 1335 yılında başkent Bursa'ya taşınmış ve kentte büyük imar hareketleri yaşanmıştır.

Osmanlılar Bursa'yı aldıklarında kent sadece hisar içinden ibaretken, Orhan Gazi şehri hisarın dışına çıkararak Orhan Gazi Külliyesini kurdurtmuştur. Surlar dışında mevcut yerleşmeye yakın, hakim noktalarda cami, hamam, imarethane, darüşşifa, medrese gibi kamu yapıları inşa edilerek bu külliyelerin çevrelerinde konut alanları yaratılmış ve böylece bir yerleşme geleneği başlamıştır. Başkent, 1363 yılında (I. Murad Hüdavendigâr döneminde) Edirne'ye taşınmıştır. Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesinden sonra ise Bursa'nın faal rolü son bulmuş ve yönetim merkezi niteliğini kaybetmiştir.

Bursa'da Osmanlı Devleti hakimiyetinde, 1922 yılına kadar, Müslüman, Rum, Ermeni ve Yahudiler birlikte yaşamışlardır.

Tanzimat sonrası dönemde Hüdavendigar Vilayeti merkezliği yapan Bursa'ya 1900'lü yılların başında Biga (merkezi Çanakkale), Bilecik, Kütahya, Karesi (Balıkesir), Karahisar (Afyon) sancakları bağlı bulunmaktaydı.

Millî mücadele dönemlerinde çeşitli ayaklanmaların yaşandığı Bursa, 8 Temmuz 1920 de Yunanlarca işgal edilmiş; Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nden sonra 11 Eylül 1922'de Türk birliklerince geri alınmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bursa, 1987 yılında çıkarılan 3391 sayılı kanun[6] ile büyükşehir unvanı kazandı. Başlangıçta üç ilçe (Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım) Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin sınırlarına dahil edildi. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 30 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi.[7] Bu sınırlar içinde kalan 7 ilçe, büyükşehir ilçe belediyeleri hâline geldi.[7] 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.[8]

21 Ekim 2014 tarihinde, Bursa Valiliği ve Bursa Kültür Tanıtma Birliği tarafından Bursa şehir logosu tanıtılmıştır. Logo Bursa şehrinin markalaştırılması amacıyla tasarlanmıştır. Logoda Türk İslam sanatının bilinen motiflerinden olan çintemani desende lale motifi yer almaktadır.[9]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Ancak, iklim bölgelere göre de değişiklik göstermektedir. Kuzeyde Marmara Denizinin yumuşak ve ılık iklimine karşılık güneyde Uludağ'ın sert iklimi ile karşılaşılmaktadır.

İlin en sıcak ayları Temmuz - Ağustos, en soğuk ayları ise Aralık- Ocak'tır. 52 yıllık gözlem süresi itibarı ile yıllık ortalama yağış miktarı 70,6 cm.dir. İlde ortalama nispi nem % 69 civarındadır.


Nuvola apps kweather.svg Bursa iklimi Weather-rain-thunderstorm.svg
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 23,8 26,9 32,0 36,2 36,5 41,3 43,8 42,2 39,6 37,3 31,0 27,3 43,8
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 9,6 10,9 13,7 18,8 23,7 28,4 30,8 31,0 27,2 21,7 16,4 11,7 20,3
Ortalama sıcaklık (°C) 5,4 6,3 8,4 12,8 17,6 22,1 24,6 24,3 20,1 15,2 10,7 7,4 14,5
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 1,7 2,2 3,6 7,1 11,2 14,9 17,2 17,1 13,6 9,9 6,0 3,5 9,0
En düşük sıcaklık (°C) −19,2 −16,8 −10,5 −3,1 0,9 4,0 9,0 8,6 4,4 −1 −5,4 −16,3 −19,2
Ortalama yağış (mm) 87,6 74,6 69,7 63,4 44,3 34,3 15,3 15,7 39,5 68,8 78,5 103,4 695,1
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[10]


Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri TÜİK 4 Şubat 2021 verileri[2][değiştir | kaynağı değiştir]

Bursa İl Nüfusu: 3.101.833 (2020 sonu). İlin yüzölçümü 10.811 km2'dir. İlde  km2'ye 287 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 5974 kişi ile Yıldırım’dır)

İlde yıllık nüfus artış oranı %1,5 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Mudanya (%5,01)- Keles (-%4,15)

04 Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 17 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1060 mahalle bulunmaktadır.

2020 yılı sonunda Bursa ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus 2019 Nüfus 2020 Fark N.Artışı % Mah.Say. Alanı  km2[11] Yoğunluk
Büyükorhan 9.666 9.485 -181 -1,87 43 505 19
Gemlik 113.493 115.404 1.911 1,68 35 401 288
Gürsu 93.788 96.985 3.197 3,41 16 106 915
Harmancık 6.384 6.145 -239 -3,74 31 400 15
İnegöl 273.933 281.384 7.451 2,72 116 1.118 252
İznik 43.531 44.102 571 1,31 46 753 59
Karacabey 83.923 84.666 743 0,89 85 1.158 73
Keles 11.997 11.499 -498 -4,15 42 617 19
Kestel 68.204 70.865 2.661 3,90 36 396 179
Mudanya 97.631 102.523 4.892 5,01 47 369 278
Mustafakemalpaşa 101.119 101.820 701 0,69 131 1.641 62
Nilüfer 465.956 484.832 18.876 4,05 64 552 878
Orhaneli 19.387 19.055 -332 -1,71 61 838 23
Orhangazi 79.145 80.118 973 1,23 31 506 158
Osmangazi 876.048 881.459 5.411 0,62 136 621 1.419
Yenişehir 53.921 54.315 394 0,73 71 720 75
Yıldırım 657.994 657.176 -818 -0,12 69 110 5.974
BURSA     3.056.120 3.101.833 45.713 1,50 1.060 10.811 287
Bursa il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965[12] 755.504 7
  %44     335.048
420.456     %56  
1970[13] 847.884 6 %12Dark Green Arrow Up.svg
  %49     416.662
431.222     %51  
1975[14] 961.639 6 %13Dark Green Arrow Up.svg
  %53     507.106
454.533     %47  
1980[15] 1.148.492 6 %19Dark Green Arrow Up.svg
  %55     636.910
511.582     %45  
1985[16] 1.324.015 6 %15Dark Green Arrow Up.svg
  %63     840.094
483.921     %37  
1990[17] 1.603.137 6 %21Dark Green Arrow Up.svg
  %72     1.157.805
445.332     %28  
2000[18] 2.125.140 5 %33Dark Green Arrow Up.svg
  %77     1.630.940
494.200     %23  
2007[19] 2.439.876 4 %15Dark Green Arrow Up.svg
  %81     1.979.999
459.877     %19  
2008[20] 2.507.963 4 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %88     2.204.874
303.089     %12  
2009[21] 2.550.645 4 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %88     2.249.974
300.671     %12  
2010[22] 2.605.495 4 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %89     2.308.574
296.921     %11  
2011[23] 2.652.126 4 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %89     2.359.804
292.322     %11  
2012[24] 2.688.171 4 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %89     2.402.012
286.159     %11  
2013[25] 2.740.970 4 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
2014[26] 2.787.539 4 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
2015[27] 2.842.547 4 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
Bursa panoraması

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

2007 yılı nüfus sayımı resmî kesin sonuçlarına göre Türkiye'nin 4. büyük kentidir. Brookings Institution ve JP Morgan'ın 2014 yılı baz alınarak oluşturulan ekonomide yükselen kentler sıralamasında Bursa 300 şehir arasında İstanbul'un ardından 4. sırayı aldı. Aynı listede Türkiye'den İstanbul ve Bursa dışında İzmir 2 ve Ankara 9. sırada yer almıştır.[28]

Bursa; otomotiv, tekstil, makine ve gıda sanayi sektörlerinde söz sahibidir. Tarihte ilk havlu üretiminin Bursa'da gerçekleştiği söylenir.[kaynak belirtilmeli] Hâlen de havlu üretimi ve ihracatı gerçekleştirilir. İpek üretimi ve bıçakçılık Bursa'nın eskiden dünyaca tanınmasını sağlamasına rağmen şu anda bitme noktasına gelmiştir.

1961 yılında kurulan Türkiye'nin ilk organize sanayi bölgesi Bursa Organize Sanayi Bölgesi ile daha sonra oluşan Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi ve özellikle İzmir ve Ankara yollarının çevresi Bursa'da sanayileşmenin yoğun olduğu yerlerdir. Kaplıcaları, Uludağ'ı, İskender Kebabı, Kestane Şekeri, İnegöl Köftesi, Şeftalisi, Havlusu ile meşhurdur.

Türkiye'nin ilk zeytinyağı laboratuvarı Bursa'ya kurulmuştur.[29]

Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]

Otomotiv sanayi

Bursa'da otomotiv sanayi kuruluşları, otomobil, otobüs, metro, hafif metro ve tramvay vagonları ve bunlara ait yedek parçaların imalatını yapmakla birlikte, yurt içine ve yurt dışına satış yapmaktadır. Fiat (TOFAŞ), Renault, Bosch fabrikaları ve bu fabrikalara parça sağlayan diğer fabrikalar sayesinde Bursa önemli bir otomotiv kentidir. Şehrin göç almasındaki en büyük etkenlerin başında bu fabrikalar gelir.

Mobilya sanayi

İnegöl İlçesinde Organize sanayi bölgesinde faaliyet göstermektedir. Ayrıca İnegöl ilçesinde sadece mobilya üzerine satış yapan İnegöl Mobiliyum AVM bulunmaktadır.

Tekstil sanayi

Türkiye'deki birçok yerli tekstil markasının fabrikaları ve Bursa Uluslararası Tekstil Ve Ticaret Merkezi Bursa'da bulunmaktadır. Ayrıca tekstil sanayi olarak da Türkiye'nin en gelişmiş şehirlerinden biri konumundadır.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmangazi ilçesinden Bursa'nın manzarası.
Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu
UNESCO Dünya Mirası
Konum  Türkiye
Kriter Kültür: i, ii, iv, vi
Referans 1452
Tescil 2014 (38. oturum)
Bölge Avrupa ve Kuzey Amerika

2000'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen[30] Bursa, 2014'te ise Dünya Mirası olarak tescil edildi.[31]

Türkiye'nin ilk tekstil müzesi Bursa'dadır.[32][33]

Uluslararası Bursa Festivali 1962 yılından beri, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı'nın (BKSTV) koordinasyonunda düzenleniyor. Bursa Bölge Senfoni Orkestrası, temeli 1997 yılında atıldı.[34] Bursa Botanik Parkı, 1998 yılında hizmete açılmıştır. Bursa Hayvanat Bahçesi, 1998 yılında hizmete açılan Avrupa standartlarındaki hayvanat bahçesidir.

Sanat[değiştir | kaynağı değiştir]

Karagöz Gölge oyunu, tarihte Bursa'nın Türk kültür yaşamına kazandırdığı en önemli etkinliklerden birisidir. Cumhuriyet tarihinin ilk modern sinema-tiyatro-konser salonları arasında yer alan Tayyare Kültür Merkezi, mimar Arif Hikmet Koyunoğlu'nun projesi doğrultusunda Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) tarafından yaptırılmış ve 1932 yılında Bursa'da hizmete açılmıştır. Bursa Devlet Tiyatrosu 1957 yılında kuruldu. Bursa Devlet Türk Sanat Müziği Korosu 1991 yılında kuruldu, Kültür Bakanlığı’na bağlı.

Halk oyunları

Kılıçkalkan, yörenin ünlü halkoyunudur. Bunun yanı sıra Uludağ yöresi Türkmen oyunları olan Güvende, Sekme, Çiftetelli, Düz Oyun, Büyük Oyun ilgi çekicidir.

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

Bursa Manzarası

Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Uludağ Kayak Merkezi
Cumalıkızık
Alışveriş merkezleri ve hipermarketler
Korupark Alışveriş Merkezi
Zafer Plaza
  • AS Merkez (Yalova Yolu Caddesi)
  • Anatolium (Yalova Yolu Caddesi, Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminali yanı)
  • Korupark (Mudanya Caddesi, Emek Kavşağı)
  • Zafer Plaza (Cemal Nadir Caddesi)
  • Kent Meydanı AVM (Kıbrıs Şehitleri Caddesi)
  • Carrefour AVM (İzmir Bulvarı, Orhaneli Kavşağı)
  • Carrefour Hipermarket (x2) (Anatolium AVM - CarrefourSA AVM)
  • Carrefour Express (x3) (Kent Meydanı AVM - Nalbantoğlu - Bademli)
  • Nilpark (İzmir Bulvarı, Orhaneli Kavşağı)
  • Özdilek AVM (x3) (Geçit - Yalova Yolu Caddesi - İzmir Yolu Caddesi)
  • Özdilek Hipermarket (x7) (Gürsu-Kaplıkaya - Ataevler - İnegöl - Gemlik - Özlüce - Mudanya)
  • Koçtaş (x3) (Korupark AVM - Yalova Yolu Caddesi - CarrefourSA AVM)
  • Metro (x2) (Yalova Yolu Caddesi - İzmir Bulvarı)
  • Meridyen Avm(Unlu Cadde - Heykel)
  • Kipa (x3) (Mudanya-Mustafakemalpaşa)-Korupark AVM)
  • İnegöl AVM (İnegöl Şehirlerarası Otobüs Terminali yanı)
  • İnegöl 5M Migros (Bursa'daki tek 5M Migros'tur).
  • Migros (x13)(Küçükkumla - Mudanya - Mudanya Sahili - Ertuğrul - Nilüfer - Beşevler - Bursa Modern - Bademli - Altıparmak - As Merkez - Zafer Plaza - Kükürtlü - İnegöl AVM)
  • IKEA (Yalova Yolu Caddesi, Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminali yanı
  • Endülüs Park (Bursa Mudanya Yolu)
  • Marka AVM (Carrefoursa AVM arkası)
Büyük parklar

  • Azerbaycan - Türkiye Kardeşlik ve Soydaşlık Parkı

  • Reşat Oyal Kültür Parkı

  • Bursa Botanik Parkı

  • Bursa Botanik Parkı

  • Bursa'daki büyük parklardan bazıları;
  • Reşat Oyal Kültür Parkı 1955'te açılan bünyesinde çay bahçeleri, lokantalar, açık hava tiyatrosu bulunur.
  • Uludağ Milli Parkı Dünyaca ünlü Türkiye'nin en önemli kayak merkezidir.
  • Merinos Parkı İçerisinde nikâh salonu, konservatuvar, kültür merkezide barındıran büyük bir parktır.
  • Teoman Özalp Parkı Hamitler Mahallesi'nde yer alan, içinde Hamitler Sosyal Yaşam Merkezi bulunan büyük bir parktır.
  • Azerbaycan- Türkiye Kardeşlik Parkı Azerbaycan ile olan bağları güçlendirmek amacıyla yapılmış güzel bir parktır.
  • Bursa Atatürk Kent Ormanı Bursa halkının hafta sonlarında soluk aldığı Bursa'nın inci tanesi kent ormanıdır.
  • Hüdavendigar Kent Parkı 500 bin metrekare alana sahip olan Hüdavendigar Kent Parkı Bursa'nın en büyük parkıdır. İçerisinde spor faaliyet alanları, büfe, kafe, lokanta, restoran, idari birimler ve çevre birimlerini barındırmaktadır.
  • Bursa Hayvanat Bahçesi Avrupa Standartlarında bir hayvanat bahçesidir.
  • Bursa Botanik Parkı Binlerce çeşit bitki ve ağacın bulunduğu Avrupa standartlarında büyük bir park.
  • Mihraplı Park İçerisinde Şehitlik bulunan büyük bir parktır.
  • Minia Yıldırım Yıldırım ilçesindeki tarihi yerlerin küçültülmüş maketlerinin bulunduğu parktır.
  • Kaplıkaya Cazibe Merkezi İçerisinde akvaryumların, balık tutma göletlerinin, yürüyüş yollarının, tenis kortlarının, kaykay pistinin bulunduğu dev parktır.
  • İnegöl Hikmet Şahin Kültür Parkı İçinde Büyük Suni Göl, Yeşillik alanlar, koşu ve yürüyüş parkurları, Nikâh Dairesi, Büyük Meydan, Açık Hava Konser ve Gösteri Alanı, Çocuk Trafik Eğitim Merkezi, Spor Merkezi, Amfitiyatro, Kafeler ve Restaurantlar, LunaPark ve Mobilya Fuar Alanınında olduğu Bursa ilindeki önemli parklardan biridir, İnegöl ilçesinde bulunmaktadır.
  • İnegöl Botanik Parkı (Sanayi Parkı) İnegöl Sanayi Semtinde bulunan yürüyüş, koşu ve gezi parkurlarının da bulunduğu Süs Havuzu ve Kameriyeleriyle İnegöl'de bulunan önemli parklardandır.
  • İnegöl Kuğulu Parkı İnegöl semtinde bulunan tarihi havuzu ve kuğularıyla ünlü park.
  • İnegöl Şehir Parkı Bursa-Ankara Yolu üzerinde bulunan yürüyüş, gezi ve ailece oturulabilecek Bursa'da bulunan yeşil parklardan biridir.
Doğal mekânlar
Uludağ Milli Parkı
Bursa turizmine büyük katkı sağlayan Uludağ'dan görünüm.
Kale ve surlar
Bursa Kalesi
Tekkeler
  • Karabaş-i Veli Tekkesi Kültür Merkezi
  • Hacı İbrahim Tekkesi
Camiler
Bursa Ulu Camii
  • II. Murat Cami
  • Abdal Murat Cami
  • Abdal Cami
  • Ahmet Dai Cami
  • Ahmet Paşa Fenari Cami
  • Alaaddin Cami
  • Ali Paşa Cami
  • Altıparmak Cami
  • Araplar Cami
  • Armutlu Cami
  • Ayaz Köyü Cami
  • Aynalı Cami
  • Akşemsettin Camii
  • Baba Sultan Cami
  • Baruthane Cami
  • Başçı İbrahim Cami
  • Beyazıt Paşa Cami
  • Bedrettin (Hafsa Sultan) Cami
  • Beşikçiler Cami
  • Bilal-i Habeşi Cami
  • Cuma Cami
  • Cumalıkızık Cami
  • Çardak Cami
  • Çamaşırlık Cami
  • Taya Kadın Cami
  • Demirtaş (Timurtaş) Cami
  • Duhtter-i Şerif (Fışkırık) Cami
  • Duran Cami
  • Ebu İshak Cami
  • Edebali Cami
  • Emir Sultan Cami
  • Ertuğrul Cami
  • Eski Cami
  • Ehli-Beyt Cami
  • Gazi Orhan Cami
  • Hacılar Cami
  • Hamzabey Cami
  • Hüdavendigar Cami
  • Hürriyet Merkez Cami
  • Hacı Ömer Raca Cami
  • İbni Bezzaz Cami
  • İbrahim Paşa Cami
  • İmam-ı Azam Cami
  • İshakpaşa Cami
  • İvaz Paşa Cami
  • Karaçelebi
  • Kasım Efendi Cami
  • Kavaklı Cami
  • Kiremitçi Cami
  • Kurşunlu Cami
  • Lazlar Cami
  • Maksem Cami
  • Malhatun Cami
  • Merkez Cami
  • Meşeli Cami
  • Mevlana Cami
  • Mollaarap Cami
  • Molla Fenari Cami
  • Musababa Cami
  • Malhatun Cami
  • Namazgah Cami
  • Orhangazi Vakfı Cami
  • Örnekköy Cami
  • Piremir Camii
  • Sani Konukoğlu Cami
  • Selimiye Cami
  • Selimzade Cami
  • Sıracevizler Cami
  • Sinanbey Cami
  • Sinandede Cami
  • Soğukkuyu Cami
  • Somuncu Baba Cami
  • Şahadet Cami
  • Şekerhoca Cami
  • Şerefüddin Paşa Cami
  • Şeyh Müftü Cami
  • Şible Cami
  • Tuzpazarı Cami
  • Ulu Cami
  • Ulu Kubbeli Cami
  • Üç Kuzular Cami
  • Üftade Cami
  • Zeynel Abidin Cami
  • Veled-i Yaniç Cami
  • Yerkapı (Bab-i Zemin) Cami
  • Yeşil Cami
  • Yeşilyayla Cami
  • Yıldırım Cami
  • Yiğit Cedid Cami
  • Yiğit Köhne Cami
  • Zeyniler Cami
  • Yunus Emre Cami
Mescitler
  • Acem Reis (Arap Dede) Mescidi
  • Akbıyık (Veled-i Harir) Mescidi
  • Alacahırka Mescidi
  • Alanyeri (İsmail Hakki) Mescidi
  • Azeb Bey Mescidi
  • Çakırağa (Mecnun Dede) MescidiÇukur Mahalle Mescidi
  • Davut Paşa Mescidi
  • Mina Mescidi
  • Ebu İshak Mescidi
  • Güngörmez Mescidi
  • Hacı Sevinç Mescidi
  • Hacı Seyfettin Mescidi
  • İmaret-i İsabey Mescidi
  • Reyhan Mescidi
  • Selçuk Hatun Mescidi
  • Tahtalı Mescid
  • Yeni Kaplıca Mescidi
Türbeler
  • Abdal Mehmet Türbesi
  • Abdüllatif Kutsi (Zeyniler) Türbesi
  • Ahmed Paşa Türbesi
  • Akbıyık Türbesi
  • Azeb Bey Türbesi
  • Cem Sultan Türbesi
  • Çobanbey Türbesi
  • Devlet Hatun Türbesi
  • Ebu İshak Kazeruni Türbesi
  • Emir Sultan Türbesi
  • Eskici Mehmet Dede Türbesi
  • Gazi Timurtaş Türbesi
  • Hamzabey Türbesi
  • Hatuni İhsa Sultan Türbesi
  • Hatice Sultan Türbesi
  • Hatuniye Türbesi
  • Havlucu Ahmet Efendi Türbesi
  • İsmail Hakkı Bursevi Türbesi
  • Kara Mustafa Paşa Türbesi
  • Mükrime Hatun Türbesi
  • Okçu Baba Türbesi
  • Umur Bey Türbesi
  • Orhan Gazi Türbesi
  • Osmangazi Türbesi
  • Süleyman Çelebi Türbesi
  • Şahin Baba Türbesi
  • Şehzade Mahmut Türbesi
  • Şehzade Mustafa Türbesi
  • Şehzade Mustafa Türbesi
  • Şirin Hatun Türbesi
  • Üç Kuzular Türbesi
  • Yeşil Türbe
  • Yıldırım Bayezid Türbesi
  • Somuncu Baba Türbesi
  • Tezveren Türbesi
  • Üftade Hazretleri Türbesi
  • Babasultan Türbesi
Medreseler
  • Lala Şahin Paşa Medresesi
  • Muradiye Medresesi
  • Gökdere Medresesi
  • Molla Yegan Medresesi
  • Vaiziye (Mahkeme) Medresesi
  • Yeşil (Sultan) Medresesi
  • Şair Ahmet Paşa Medresesi
  • Eynebey Medresesi
Kiliseler
  • Çamlıca Köyü Kilisesi
  • Çatalağıl Kilisesi
  • Eski Karaağaç Köyü Kilisesi
  • Fransız Kilisesi
  • Ermeni Kilisesi
  • Georgios Gürcü Kilisesi
  • Harmanlı Köyü Kilisesi
  • Dereköy Kilisesi
  • Hagios Taxiarchoi Kilisesi
  • Theotokos manastır Kilisesi
  • Karakoca Köyü Kilisesi
  • Koimesis Tes Theotokos Kilisesi
  • H.Konstantinos Kilisesi
  • Michael Taxiarches Kilisesi
  • Theodoros Kilisesi
  • Ayasofya Kilisesi
  • Derecik Bazilikası
  • H.Apostoloi Kilisesi
  • Gürle Köyü Kilisesi
Müzeler

Arkeolojik sit alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik dönemde Bursa,Misya ve Bitinya bölgeleri sınırları içinde kalmaktadır.

Antik kentler[değiştir | kaynağı değiştir]

Höyükler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Aktopraklık Höyüğü,(Nilüfer-Akçalar)
  • Ilıpınar Höyüğü,(Orhangazi)
  • Kurşunlu Höyüğü, (İnegöl)
Hanlar
Köprüler
Bursa Irgandı Köprüsü
Kaplıcalar
  • Ağaçhisar Kaplıcası
  • Yeni Kaplıca
  • Armutlu Kaplıcası
  • Bademli Bahçe Kaplıcası
  • Tümbüldek Kaplıcaları
  • Gemlik (Terme) Kaplıcası
  • Ilıcaksu Kaplıcası
  • Orhangazi Keramet Kaplıcası
  • Oylat Kaplıcası
  • Sadağ Kaplıcası
  • Vakıfbahçe (Çekirge) Kaplıcası
Kültür merkezleri

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[36] Alanı km²[37] Rakım mt. Merkeze Uzaklık km[38] Ulaşan Yollar[38]
Büyükorhan 1987 505 799 87 => =>
Gemlik Cumh.önce 401 7 29 / ,
Gürsu 1990 106 112 11
Harmancık 1987 400 689 96 , ,
İnegöl Cumh.önce 1.118 294 45 / ,
İznik 1930 753 103 77
Karacabey Cumh.önce 1.158 15 71 // ,
Keles 1953 617 1.026 64 => =>
Kestel 1990 396 122 12
Mudanya Cumh.önce 369 5 28 , ,
Mustafakemalpaşa Cumh.önce 1.641 60 87 / => ,
Nilüfer 1987 552 121 8 / , ,/
Orhaneli Cumh.önce 838 491 58 =>
Orhangazi Cumh.önce 506 115 47 / , ,
Osmangazi 1987 621 173 0 / , ,
Yenişehir Cumh.önce 720 229 54 ,
Yıldırım 1987 110 160 5
BURSA Cumh.önce 10.813 238

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Bursa'da spor
Futbol

Bursaspor 2009-10 sezonunda Süper Lig şampiyonu olmuştur. Süper lig tarihinde şampiyon olan 5. takımdır. Anadolu kulüpleri içinde Trabzonspor'dan sonra şampiyon olmuş tek futbol kulübüdür. Bursaspor'un müzesinde çeşitli kupaların yanı sıra bir adet Türkiye Kupası da vardır. Ayrıca UEFA Şampiyonlar Liginde gruplara kalan ilk Anadolu kulübüdür. Kulübün Teksas adıyla Türkiye çapında tanınan taraftar grubu vardır.

2018-19 Sezonu sonunda, Bursaspor süper ligden 1.lige düşmüştür. İnegölspor 2. ligde, Karacabey Birlikspor 3.ligde yer almıştır. BAL'daki 5 takımından ikisi küme düşmüştür.

Türkiye Kupası'nda 3 lig takımı katıldıkları turlarda elenmişlerdir.

Basketbol

Tofaş 1998-99 ve 1999-2000 sezonlarında Türkiye Basketbol Ligi şampiyonu olmuştur.

2017-2018 sezonunda Avrupa kupalarına basketbol erkekler EuroCup’ da Tofaş grup 5.si olarak elenmiştir.

2018-19 Sezonu sonunda Tofaş, play-off maçları yarı finalinde elenerek lig 3.sü olmuştur. Bursaspor Erkek basketbol takımı ligi şampiyon bitirerek süper lige çıkmıştır. Bursa BŞB (1.lig K.) ve Final Gençlik (1.lig E.) liglerinde kalmıştır. 2.ligde 1, EBBL'de 2 takımı yer almıştır.

Federasyon kupasında Bursaspor, kupa 2.si olmuştur. Tofaş, EuroCup'da başarılı olamamıştır.

Voleybol

Bayanlar Voleybol 1. Liginde Nilüfer Belediyesi mücadele vermektedir. Bu alanda Bursa Büyükşehir Belediyespor (kadın voleybol takımı) Cev Challenge Kupasını alarak Avrupa Şampiyonu olmuştur.

2017-2018 sezonunda Challenge Cup’ da Bursa Büyükşehir Belediyespor, geçen yıl şampiyon olduğu kupada bu yıl 2.olmuştur.

2018-2019 Sezonu sonunda Nilüfer Belediye ve İnegöl Belediyespor süper liglerde yer almışlardır. Erkekler 1.liginde yer alan Bursa BŞB, süper lige yükselmiştir. 2.liglerdeki 5 takımından İnegöl Belediyespor (E) 2.takımı, 1.lige, Bölgesel ligden Nilüfer Belediye (K) 2.takımı 2.lige çıkmıştır.

Kupa Voley K.adınlar 'da Nilüfer Belediye çeyrek finalde elenmiştir.   

Hentbol

2018-2019 sezonunda hentbol süper liglerinde erkeklerde Nilüfer Belediyespor, kadınlarda Osmangazi Belediyespor yer almıştır. 2.lig kadınlarda Mudanya Belediye SK ligi tamamlamıştır.

Önemli spor tesisleri:

Bursa Büyükşehir Belediye Stadı (43.331), Tofaş Spor Salonu (7.500), Cengiz Göllü Spor Salonu (5.000), Atıcılar Kapalı Yüzme Havuzu-olimpik (2.500), Bursa Osmangazi Hipodromu (2.690) ve Uludağ Kayak Merkezidir.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Bursa'nın ilçeleri

Merkezi Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim Vali, İl Müdürleri ve İl Danışma Kurulundan oluşur.

Bursa, bir ‘büyükşehir’dir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Bursa Valisi 1969-Alaca doğumlu Yakup CANBOLAT 7 Kasım 2018'de tarihinde Konya Valisi iken atanmıştır.[39]

Vali ve Kaymakamlara ait bilgiler Bursa'nın ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Bursa'nın ilçeleri

Büyükşehir belediyelerinde yerel yönetim, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni'nden oluşur.

Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır.[40][41] Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.

Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur.(5216 saylı kanun 16.madde)

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı, 1970-İnegöl doğumlu Alinur Aktaş (AK Parti), 31 Mart 2019 seçimlerinde %49,63 oy oranıyla seçilmiştir.[42]

İlçe belediyeleri, 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre, üç değişik parti tarafından yönetilmektedir. AK Parti 13, CHP 3 ve MHP 1 ilçe belediyesi kazanmıştır.[43]

Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 102’dir (Büyükşehir Belediye Başkanı, 17 ilçe belediye başkanı ve 84 üye). AK Parti 59, CHP 22, İYİ Parti 11 ve MHP 10 üyeye sahiptir.[44]

Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlarına ait bilgiler Bursa'nın ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Üniversiteler
  • Uludağ Üniversitesi, 1975 yılında Bursa Üniversitesi adıyla kurulup 1982 yılında adı resmen Uludağ Üniversitesi olan, Bursa'nın ilk üniversitesi olma özelliğiyle birlikte Türkiye'nin önde gelen eğitim kurumlarından biridir. Merkez yerleşke olan Görükle Yerleşkesi'ne araç ile 5 dakika uzaklıktaki Görükle yerleşimi, barındırdığı çeşitli seçenekler sunan çok sayıda apart, özel yurt ve özellikle öğrenci odaklı kiralık daireler ile ideal konaklama merkezidir. Diğer yerleşkeleri İnegöl, Gemlik Suni ipek Asım Kocabıyık, Ali Osman Sönmez, Mudanya, Yenişehir İbrahim Orhan, İznik, Mustafakemalpaşa, Karacabey, Orhangazi, Orhaneli, Keles, Harmancık ve Büyükorhan'dır.
  • Bursa Teknik Üniversitesi, 2010 yılında yasal olarak kabul edilerek kurulmuştur. Şu anda Yıldırım Yerleşkesi ve Osmangazi Yerleşkesi'nde hizmet vermektedir. Doğa Bilimleri Fakültesi, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Denizcilik Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Orman Fakültesi, İletişim Fakültesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Yabancı Diller Yüksekokulu, Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Fen Bilimleri Enstitüsü'nden oluşan bölümler bulunmaktadır.
  • Bursa Orhangazi Üniversitesi, Bursa'nın ilk vakıf üniversitesiydi. 2012-2013 eğitim-öğretim yılında öğrenci kabulüne başlamıştır. Bünyesinde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Mühendislik Fakültesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Yabancı Diller Yüksekokulu, Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Fen Bilimleri Enstitüsü'nden bulunmaktadır.[45] Üniversite 23 Temmuz 2016 tarihinde, Olağanüstü Hal (OHAL) Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'yle üniversite kapatılmıştır.[46]
  • Faruk Saraç Tasarım Meslek Yüksekokulu, Fabrika-i Hümayun adlı eski ipek fabrikasında hizmet vermektedir.
  • Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Merkezi
  • İstanbul Ticaret Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Merkezi
  • Okan Üniversitesi, Bursa Sürekli Eğitim Merkezi
  • İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bursa Sürekli Eğitim Merkezi
  • Plato Meslek Yüksekokulu, Bursa Sürekli Eğitim Merkezi

  • Uludağ Üniversitesi Bahçesi

  • Uludağ Üniversitesi Makina Bölümü Binası

İlköğretim ve ortaöğretim kurumları
Ana madde: Bursa'daki ilk ve orta dereceli okullar listesi

Bursa sınırları dahilinde çok sayıda ilk ve orta dereceli eğitim kurumu bulunmaktadır.

Halk eğitim merkezleri

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Bursa, yerel medya kuruluşlarının en fazla olduğu illerden biridir. Bursa'da 27'si merkezde olmak üzere toplam 38 yerel radyo kanalı, 6 yerel televizyon kanalı, 20'si merkezde toplam 46 yerel gazete bulunmaktadır. Bunun yanında kentin cemiyet hayatını ve gece yaşantısını anlatan magazin dergileri ve yerel ekonomi dergileri de Bursa'nın diğer yerel basın kuruluşlarıdır. Yerel basın kuruluşları haricinde tüm ulusal radyo ve TV kanalları da Bursa'da farklı frekanslarda yayın yapmaktadır. Şehirde ayrıca, Anadolu Ajansı, İhlas Haber Ajansı, Demirören Haber Ajansı gibi önemli haber ajanslarının büroları bulunmaktadır.

Yerel televizyon kanalları
  • Flash TV (1992-2000) (2000 yılından sonra stüdyolarını İstanbul'a taşımış 2019'da ise kapanmıştır.)
  • Olay TV (1994-2019) (2019 yılında kapandı. 2020 yılında tekrar yayına başlayacağı iddia edildi.[47] Tekrar yayına başladı ve kapandı. 2021 yılında tekrar yayına başlayacağı iddia edildi.)
  • ASTV (1995-Günümüz)
  • Line TV (2006-Günümüz)
  • Bursa TV (2011-Günümüz)
  • Köy TV (2010-Günümüz)
  • ON6 TV HD

(İnegöl) (1995-Günümüz) (Eski adı: Kanal 16)

Bursa'da yayın yapıp kapanan yerel TV kanalları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Renk TV (RTV) (1995-1996)
  • Marmara TV (?-2010) Köy TV olarak devam etmektedir.
  • İTV (İnegöl TV) (1993-1995)
  • Yenice TV (İnegöl) (1999-2009)
  • Kanal ON (İnegöl) (2009-2010)
  • BursasporTV (BSTV) (2009-2018)
Yerel radyo kanalları
Yerel gazeteler

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

T3: Zafer Plaza-Çınarönü hattında çalışan bir tramvay.

Şehir içi ulaşım 1998'e kadar Taksi, Dolmuş ve Belediye otobüsü gibi klasik sistemlerle karşılanıyordu. 1998'de Bursa metrosu'nun temeli atıldı ve 2002'de işletmeye açıldı. Bursa ile Uludağ arasında ulaşımın sağlanması amacıyla bir Teleferik hattı kullanılmaktadır.[49] Bu teleferik hattı, Türkiye'nin ilk ve en uzun teleferik hattıdır.

Heykel - Kent Meydanı arasında T1 tramvay hattı ve Cumhuriyet Caddesi - İncirli Caddesi üzerinde bir tramvay hattı bulunmaktadır. Bursa tramvay hatlarında ASELSAN tarafından üretilen ve Türkiye'de üretilen ilk tramvay olan İpekböceği, 2013'ten beri işlemektedir.[50]

Kara yolu

Bursa, İstanbul ve İzmir illeri arasında bir köprü gibidir. Bu köprü otoyolu ve karayoludur. Bursa'daki otoyollar ve 'dir. Şehir içi ulaşım ise BURULAŞ'a aittir. Bursa'da çok sayıda belediye otobüsü, halk otobüsü minibüs, dolmuş ve taksi bulunur. Otobüs, tramvay ve metroda ücretler Bursakart adı verilen manyetik kartla tahsil edilir. 75 dk. içinde metro-otobüs aktarmalarında ücretlendirmede indirim olur.

Hava yolu

Bursa'da hava ulaşımı Bursa Yenişehir Havalimanı aracılığıyla yapılır. Anadolu da birçok merkeze Ankara aktarmalı sefer düzenlenmektedir. Havalimanı Yenişehir ilçesinde bulunur. Hava yolunun şehrin merkezinde bulunmamasının sebebi eskiden askeri amaçla kullanılan yedek hava meydanının sivilleştirilmiş olmasıdır. Ayrıca İstanbul'da bulunan Sabiha Gökçen Havalimanı'na BURULAŞ tarafından otobüs seferleri düzenlenmektedir.[51]

  • Anadolu Jet: Diyarbakır, Erzurum, Muş, Trabzon, Gaziantep,Ankara ve aktarmalı olarak diğer şehirler[52]
  • Burulaş tarafından İstanbul Haliç - Gemlik arası işletilen düzenli deniz uçağı faaliyeti zarar ettiği gerekçesiyle 17 Kasım 2017'de durdurulmuştur, ancak özel uçuşlar devam etmektedir.[53]
Deniz ulaşımı

Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin İDO'ya karşı çıkarmış olduğu BUDO Mudanya'dan İstanbul'a deniz otobüsü seferleri yapmaktadır. İDO aracılığıyla da Güzelyalı, Mudanya'dan İstanbul'a deniz otobüsü ve feribot ulaşımı yapılır. Ayrıca BURULAŞ yaz aylarında körfez seferleri düzenlemektedir.

Demiryolu

Türkiye'de demiryolu ulaşımı ilk olarak 1892'de yapılan Mudanya demir yollarının 1931'de satın alınmasıyla gelişse de 10 Temmuz 1953'te Bursa-Mudanya demiryolu hattının kapatılması sonrasında TCDD tarafından Bursa'ya demiryolu ulaşımı, 1928-1932 arasında inşa edilen Kütahya-Balıkesir demiryolu kapsamında 1930'da açılan Harmancık istasyonu haricinde sağlanmamıştı. 30 Aralık 2011 tarihinde Bandırma-Osmaneli yüksek standartlı demiryolu hattının sözleşmesi imzalandı. Projenin 2015 yılına kadar bitmesi bekleniyordu.[54] Ancak inşaat çalışmaları hâlâ bitirilemedi.[55]

Bursa'da demiryolu ulaşımını BursaRay yapar. Yapımına 1998'de başlanmıştır. Bursa'nın merkez ilçe ve semtlerini çoğu noktada doğu-batı doğrultusunda birbirine bağlar. BURULAŞ isimli Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı şirket tarafından işletilmektedir. Belirli etaplar halinde yapıldığından henüz tamamen bitirilmemiş bir projedir. 2002'de ilk olarak iki hat halinde işletmeye açıldı. Şu anda bu hatlar Emek'ten başlanan ve Kestel'de sona eren 1 no'lu hat ve Uludağ Üniversitesi'nden başlayan ve yine Kestel'de sona eren 2 no'lu hattır. Toplam uzunluğu 51 km'dir.

Bursa Cumhuriyet Caddesinde Zafer Meydanı ile Çınarönü arasında nostaljik tramvaylar hizmet vermektedir. Hem ulaşım hem turizme katkı sağlayan 1,5 km'lik hat, 28 Mayıs 2011 günü törenle hizmete açılmıştır.[56] Nostaljik tramvayın ilgi görmesinden dolayı mevcut hatta ilave yapılmıştır. 20 Temmuz 2011 tarihinde başlayan inşaat çalışmasıyla nostaljik tramvay, Yıldırım'ın Davutkadı semtine uzatıldı. İlave hat, 5 Kasım 2011 günü törenle hizmete açılmıştır.[57] Hattın uzatılmasıyla birlikte hem nostaljik hem de normal tramvaylar hizmet vermektedir. Günde 7.000'den fazla yolcu bu hattı kullanmaktadır.[58]

T1 hat numaralı Heykel-Kent Meydanı tramvay hattının çalışmaları 07.08.2012 tarihinde başlamıştır. Stadyum Caddesi-Altıparmak Caddesi-Atatürk Caddesi-Heykel-İnönü Caddesi-Kıbrıs Şehitleri Caddesi-Kent Meydanı-Darmstad Caddesi güzergahında sefer yapacak olan tramvayda hat boyunca 13 İstasyonu bulunan T1 tramvay hattı 12 Ekim 2013 tarihinden itibaren yolculu seferlere başlayarak Heykel-Osmangazi-Darmstad Caddesi arasında ring sefer yapmaktadır.

Teleferik Sarıalan'da
Teleferik

Uludağ ile Bursa arasındaki ulaşımı kolaylaştıran bir sistemdir. Türkiye'nin en uzun teleferiği olan Uludağ Teleferiği, Bursa'dadır. Yıldırım'daki Teferrüç semti ile Uludağ'daki Sarıalan yaylası arasında 1963'te kurulmuştur. Kadıyayla istasyonundaki aktarma ile toplam 4766 metre uzunluğundadır. 374 metrelik rakımdan başlayan yolculuk, yaklaşık 20 dakika sonra 1634 metrelik rakımda sona erer. Bu teleferik aynı zamanda Türkiye'nin ilk teleferiğidir. 2014 yılı itibarı ile tamamen yenilenen teleferik Sarıalan'a 12 dakikada ulaştırmaktadır.[49] 2015 yılında oteller bölgesine açılan teleferikle Bursa teleferiği, Dünya çapında en uzun mesafeli teleferik hattı olmuştur.[59]

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Bursa sağlık açısından çok gelişmiş bir şehirdir. Çok sayıda özel ve devlet hastanesi barındırır. Hastanelerden bazıları aşağıdadır.[60]

Kamu hastaneleri
Özel sağlık kuruluşları

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Zafer Plaza Alışveriş Merkezi

  • Kent Meydanı Alışveriş Merkezi

  • Saltanat Kapısı,Tophane

  • Saltanat Kapısı,Tophane

  • Korupark Alışveriş Merkezi

  • Zafer Plaza Alışveriş Merkezi

  • Botanik Park Bursa

  • Botanik Park Bursa

  • Nilüfer İlçesinin Uzaktan Görüntüsü

  • Saat Kulesi,Tophane

  • Saltanat Kapısı,Tophane

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlandı: 39 ilin valisi değişti". Haberturk.com. 27 Ekim 2018. 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018. 
  2. ^ a b c d "Güncel Nüfus Değerleri". tuik.gov.tr. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2016. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016. 
  5. ^ "Bursa Tarihi". Araştırma yazı,Tekin Gün. Mootol Kültür Sanat-26 Mayıs 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Kanun No. 3391" (PDF). 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014. 
  7. ^ a b "Kanun No. 5216". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014. 
  8. ^ "Kanun No. 6360". 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014. 
  9. ^ "HaberlerYaşam Haberleri İşte Bursa'nın yeni logosu İşte Bursa'nın yeni logosu". Sabah. 22 Ekim 2014. 20 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2014. 
  10. ^ "Resmî İstatistikler - Bursa". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2016. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  12. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  25. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  26. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  27. ^ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
  28. ^ "4 Türk şehri dünya zirvesinde!". Milliyet. 23 Ocak 2015. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2015. 
  29. ^ [1][ölü/kırık bağlantı]
  30. ^ "Bursa and Cumalikizik Early Ottoman urban and rural settlements" (İngilizce). UNESCO. 4 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015. 
  31. ^ "Bursa and Cumalıkızık: the Birth of the Ottoman Empire". UNESCO. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2011. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2011. 
  34. ^ "Uluslararası Bursa Festivali 56. kez sanatseverlerle buluştu". NTV. 29 Haziran 2017. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2017. 
  35. ^ "Köprüler ve Diğer Yapılar". 17 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  36. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  37. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme)
  38. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  41. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  45. ^ "Bursa Orhangazi Üniversitesi". 18 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2020. 
  46. ^ "Üniversiteleri kapatılan öğrencilerin gideceği okullar". www.ntv.com.tr. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  47. ^ http://bianet.org/bianet/medya/229528-olay-tv-yeniden-aciliyor
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2014. 
  49. ^ a b "Yeni teleferik seferlerine başladı". Bursa Büyükşehir Belediyesi. 7 Haziran 2014. 12 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2014. 
  50. ^ Simit, Kerem Oğuz; Arslan, Turan; Rizelioğlu, Mehmet. "Türkiye'nin İlk Yerli Tramvayı İpekböceği Hattı Üzerine Bir Analiz". Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, 2016. 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2017. 
  51. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  52. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  53. ^ "Deniz uçağı bilet satışları durduruldu". www.burulas.com.tr. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  54. ^ "BURSA YÜKSEK HIZLI TREN SÖZLEŞMESİ İMZALANDI". T.C. Devlet Demiryolları. 13 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  55. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  56. ^ "Bursa'da tarihi gün". Bursa Büyükşehir Belediyesi. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  57. ^ "Büyükşehir'den yıldırım bayram hediyesi". Bursa Büyükşehir Belediyesi. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  58. ^ [2][ölü/kırık bağlantı]
  59. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2015. 
  60. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  61. ^ "Kars Belediyesi bu güne kadar yaptığı çalışmaları web sitesinde açıklandı". Kars Belediyesi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Bursa
hakkında daha fazla bilgi edinin
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bursa&oldid=26625240" sayfasından alınmıştır