Antanas Sniečkus
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Antanas Sniečkus | |
|---|---|
 | |
| Litvanya Komünist Partisi Birinci Sekreteri | |
| Görev süresi 15 Ağustos 1940 - 22 Ocak 1974 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Petras Griškevičius |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Ocak 1903 Būbleliai, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 22 Ocak 1974 (71 yaşında) Druskininkai, Litvanya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti |
| Partisi | Litvanya Komünist Partisi |
| Evlilik(ler) | Mira Bordonaitė |
| Mesleği | Siyasetçi |
| Ödülleri |   |
Antanas Sniečkus (7 Ocak 1903 – 22 Ocak 1974) Litvan komünist, partizan ve siyasetçi. 1940 yılından ölümüne kadar Litvanya Komünist Partisinin liderliğini yürütmüş, II. Dünya Savaşı sırasında partizan komutanı olarak Nazilere karşı savaşmıştır.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Antanas Sniečkus 1903 yılında Šakiai yakınlarındaki Būbleliai köyünde doğdu. I. Dünya Savaşı sırasında ailesi Rusya’ya kaçınca, genç yaşta 1917 Rus Devrimi ortamında bulundu. 1919 yılında ailesi Litvanya’ya döndü. 1920 yılında Bolşeviklere katıldı. Aynı yıl sovyet karşıtı hükümete karşı faaliyetlerinden ötürü tutuklanır. Hapisten çıkınca Moskova’ya gider ve Komintern bünyesinde çalışmaya başlar. Burada Zigmas Angarietis ve Vincas Mickevičius-Kapsukas ile beraber çalışır ve Litvanya Komünist Partisi Merkez Komitesine yükselir. 1926 yılında yeraltında faaliyet gösteren partinin idam edilen lideri Karolis Požėla’nın yerine ülkesine geri döner.[1]
Gizli faaliyetler[değiştir | kaynağı değiştir]
1926-1930 yılları arasında Litvanya’da gizli şekilde komünist parti faaliyeti yürütür ancak 1930 yılında yeniden yakalanarak hapsedilir. 1933 yılında Sovyetler Birliğindeki Litvanyalı siyasi mahkûmlarla takas edilir. 1936 yılında yeniden ülkesine döner ve 1939 yılında yeniden tutuklanarak 8 yıl hapis cezasına mahkûm edilir.
İktidarda[değiştir | kaynağı değiştir]
1939 yılında imzalanan Molotov-Ribbentrop Paktının ardından Kızılordu Litvanya’yı işgal edince Sniečkus hapisten çıkartılır. 18 Haziran 1940 tarihinde İçişleri Bakanı olur. Yeni yönetimin kurumsallaşması için çalışmalarda bulunur. 21 Temmuz 1940 tarihinde komünistlerin etkisiyle yeni kurulan Halk Meclisi Sovyetler Birliğine katılma kararı alır. 3 Ağustos 1940 tarihinde ise Sovyetler Birliği yüksek Sovyeti Litvanya’nın Sovyetler Birliğine katılmasını kabul eder. Yeni kurulan devletin adı Litvanya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olur. 15 Ağustos 1940 tarihinde alınan kararla Litvanya Komünist Partisi Birinci Sekreteri seçilen Sniečkus ölümüne kadar bu görevde kalır.
Partizan komutanı[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Dünya Savaşı döneminde Barbarossa Harekâtı ile Nazilerin Sovyetler Birliği topraklarına saldırmasıyla Litvanya’da işgal edilir. 26 Kasım 1942 tarihinde Moskova’da alınan kararla Litvanya Partizan Hareketi[2] kurulur ve başına da Sniečkus getirilir. Bu yapılanma kurulmadan önce de bölgede Sovyet partizanları bulunmaktadır ancak yeni örgütlenmeyle Litvanya’daki partizan faaliyetleri merkezileştirilmeye çalışılır. Bu dönemde partizan sayısının 5-10 bin kişi civarında olduğu tahmin edilmektedir.[3][4] 1944 yılında Kızılordu’nun yeniden Litvanya’daki Nazileri atmasından sonra ülkeye gelen Litvanyalı komünistlerle beraber yeniden ülkenin yönetimini devralır.
Barış dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaştan sonra Sniečkus tarımın kolektivizasyonuna yönelik adımlar atar. 1952 yılına gelindiğinde tarımsal üretim büyük ölçüde sovyet modeline göre dönüştürülmüştür.[5] Sniečkus 1949-50 yıllarında Sovyetler Birliğinde yaşanan tasfiye hareketlerinden kendisi gibi partizan savaşına katılan yoldaşlarını korumuştur. Sniečkus önderliğinde Litvanya Komünist Partisi iktidarda ülkenin hızla kalkınmasına yönelik uygulamalar başlatmıştır. 1941 yılından beri Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi aday üyesi olan Sniečkus 1952 yılında tam üye olur. Ayrıca Yüksek Sovyet üyesi olur.
Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Eşi Mira Bordonaitė de komünisttir ve uzun süre hapiste kalmıştır. Çiftin Vladas ve Marytė adında iki çocukları vardır.
Geleneği[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölümünden sonra Visaginas Gölü kıyılarında kurulan Ignalina nükleer santralinin işçileri için kurulan köye onun onuruna Sniečkus ismi verilir. 1992 yılında köyün adı Visaginas olarak değiştirilir. 1995 yılında Visaginas il olur.
Özellikle partizan savaşı dönemindeki faaliyetlerinden ötürü çok sayıda ödül almıştır:
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hayatı ile ilgili makale 28 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Litvanca) , 22 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Litvanca: Lietuvos partizaninio judėjimo štabas
- ^ Audrone Janavieiene, Sovyet Litvanyasında Direniş (1941-44) [1] 11 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Litvanca) , 22 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Litvanya’da savaşan Yahudi partizanlarla ilgili makale 13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), 22 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Hakkında bu dönemde köylülerin zorla kolektif çiftliklere dahil edildiğine dair iddialar vardır. 100.doğumgünü sebebiyle yazılan makale 8 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Litvanca) , 22 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 100.doğumgünü sebebiyle yazılan makale 8 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Litvanca) , 22 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir
| Parti siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Yeni makam | Litvanya Komünist Partisi Birinci Sekreteri 1940–1974 | Sonra gelen Petras Griškevičius |
