Amerikan doları
Wikipedia tasarımı üzerinden görüntüle.| Amerikan doları | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| United States dollar | |||||
| |||||
| ISO 4217 Kodu | USD | ||||
| Kullanıcı(lar) |  ABD Doğu Timor[1] Ekvador[2] El Salvador[3] Marshall Adaları Mikronezya Federal Devletleri Palau Panama Zimbabve | ||||
| Resmi olmayan | 31 ülke 5 bölge
| ||||
| Enflasyon | %1,05, Haziran 2010 | ||||
| Kaynak | inflationdata.com | ||||
| Metod | TÜFE | ||||
| Altbirim | |||||
| 1/10 | dime | ||||
| 1/100 | sent | ||||
| 1/1000 | mill | ||||
| Sembol | $ | ||||
| sent | ¢ | ||||
| Madeni paralar | |||||
| Sıkça kullanılan | 1¢, 5¢, 10¢, 25¢ | ||||
| Nadiren kullanılan | 50 ¢, 1 $ | ||||
| Banknotlar | |||||
| Sıkça kullanılan | 1 $, 5 $, 10 $, 20 $, 50 $, 100 $ | ||||
| Nadiren kullanılan | $2 | ||||
| Merkez bankası | Federal Rezerv Sistemi | ||||
| Website | www.federalreserve.gov | ||||
| Yazıcı | Bureau of Engraving and Printing | ||||
| Website | www.moneyfactory.gov | ||||
| Darphane | United States Mint | ||||
| Website | www.usmint.gov | ||||
Amerikan doları (simge: $; kod: USD), Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. ABD doları diye de adlandırılır.
Dünyada en yaygın kullanılan dövizdir.[7] 2004 yılında dünyada dolaşımda yaklaşık 950 milyar Amerikan doları olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktarın 2/3'ü ABD dışındadır. Bazı ülkeler Amerikan dolarını kendi resmi para birimleri olarak kullanmakta, bir kısım ülkede fiili tedavüldeki (de facto currency) para birimi, Britanya denizaşırı ülkelerinde ise tek para birimi olarak kullanılır (Britanya Virjin Adaları ve Turks ve Caicos Adaları).
İçindekiler
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeni kıtada kâğıt para dönemi 1600'lü yılların sonlarında İngiliz kolonilerinde askeri maliyetleri karşılamak içim basılan banknotlar ile başlamıştır. İlk banknot 1690 yılında Massachusetts Körfezi Kolonisi'nde basılarak dolaşıma çıkmıştır. Kağıt para çıkarma yöntemi diğer Kolonilerce de kısa sürede benimsenerek yaygınlaşmıştır.
ABD Kongresi, 1781 yılında yeni hükümetin mali operasyonlarına destek olmak amacıyla, Philadelphia'da bulunan The Bank of North America'yı ilk ulusal banka ilan eder. 1792'de kabul edilen Tedavüle Para Çıkarma Kanunu ile ABD Darphanesi kurulur ve federal para sistemi çerçevesinde her birinin değeri altın, gümüş veya bakır üzerinden saptanan farklı değerdeki madeni paraların basımına başlanır.
1785 yılında ABD Kongresi Doları ABD'nin para birimi olarak kabul eder. Federal hükümet ülke genelinde ilk kâğıt parayı 1861 yılında dolaşıma çıkarır. İç Savaşı finanse etmekte zorlanan Kongre ABD Hazinesine faiz getirisi olmayan vadesiz banknot ihraç etme yetkisi verir. Bu banknotlara, renkleri dolayısıyla "yeşil" adı takılır.
1913'te çıkarılan Amerikan Merkez Bankası Kanunu, Amerikan Merkez Bankasını (Federal Reserve Bank) ülkenin merkez bankası ilan eder. Banka, Amerikan Merkez Bankası Banknotları (Federal Reserve Notes) adlı yeni bir parayı dolaşıma sunar. "Tanrıya Güveniyoruz" (In God We Trust) ibaresi tüm banknotlar üzerinde kullanımı 1955'te kanunla zorunlu kılınmıştır.
Doların önemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Dolar, son yıllarda Euro karşısında değer kaybetmesine rağmen, ülkelerin merkez bankalarında tutulan rezerv miktarlarına bakıldığında hala 1. derece önemini korumaktadır. Bununla birlikte özellikle Çin ve Rusya merkez bankalarının başını çektiği bir kısım ülke merkez bankaları, rezervlerinde bulunan Dolar'ın bir kısmını Avro ile değiştirmeyi gündeme getirmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Değer[değiştir | kaynağı değiştir]
Fiyatı etkileyen faktör[değiştir | kaynağı değiştir]
Borçlanma maliyeti[değiştir | kaynağı değiştir]
| YIL | Alım Gücü Karşılığı | YIL | Alım Gücü Karşılığı | YIL | Alım Gücü Karşılığı |
|---|---|---|---|---|---|
| 1774 | $0,09 | 1780 | $0,16 | 1790 | $0,11 |
| 1800 | $0,15 | 1810 | $0,14 | 1820 | $0,14 |
| 1830 | $0,11 | 1840 | $0,10 | 1850 | $0,9 |
| 1860 | $0,10 | 1870 | $0,15 | 1880 | $0,12 |
| 1890 | $0,11 | 1900 | $0,10 | 1910 | $0,11 |
| 1920 | $0,24 | 1930 | $0,20 | 1940 | $0,17 |
| 1950 | $0,29 | 1960 | $0,36 | 1970 | $0,47 |
| 1980 | $1,00 | 1990 | $1,59 | 2000 | $2,09 |
| 2006 | $2,45 |
Tarihsel Değişim Oranları[değiştir | kaynağı değiştir]
| 1970* | 1980* | 1985* | 1990* | 1993 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Euro | - | - | - | 0.8343 | 0.8551 | 0.9387 | 1.0832 | 1.1171 | 1.0578 | 0.8833 | 0.8040 | 0.8033 | 0.7960 | 0.7293 | 0.6791 | 0.7176 | 0.6739 |
| Yen | 357.6 | 240.45 | 250.35 | 146.25 | 111.08 | 113.73 | 107.80 | 121.57 | 125.22 | 115.94 | 108.15 | 110.11 | 116.31 | 117.76 | 103.39 | 93.68 | 87.78 |
| İngiliz Sterlini | 8s 4d | 0.4484[9] | 0.8613[9] | 0.6207 | 0.6660 | 0.6184 | 0.6598 | 0.6946 | 0.6656 | 0.6117 | 0.5456 | 0.5493 | 0.5425 | 0.4995 | 0.5392 | 0.6385 | 0.4548 |
| Kanada doları | 1.081 | 1.168 | 1.321 | 1.1605 | 1.2902 | 1.4858 | 1.4855 | 1.5487 | 1.5704 | 1.4008 | 1.3017 | 1.2115 | 1.1340 | 1.0734 | 1.0660 | 1.1412 | 1.0298 |
| Meksika pesosu | - | 2.801 | 2.671 | 2.501 | 3.1237 | 9.553 | 9.459 | 9.337 | 9.663 | 10.793 | 11.290 | 10.894 | 10.906 | 10.928 | 11.143 | 13.498 | 12.623 |
| Yuan | 2.46 | 1.7050 | 2.9366 | 4.7832 | 5.7620 | 8.2783 | 8.2784 | 8.2770 | 8.2771 | 8.2772 | 8.2768 | 8.1936 | 7.9723 | 7.6058 | 6.9477 | 6.8307 | 6.7696 |
| Hindistan rupisi | - | 0.0213 | 0.024 | 0.029 | 0.021 | 0.021 | 0.026 | 0.024 | 0.027 | 0.021 | 0.026 | 0.021 | 0.025 | 0.027 | 0.021 | 0.029 | 0.026 |
| Singapur doları | - | - | 2.179 | 1.903 | 1.6158 | 1.6951 | 1.7361 | 1.7930 | 1.7908 | 1.7429 | 1.6902 | 1.6639 | 1.5882 | 1.5065 | 1.4140 | 1.4543 | 1.24586 |
| Güney Afrika randı | 0.7182 | 0.7780 | 2.2343[10] | 2.5600 | 3.2729 | 6.1191 | 6.9468 | 8.6093 | 10.5176 | 7.5550 | 6.4402 | 6.3606 | 6.7668 | 7.0477 | 8.2480 | 8.4117 | 11.73161 |
| Kaynak: Last 4 years 2005-2002 2003-2100 1996-1999 1993-1996 1990 1970-1992 1970-1985 Canada, China, Mexico 1. Mexican peso values prior to 1993 revaluation. | |||||||||||||||||
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Central Bank of Timor-Leste". Erişim tarihi: 22 Mart 2017.
- ^ "Ecuador". CIA World Factbook. 18 Ekim 2010. 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2010.
The dollar is legal tender
- ^ "El Salvador". CIA World Factbook. 21 Ekim 2010. 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2001.
The US dollar became El Salvador's currency in 2001
- ^ http://www.demtullpitcairn.com/2016JanFebMarch.pdf
- ^ FCO country profile 10 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "British Indian Ocean Territory Currency". Wwp.greenwichmeantime.com. 6 Mart 2013. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2013.
- ^ "The Implementation of Monetary Policy - The Federal Reserve in the International Sphere (İngilizce)" (PDF). 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2010.
- ^ "FRB: G.5A Release- Foreign Exchange Rates, Release Dates". Federalreserve.gov. 21 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2010-08-24.
- ^ a b 1970-1992. 1980 derived from AUD-USD=1.1055 and AUD-GBP=0.4957 at end of Dec 1979: 0.4957/1.1055=0.448394392; 1985 derived from AUD-USD=0.8278 and AUD-GBP=0.7130 at end of Dec 1984: 0.7130/0.8278=0.861319159
- ^ "Exchange Rates Between the United States Dollar and the South African Rand". Measuring Worth. 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: December 5, 2011.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ABD Darphanesi
- Amerikan Para Sergisi
- Türkiye Bankalarındaki Dolar Mevduatı
- Amerikan doları (banknotlar) (İngilizce) (Almanca)
This page is based on a Wikipedia article written by contributors (read/edit).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.