Aydıntepe

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Aydıntepe
İlçe
İlçedeki Aydıntepe Yaylası'ndan bir görünüm (Ağustos 2017)
İlçedeki Aydıntepe Yaylası'ndan bir görünüm (Ağustos 2017)
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlBayburt
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamKerem Yenigün
 • Belediye başkanıHaşim Şentürk (MHP)
Yüzölçümü
 • Toplam473 km²
Rakım1.650 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam6,984
 • Kır
3,194
 • Şehir
3.240
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu69000
İl alan kodu458
İl plaka kodu69

Aydıntepe, Bayburt ilinin bir ilçesidir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Aydıntepe ve çevresinde eski çağlardan günümüze ulaşan yerleşim izleri görülmektedir. Yerleşimin 5 km kuzeybatısındaki "Çovrang Yayla Yerleşmesi"nde yapılan yüzey araştırmalarında Orta Çağ ve Yakın Çağ dönemi keramikleri bulunmuştur. Aydıntepe merkezinde, güneybatıda yer alan ve büyük bölümü mezarlık olarak kullanılan höyükte bulunan seramik kalıntıları, burada Eski Tunç Çağı, Demir Çağı, Roma Dönemine ait yerleşimi göstermektedir. İlçenin hemen altında tüf anakayanın oyulmasıyla inşa edilen ve Orta Çağ'a tarihlenen "Aydıntepe Yeraltı Şehri" yer almaktadır.[1] MÖ 3000-2500 yılları arasında Aydıntepe ve çevresi Hititlerin egemenliğinde bulunmuştur. Sonrasında Urartular, İskitler, Romalılar, Persler ve Bizanslılar' ın egemenliğinde kalmıştır. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi sonrasında Türkler' in egemenliğine geçmiş 1072-1202 yılları arasında bazen Saltukluların bazen de Danişmendlilerin hakimiyetinde kalmıştır. 1202 yılında Selçuklular Saltuklu Devletine son verince Bayburt ve çevresiyle birlikte Aydıntepe'yi de hakimiyetlerine geçirmiştir. Sonraki dönemde İlhanlıların, Akkoyunluların ve Safevilerin denetiminde kalmış, 1514 Çaldıran Muharebesinden sonra Osmanlıların hakimiyetine girmiştir. Osmanlı döneminde "Hart" ismiyle Bayburt kazasına bağlı bir nahiye oldu. 1916 yılında Rus kuvvetlerince ele geçirilen yerleşim 21 Şubat 1918 yılında yeniden geri alındı. 26 Ekim-29 Aralık 1919 tarihleri arasında meydana gelen ve "Hart Olayı" olarak da bilinen Şeyh Eşref ayaklanması burada meydana gelmiştir.[2] 21 Aralık 1956 tarihinde belediye teşkilatı kuruldu[3] ve "Aydıntepe" adını aldı. 1987 yılında ilçe olan Aydıntepe önce Gümüşhane iline, 1989 yılında il olan Bayburt'a bağlandı.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayburt kültürü ve geleneklerinin yanı sıra Bayburt'tan farklı olarak Karadeniz kültürü de yaşanmaktadır. Zira ilçede hatırı sayılır derecede Trabzon kökenli insan yaşamaktadır. Folkloru Bar'dır fakat yöre insanı çok iyi derecede horon da oynar. Eskilerden tulum eşliğinde kadınlar atma türkülüde oynarken şu an tulum olmamasına karşın kemençe varlığını hala korumaktadır. Aydıntepe de Bayburt şivesinden farklı olan "Geliyem, gidiyem" ağzıyla konuşulur ki günlük dilde de Bayburt'ta kullanılmayan hatırı sayılır sayıda farklı kelime kullanılmaktadır. Tipik Bayburt ve Trabzon arasında kalmış sentez/geçiş kültürü hakimdir.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe 23 köy ve 4 mahalleden oluşmaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1990[4] 16.081 5.166 10.915
2000[5] 12.614 7.010 5.604
2007[6] 7.200 3.012 4.188
2008[7] 7.034 2.748 4.286
2009[8] 6.785 2.663 4.122
2010[9] 6.722 2.597 4.125
2011[10] 6.584 2.570 4.014
2012[11] 6.162 2.522 3.640
2013[12] 6.484 2.436 4.048
2014[13] 7.026 3.064 3.962
2015[14] 8.334 4.871 3.463
2016[14] 8.509 4.919 3.590
2017[14] 6.354 3.362 2.992
2018[14] 6.984 2.692 4.292
2019[14] 6.825 3.714 3.111
2020[14] 6.434 3.240 3.194

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ ""BAYBURT/AYDINTEPE YÜZEY ARAŞTIRMASI IŞIĞINDA BÖLGENİN ESKİÇAĞ TARİHİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ" Çiğdem, S. (2013)". 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016. 
  2. ^ ""BAYBURT/HART'TA ŞEYH EŞREF İSYANI'NA DAİR OSMANLI ARŞİV BELGELERİ" Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:5, Sayı:1, Muhittin Eliaçık". 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2016. 
  3. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 16 Ocak 1957. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022. 
  4. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  5. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  6. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  12. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  13. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  14. ^ a b c d e f
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aydıntepe&oldid=31393756" sayfasından alınmıştır